Ο ΚΑΡΟΛΟΣ ΚΟΥΝ ΚΑΙ ΤΟ ΑΡΧΑΙΟ ΔΡΑΜΑ
- Ημερομηνία: Τρίτη, 13/08/2019 10:18
«Η πρώτη επαφή μου με το αρχαίο θέατρο και ειδικά με τον Αριστοφάνη ξεκίνησε το 1935 σε ερασιτεχνικές παραστάσεις στο Κολλέγιο Αθηνών με μαθητές της σχολής, ηλικίας 12-16 ετών. Ήταν ένα υλικό εύπλαστο, ανυποψίαστο, αυθόρμητο, χωρίς γνώσεις, αλλά με φαντασία και θεατρικό ένστικτο και πάνω από όλα άφθαρτο ακόμα…Τα κοστούμια και τα σκηνικά τα φροντίζαμε και τα βάφαμε μόνοι μας, μόνοι μας κάναμε τις μάσκες και τα αντικείμενα τα θεατρικά. Οδηγός μας στάθηκε αυτό που υπήρχε γύρω μας, σε μορφές, σε ήχους, σε σχήματα. Αυτό που ζητούσαμε να βρούμε, να ανακαλύψουμε ήταν η κρυμμένη θεωρία του τόπου και των ανθρώπων, του ίδιου τόπου και των ίδιων ανθρώπων όπου εκφράστηκαν οι αρχαίοι ποιητές…Στα πλαίσια αυτά το 1934 με παθιασμένη μανία κινήθηκα να πλησιάσω, με ένα αγνό υλικό, τον αρχαίο ποιητή, τον Αριστοφάνη…»
Με τους μαθητές του Κολλεγίου Αθηνών ο Κουν ανεβάζει τους «Όρνιθες» και τον «Βατράχους» του Αριστοφάνη και τον «Κύκλωπα» του Ευριπίδη. Με τη «Λαϊκή Σκηνή» σκηνοθετεί τον «Πλούτο» του Αριστοφάνη και την «Άλκηστη» του Ευριπίδη.
Το 1939, μετά τη διάλυση της «Λαϊκής Σκηνής», σκηνοθετεί την «Ηλέκτρα» του Σοφοκλή, με πρωταγωνίστρια την Μαρίκα Κοτοπούλη.
Η πρώτη παράσταση αρχαίου δράματος που παρουσιάζεται στο Θέατρο Τέχνης είναι το 1945 οι «Χοηφόροι» του Αισχύλου.
«Το 1957 ξανανέβασα τον «Πλούτο» του Αριστοφάνη…Ουσιαστικά δεν υπήρχε διαφορά ανάμεσα στις δύο παραστάσεις, του Κολλεγίου και του 1957 στο «Τέχνης». Ήταν μια επιστροφή αλλά αυτή τη φορά με πιο πεπειραμένους ηθοποιούς. Η αντίληψη για τον Αριστοφάνη ήταν η παλιά: o «λαϊκός εξπρεσιονισμός». Μόνο που στη δεύτερη φορά ήταν συνεργάτες ο Τσαρούχης, ο Χατζιδάκις…»
Το 1959 δίνεται η πρώτη παράσταση των «Ορνίθων» του Αριστοφάνη, η οποία ξεσηκώνει θύελλα αντιδράσεων- λόγω της προκλητικής για ορισμένους παρουσίασης του ιερέα- με αποτέλεσμα να ακυρωθούν, με προεδρικό διάταγμα, όλες οι υπόλοιπες παραστάσεις. Το 1962 οι «Όρνιθες» ξανανεβαίνουν. Η παράσταση πιο άρτια και με αλλαγή στη χορογραφία σημειώνει τεράστια επιτυχία όπου κι αν παρουσιάζεται.
«Το 1962 αρχίσαμε για πρώτη φορά τις περιοδείες μας με αρχαίο δράμα στο εξωτερικό. Παρουσιάσαμε τους «Όρνιθες» του Αριστοφάνη στο Θέατρο των Εθνών στο Παρίσι κι αποσπάσαμε το πρώτο βραβείο. «Το Θέατρο των Εθνών έκλεισε με ένα λαμπρό πυροτέχνημα» ανέφερε ο γαλλικός τύπος… Η πρόσκληση για την παρουσίαση των «Ορνίθων» ήρθε από το Παρίσι, από το διευθυντή του Φεστιβάλ, που την είχε δει στη μοναδική παράσταση που δόθηκε στο Ηρώδειο τον Σεπτέμβριο του 1959…
Στο Παγκόσμιο Φεστιβάλ του Λονδίνου οι «Όρνιθες» παρουσιάστηκαν τρεις φορές και σημείωσαν το μεγαλύτερο αριθμό παραστάσεων-πάνω από 30 παραστάσεις- με ασφυκτικά γεμάτες αίθουσες. Όταν οι «Όρνιθες» παρουσιάστηκαν το 1975 στην Επίδαυρο με καθυστέρηση πάνω από 10 χρόνια, σημείωσαν τη μεγαλύτερη πληρότητα που είχε ποτέ το Θέατρο με έργο αρχαίο.
Το 1965 αποφασίσαμε σκόπιμα να παρουσιάσουμε την πρώτη των «Περσών» στο εξωτερικό και πάλι στο Φεστιβάλ του Λονδίνου. Ο κριτικός του «Observer» γράφει «…τώρα μπορούμε να κλίνουμε το ρήμα του ιστορικού λόγου, η Δόξα που ήταν η Ελλάς στον ενεστώτα χρόνο». Την ίδια αποδοχή είχαν, αργότερα, οι «Βάτραχοι», η «Λυσιστράτη», οι «Αχαρνής», οι «Επτά επί Θήβας», ο «Οιδίπους Τύραννος», οι « Βάκχες» και η «Ειρήνη», ταξίδεψαν και παρουσιάστηκαν σε διάφορα μεγάλα φεστιβάλ της Ευρώπης σε Ανατολή και Δύση και απέσπασαν ενθουσιώδεις κρίσεις των κορυφαίων προσωπικοτήτων του παγκόσμιου θεάτρου με κριτικές με τίτλους όπως «Ένα μάθημα από τους Έλληνες» (Sunday Times), «Ναι, ναι, αυτό είναι το Θέατρο» (Die Welt), «Το παγκοσμίου φήμης Θέατρο Τέχνης μετά 2 επισκέψεις στη Βαρσοβία (1965 και 1978) μας απέδειξε πως το θέατρο δεν γνωρίζει σύνορα» (Ρομάν Σιτλόφσκυ – Tribuna Ludu).Οι εδώ κρίσεις, επικρίσεις και κατακρίσεις είναι γνωστές».
Παράλληλα, από το 1975 και μετά, το Θέατρο Τέχνης συμμετέχει ανελλιπώς στο Ελληνικό Φεστιβάλ, παρουσιάζοντας παραστάσεις στο Θέατρο της Επιδαύρου και στο Ηρώδειο, αλλά και σε διάφορα θέατρα ανά την Ελλάδα:
H τελευταία σκηνοθεσία του Καρόλου Κουν στο αρχαίο δράμα έγινε στις «Θεσμοφοριάζουσες» του Αριστοφάνη , που παρουσιάστηκαν το 1985 στο Αρχαίο Θέατρο της Επιδαύρου.
Οι απόψεις του Καρόλου Κουν για το αρχαίο θέατρο αποτυπώνονται στην ομιλία του στη Διεθνή Διάσκεψη Θεάτρου στο Ηρώδειο, στις 4 Ιουλίου 1957.