Ο ΙΑΚΩΒΟΣ ΚΑΜΠΑΝΕΛΛΗΣ ΚΑΙ ΤΟ ΜΑΟΥΤΧΑΟΥΖΕΝ
- Ημερομηνία: Τετάρτη, 29/03/2017 13:58
Ο Ιάκωβος Καμπανέλλης (2 Δεκεμβρίου 1921 - 29 Μαρτίου 2011) ήταν Έλληνας θεατρικός συγγραφέας, δημοσιογράφος και ακαδημαϊκός. Γεννήθηκε στη Νάξο στις 2 Δεκεμβρίου 1921.Από τα θεατρικά του έργα τα πλέον γνωστά είναι «Η Στέλλα με τα κόκκινα γάντια,» «Έβδομη μέρα της δημιουργίας», «Η Αυλή των θαυμάτων», «Ηλικία της νύχτας», «Παραμύθι χωρίς όνομα», «Γειτονιά των Αγγέλων», «Βίβα Ασπασία», «Οδυσσέα γύρισε σπίτι», «Αποικία των τιμωρημένων», «Το μεγάλο μας τσίρκο», «Ο εχθρός λαός» και «Πρόσωπα για βιολί και ορχήστρα».
Η ζωή του και το έργο του επηρεάστηκαν από την εμπειρία που έζησε στο στρατόπεδο συγκέντρωσης Μαουτχάουζεν. Το 1943 συνελήφθη από τους Γερμανούς και οδηγήθηκε στο εφιαλτικό μέρος, όπου και κρατήθηκε μέχρι το 1945, οπότε και απελευθερώθηκε από τις συμμαχικές δυνάμεις.
Το Μαουτχάουζεν βρίσκεται στην Αυστρία και υπήρξε ένα από τα μεγαλύτερα στρατόπεδα συγκέντρωσης της ναζιστικής Γερμανίας. Mέχρι το 1942 λειτουργούσε περισσότερο ως τόπος τιμωρίας κι εξόντωσης. Από το 1943,απέκτησε πολύ σοβαρές επιχειρηματικές δραστηριότητες, αποφέροντας κέρδη καθόλου ευκαταφρόνητα στη Γερμανία του Χίτλερ. Επιφανείς εταιρείες κλείνανε σπουδαίες δουλειές με το στρατόπεδο, μετατρέποντας τους SS από καθαρούς βασανιστές σε μεσίτες εργασίας. Οι κρατούμενοι δούλευαν δωρεάν, οι εταιρείες έπαιρναν φτηνό προϊόν και οι SS καρπώνονταν όλο το χρήμα. Υπολογίζεται ότι μόνο το 1944 το σύμπλεγμα Μαουτχάουζεν κέρδισε περίπου 11 εκατομμύρια γερμανικά μάρκα.
Πέρα από τα κέρδη, το Μαουτχάουζεν άφησε πίσω του περίπου 100.000 νεκρούς. Σ’ αυτή την κόλαση βρέθηκε ο Καμπανέλλης από το 1943 μέχρι την απελευθέρωση του 1945.O ίδιος περιγράφει τις μέρες του στον τόπο μαρτυρίου χιλιάδων ανθρώπων: «Στις 5 του Μάη, λίγο πριν από το μεσημέρι, ένα θεόρατο αμερικάνικο τανκ, καπνισμένο και σημαδεμένο απ’ τον πόλεμο, γκρέμισε την πύλη του Μαουτχάουζεν και μπήκε στον περίβολο. Τριάντα χιλιάδες τρελοί ορμήσαμε απάνω… Ουρλιάζαμε, ξεσχίζαμε τα ρούχα μας, ταρακουνιόμαστε σαν δαιμονισμένοι… Πολλοί πέφτανε πάνω και φιλούσανε τα καπνισμένα σιδερικά κι άλλοι χτυπούσανε πάνω τα κεφάλια τους και κλαίγανε…. Ταυτόχρονα στα χαμηλά γίνονται άλλες δουλειές. Ένιωσα δυο χέρια να γαντζώνονται στο πόδι μου. Έσκυψα να δω. Δύο Ισπανοί, τον έναν τον ήξερα, είχαν ρίξει μπρούμυτα έναν επιστάτη και τον πετσοκόβανε με σουγιάδες. Είδα κι έπαθα να λευτερώσω το πόδι μου από τα χέρια του. Άμα κατάφερα να τραβηχτώ, πάτησα πάνω στην κοιλιά ενός άλλου επιστάτη που τον είχαν πνίξει μ’ ένα λουρί….»
Στο βιβλίο «Μαουτχάουζεν», όπου εξιστορεί όσα έζησε στο στρατόπεδο συγκέντρωσης και εξόντωσης από το 1943 ως το 1945 η διήγηση γίνεται σε δύο χρόνους: ο αφηγητής αναφέρεται εναλλάξ στη ζωή στο απελευθερωμένο πλέον στρατόπεδο και στη ζωή κατά τη διάρκεια της αιχμαλωσίας. Η αφήγηση, συνταρακτικά απλή και ανθρώπινη, παρέχει πληροφορίες για τις θηριωδίες που έλαβαν χώρα στα στρατόπεδα συγκέντρωσης κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, αλλά ρίχνει φως και σε μία πιο άγνωστη πτυχή του δράματος: στο πώς επανέκτησαν τη ζωή τους οι επιζήσαντες μέσα από την περιγραφή των αντικειμενικών συνθηκών, αλλά και της ψυχολογικής κατάστασης των θυμάτων τις πρώτες μέρες της απελευθέρωσής τους.
Ο Καμπανέλλης επηρεάστηκε ανεξίτηλα από εκείνα τα χρόνια, τα οποία κατέγραψε όχι μόνο περιγραφικά, αλλά μεταφέροντας την ιδέα ενός ανώτερου ανθρωπισμού μέσα από τα έργα του, χωρίς περιττούς μελοδραματισμούς. Κι ίσως αυτή είναι η μεγαλύτερη συνεισφορά του όχι μόνο στην τέχνη αλλά στον άνθρωπο εν γένει.