ΕΝΑ ΥΠΕΡΟΧΟ ΜΕΛΑΓΧΟΛΙΚΟ ΦΑΝΤΑΣΜΑ
- Ημερομηνία: Παρασκευή, 07/04/2017 16:29
Ένας από τους σπουδαιότερους χορευτές και χορογράφους στην ιστορία, που άλλαξε την εικόνα του κλασικού χορού ήταν ο Βασλάβ Νιζίνσκι (το πλήρες όνομά του ήταν Vaslav Fomich Nijinsky). Ιδιοφυής, χαρισματικός και εκκεντρικός ο Ρώσος καλλιτέχνης σφράγισε με το έργο του την τέχνη, ενώ η ταραχώδης και τραγική ζωή του διέκοψε απότομα την επαγγελματική του πορεία.
Γεννήθηκε στις 12 Μαρτίου του 1890 στο Κίεβο της Ρωσίας. Ήταν γιος Πολωνών χορευτών, οι οποίοι περιόδευαν στην Ρωσία. Στα δέκα του χρόνια εμφανίστηκε για πρώτη φορά στη σκηνή μαζί με τους γονείς του, στη σχολή μπαλέτου της Αγίας Πετρούπολης. Εκεί αργότερα σπούδασε, υπό την προστασία του ίδιου του Τσάρου, λαμβάνοντας πολύ καλή ακαδημαϊκή εκπαίδευση. Η ώριμη συμπεριφορά παρά το νεαρό της ηλικίας του προκάλεσε εντύπωση στο περιβάλλον του, αν και πολλοί τον θεωρούσαν μικρομέγαλο. Είχε ιδιαιτέρως ανεπτυγμένη σεξουαλικότητα από πολύ μικρός, πράγμα το οποίο του δημιούργησε προβλήματα. Το 1907 αποφοιτά από τη σχολή μπαλέτου με άριστα και στη συνέχεια προσλαμβάνεται στο Αυτοκρατορικό Μπαλέτο ως σολίστας, πράγμα εξαιρετικά δύσκολο σε τόσο μικρή ηλικία. Την ίδια εποχή ερωτεύεται τον Πρίγκιπα Pavel Dimitrievitch Lvov, έναν αριστοκράτη αθλητή.
Ο πρίγκιπας εξασφαλίζει στον Νιζίνσκι ένα μεγάλο διαμέρισμα, μια μεγαλοπρεπή γκαρνταρόμπα, και του χαρίζει ένα μοναδικό διαμάντι. Επίσης αναλαμβάνει την προστασία της μητέρας του, η οποία ζούσε σε απελπιστικές συνθήκες. Την ίδια περίοδο όμως ο Νιζίνσκι θα έρθει κοντά ερωτικά και με έναν άλλο αριστοκράτη, τον Count Tishkievitch. Ο ίδιος όμως έγραψε: «Με τον πρίγκιπα είμαι ερωτευμένος, όχι με τον Count».
Την ίδια περίοδο γνωρίζει τον άνθρωπο που θα του αλλάξει τη ζωή, τον Σεργκέι Ντιαγκίλεφ και συμμετέχει στο μπαλέτο του, όσο προετοιμάζεται για το Παρίσι το 1909, όπου θα συμμετάσχει στα Ρωσικά Μπαλέτα. Οι δυο τους θα ζήσουν ένα φλογερό πάθος και θα στηρίξουν ο ένας τον άλλον επαγγελματικά. Με προτροπή μάλιστα του αγαπημένου του, ο Νιζίνσκι θα στραφεί και στη χορογραφία. Το 1912 χορογράφησε μια μοναδική αυτο-ερωτική παράσταση στο L'Après-midi d'un faune, δείχνοντας κατ’ ουσία την δική του θέση απέναντι στη σεξουαλικότητα. Η μέρα της πρεμιέρας, 29 Μαΐου του 1912, έμελλε να μείνει στην ιστορία, όχι μόνο γιατί ήταν η πρώτη χορογραφική δουλειά του τεράστιου αυτού καλλιτέχνη, αλλά και γιατί άλλαξε μια για πάντα το ύφος του χορού με τον μοντερνισμό του. Εγκαταλείποντας τα περίτεχνα κοστούμια και τις λεπτεπίλεπτες κινήσεις του κλασικού χορού, ο Νιζίνσκι έστησε πλάγια τους χορευτές, όπως στις τοιχογραφίες της μινωικής Κρήτης και έδωσε έμφαση στη στυλιζαρισμένη κίνηση. Όμως το κοινό δεν αποδέχτηκε την καινοτομία του. Στην γενική δοκιμή, που την παρακολούθησαν ισχυρές προσωπικότητες της πνευματικής ζωής, όπως ο Ντεπισί, ο Ροντέν και ο Κοκτώ, επικράτησε σιωπή κι αμηχανία από τους θεατές, που μάλλον βρήκαν το θέαμα ιδιαίτερα τολμηρό, ειδικά την τελική σκηνή με τις ερωτικές σχεδόν κινήσεις του θνήσκοντος φαύνου.
