ΤΟ 'ΜΕΓΑΛΟ ΤΣΙΡΚΟ' ΤΗΣ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗΣ
- Ημερομηνία: Τετάρτη, 18/11/2015 12:13
Στα χρόνια της δικτατορίας των συνταγματαρχών το θέατρο στάθηκε μέσο αντίστασης αλλά και αφύπνισης, παρά τις προσπάθειες της λογοκρισίας να φιμώσει όσους διαμαρτύρονταν.
Χαρακτηριστικό ήταν το παράδειγμα του έργο του Ιάκωβου Καμπανέλλη «Το Μεγάλο μας Τσίρκο» που παρουσίασε το 1973 ο Κώστας Καζάκος και η Τζένη Καρέζη στο θέατρο «ΑΘΗΝΑΙΟΝ». Στην παράσταση μάλιστα συμμετείχε και ο Νίκος Ξυλούρης, ερμηνεύοντας τα τραγούδια του Σταύρου Ξαρχάκου, μαζί με τους Διονύση Παπαγιαννόπουλο, Σπύρο Κωνσταντόπουλο, Χρήστο Καλαβρούζο, Τίμο Περλέγκα και Νίκο Κούρο.
Η επιτροπή λογοκρισίας μάταια προσπαθούσε να βρει στοιχεία για να απαγορέψει το έργο. Τα κείμενα όμως ήταν αλληγορικά γραμμένα κι έτσι οι καθεστωτικοί συναντούσαν προβλήματα. Το έργο διατρέχει, με σατιρικό, αλλά και δραματικό τρόπο, τη νεότερη ελληνική ιστορία από την Τουρκοκρατία και τα χρόνια του Όθωνα έως τη Μικρασιατική Καταστροφή και τη γερμανική κατοχή.
Ο κεντρικός ήρωας του έργου ήταν ο Θόδωρος Κολοκοτρώνης που καλούσε τους Έλληνες σε ξεσηκωμό. Οι αναλυτές προσπαθούσαν να βρουν αντικαθεστωτικές εκφράσεις, όμως τα λόγια του Κολοκοτρώνη ήταν υπεράνω κάθε υποψίας.
Οι παραστάσεις είχαν μεγάλη απήχηση στο αθηναϊκό κοινό (έκοψαν περίπου 400.000 εισιτήρια) και χαρακτηρίστηκαν εκ των υστέρων, οι μαζικότερες πολιτικές συγκεντρώσεις διαμαρτυρίας, μέχρι τα γεγονότα του Πολυτεχνείου.
Από «Το Μεγάλο Μας Τσίρκο» οι φοιτητές υιοθέτησαν συνθήματα όπως το «ΨΩΜΙ ΠΑΙΔΕΙΑ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ» ή το «ΦΩΝΗ ΛΑΟΥ ΟΡΓΗ ΘΕΟΥ» τα οποία κυριάρχησαν στην εξέγερση κατά της δικτατορίας.
Η Χούντα σύντομα κατάλαβε ότι ενέκρινε ένα αντιστασιακό έργο και έβαλε στο στόχαστρο και πάλι την παράσταση. Το αποτέλεσμα ήταν να συλληφθεί Τζένη Καρέζη. Τον Νοέμβριο του 1973 αποφυλακίστηκε και επέστρεψε στο θέατρο αποφασισμένη να συνεχίσει τις παραστάσεις.
Τρεις μέρες στο σπίτι της Καρέζη και του Καζάκου φιλοξενούνται αρκετοί ηθοποιοί και φτιάχνουν αντίγραφα της ραδιοφωνικής εκπομπής του Πολυτεχνείου. Οι χουντικοί καταφτάνουν στο χώρο και συλλαμβάνουν ξανά την Καρέζη. Με την αποφυλάκιση της δεν το βάζει κάτω και ξανανεβάζει την παράσταση. Η Χούντα όμως δεν έμεινε με σταυρωμένα τα χέρια. Κάθε βράδυ έστελνε στο θέατρο μυστικούς αστυνομικούς, οι οποίοι σημείωναν τις φράσεις με τις οποίες οι θεατές χειροκροτούσαν. Τότε άρχισε ο πόλεμος νεύρων εναντίον της Καρέζη και του Καζάκου. Μέρα παρά μέρα οδηγούνταν ενώπιον του στρατιωτικού ανακριτή, ο οποίος τους απειλούσε ότι θα τους στείλει " διακοπές". Τελικά ο Καζάκος και η Καρέζη συλλαμβάνονται και φυλακίζονται. Στις 15 του Δεκέμβρη αποφυλακίζονται και στις 22 του ίδιου μήνα οι παραστάσεις ξαναρχίζουν. Στην πρεμιέρα οι αστυφύλακες βρίσκονταν στους διαδρόμους όρθιοι και κατασκόπευαν το κοινό. Στο τέλος της παράστασης βροχή από κόκκινα γαρύφαλλα έπεσε στην σκηνή. Όταν έκλεισε η αυλαία η Καρέζη συγκινημένη ψιθύρισε: «Ναι, μπορώ να ξανακάνω φυλακή αν χρειαστεί».
Αμέσως μετά τη Μεταπολίτευση, στις 3 Αυγούστου 1974, το έργο ξανανέβηκε με την προσθήκη των λογοκριμένων σκηνών κι ενός τραγουδιού («Το Προσκύνημα») στο φινάλε της παράστασης αφιερωμένο στους νεκρούς του Πολυτεχνείου.