«Ο ΠΑΤΕΡΑΣ» | ΚΡΙΤΙΚΗ
- Ημερομηνία: Πέμπτη, 28/12/2023 13:47
Ένας πατέρας που χάνει σταδιακά τη μνήμη του και μία κόρη που προσπαθεί να τον συντρέξει. Φαινομενικά πρόκειται για μια απλή ιστορία. Το γεγονός, όμως, ότι ο Γάλλος συγγραφέας Florian Zeller, ξετυλίγει το κουβάρι της ιστορίας του έργου «Ο πατέρας» μέσα από τα μάτια ενός ηλικιωμένου άντρα, που αρχίζει να μοιάζει με χαλασμένο ρολόι, είναι συναρπαστικό. Ένα roller coaster συναισθημάτων μεταξύ πραγματικότητας και φαντασίας, με τις ταυτότητες να αλλάζουν και τη λογική να αποσυντίθεται, όπως ακριβώς το μυαλό του ηλικιωμένου Αντρέ που πάσχει από άνοια.
Τα πάντα στο λονδρέζικο διαμέρισμά του μοιάζουν με λαβύρινθο, παρόμοιο με το γεμάτο κόμπους κουβάρι του μυαλού του. Ο Αντρέ αγωνίζεται να αντιληφθεί σε τι κατάσταση βρίσκεται πραγματικά, καθώς τα συμπτώματα της άνοιας αυξάνονται ραγδαία. Χαμένος μέσα στον ωκεανό των στιγμών, βουλιάζει ατέρμονα σε μια θολή μνήμη, που πλέον έχει αυτονομηθεί και κάνει ό,τι θέλει. Μπερδεύει καταστάσεις, πρόσωπα και ονόματα. Ξεχνάει που έχει αφήσει το ρολόι του, κατηγορεί δίχως αιδώ τις νοσοκόμες ότι τον κλέβουν, γίνεται χολερικός στην κόρη του, που υπομένει στωικά τις εκρήξεις του, πανικοβάλλεται από τους απρόσκλητους επισκέπτες, αγωνιά από μια πιθανή εγκατάλειψη. Η συμπεριφορά του γίνεται ολοένα και πιο κυκλοθυμική. Τη μια στιγμή, είναι ένας μελίρρυτος ηλικιωμένος και την επόμενη, μετατρέπεται σε μια δύστροπη φιγούρα, σαν ένας άλλος βασιλιάς Ληρ, που προσπαθεί να επιβάλλει την εξουσία του, βλέποντας παντού συνωμοσίες. Η πραγματικότητα χάνεται στα παιχνίδια του μυαλού του και συνεπαίρνει τον θεατή. Το μυστήριο για την πραγματική κατάσταση των πραγμάτων αποκαθίσταται στο τέλος, όταν αυτός ο κουρασμένος οδοιπόρος επιστρέφει στην αφετηρία σαν ένα δέντρο που χάνει τα φύλλα του, γίνεται ξανά παιδί αναζητώντας την αγκαλιά της μαμάς του, καθώς ο κύκλος της ζωής του κλείνει οριστικά.
Η παράσταση είναι μια λούπα όμοιων σκηνών και ο θεατής μεταβαίνει σε ένα παράλληλο σύμπαν, προσπαθώντας να ενώσει τα κομμάτια του παζλ. Οι εναλλαγές των ηθοποιών που υποδύονται τους χαρακτήρες και η μη γραμμικότητα του timeline, δημιουργούν ιδανικά το κλίμα της παράνοιας. Η μία σκηνή είναι η οπτική του ήρωα μέσα από τα θολά μάτια της ταραγμένης του μνήμης και η αμέσως επόμενη είναι αυτά που πραγματικά έχουν συμβεί. Ο Ζελέρ μάς αναγκάζει να βιώσουμε την ανεπίστρεπτη θνητότητά μας σε πρώτο πλάνο.
Η Ελένη Σκότη, πατώντας στη στέρεα μετάφραση του Γιώργου Χατζηνικολάου, ενορχηστρώνει μία τρικυμία του μυαλού, κρατώντας με αυτοπεποίθηση και ακρίβεια το χαλινάρι. Τίποτα δεν ξεφεύγει στο εύκολο, το σχηματικό, το μελό. Λειτουργεί σαν ένας ρεαλιστικός δείκτης για να αντιληφθούμε τι πραγματικά έχει συμβεί. Αρωγοί της τα ατμοσφαιρικά φώτα του Αντώνη Παναγιωτόπουλου, τα κοστούμια της Μαρίας Αναματερού και η ενδεικτική μουσική του Σταύρου Γασπαράτου.
Το μεγαλύτερο ατού είναι ο Περικλής Μουστάκης, ο οποίος σωματοποιεί τις σταδιακές απώλειες με αξιοθαύμαστη μαεστρία. Μια masterclass ερμηνεία τόσων πολλών υφών, που μετατρέπεται σε εσωτερικό καφκικό θρίλερ. Παίζει με όλο του το κορμί, σκιαγραφώντας το ολοκληρωτικό σβήσιμο της ταυτότητας ενός ανθρώπου. Η λεπτομέρεια στις κινήσεις, στη φωνή του, στο περπάτημα, στο βλέμμα του, είναι σαρωτική. Κυρτώνει, εναντιώνεται, τινάσσεται απέναντι στην επίθεση του μυαλού.
Η Ιωάννα Παππά σμιλεύει διακριτικά τον ρόλο της πολύπαθης και υπομονετικής κόρης «Αν» με μια ερμηνεία αυτοσυγκράτησης και στιβαρότητας. Καλείται να αποσυμφορήσει τη δύσκολη καθημερινότητα, συμπληρώνοντας κατευναστικά τον έντονο ρόλο του γηραιού πατέρα της.
Οι υπόλοιποι ηθοποιοί - Κωνσταντίνος Σειραδάκης, Αλέξανδρος Κοχ, Λίλη Τσεσματζόγλου και Καλλιόπη Παναγιωτίδου, κινούνται σωστά, αποδίδοντας το ρεαλιστικό, μέσα στο φουτουριστικό αφηγηματικό πεδίο, που μας προσφέρεται.
Τα σκηνικά του Γιώργου Χατζηνικολάου συμβάλλουν καθοριστικά στην απώλεια.
«Ο ΠΑΤΕΡΑΣ», ένα ψυχόδραμα βαθιά ανθρώπινο, μία ελεγεία για τη χαμένη μνήμη, που λειτουργεί ως βάλσαμο.