O βαρώνος Adolf de Meyer, περίφημος φωτογράφος μόδας, έβγαλε μια σειρά από φωτογραφίες κατά τη διάρκεια των δοκιμών, αφήνοντάς μας μια πολύτιμη παρακαταθήκη του όλου εγχειρήματος σε ένα φωτογραφικό λεύκωμα..
Μετά από πολύ και σκληρή δουλειά θα παρουσιάσει τέσσερα ακόμα μπαλέτα, που δεν είχαν μεν εμπορική επιτυχία- μάλλον το αντίθετο- όμως χαρακτηρίστηκαν ως ρηξικέλευθες παραστάσεις και μνημεία μοντέρνας χορογραφίας.
Το 1913 ο Νιζίνσκι βρισκόταν σε τουρνέ στη Νότιο Αφρική. Εκεί γνωρίζει και παντρεύεται μια νεαρή Ουγγαρέζα, την Ρουμόλα Πούλκσι, που τον ακολούθησε στην Ευρώπη. Ο γάμος αυτός είχε ως φυσικό επόμενο την διάλυση της σχέσης του με τον αγαπημένο του Ντιαγκίλεφ, ο οποίος εξοργίστηκε με την προδοσία. Ο Νιζίνσκι, μένει κάπως απομονωμένος, αποκτάει ένα παιδί με τη σύζυγό του, αλλά δεν μπορεί να τα βγάλει πέρα οικονομικά. Με το ξέσπασμα του πρώτου παγκοσμίου πολέμου, βρίσκεται στην Βουδαπέστη. Ως Ρώσος πολίτης στην Ουγγαρία αντιμετωπίζεται ως εχθρός και αιχμάλωτος πολέμου. Παρ’ όλα αυτά ελευθερώνεται και καταφέρνει μαζί με τα Ρωσικά Μπαλέτα να κάνει τουρνέ στις Ηνωμένες Πολιτείες. Στη Νέα Υόρκη συναντιέται και πάλι με τον Ντιαγκίλεφ. Οι δύο άντρες φιλιούνται και ο Νιζίνσκι δίνει την μικρή κόρη του στην αγκαλιά του πρώην εραστή του, γεγονός που εξαγριώνει τη γυναίκα του. Οι δύο τους θέλουν να συνεχίσουν την κοινή τους πορεία, η Πούλσκι όμως τους κάνει δύσκολη τη ζωή. Έτσι ο Ντιαγκίλεφ, μην αντέχοντας την όλη κατάσταση,επιστρέφει στην Ευρώπη.
Αργότερα, στην Ισπανία, θα προσκαλέσει τον Νιζίνσκι να συνεργαστούν, αλλά ξανά η γυναίκα του στέκεται εμπόδιο. Ο χορευτής τότε περνάει μια μακρά περίοδο κατάθλιψης και τον Δεκέμβριο του 1917, εγκαταστάθηκε σε μια βίλα στην Ελβετία μαζί με την γυναίκα του, και την τρίχρονη κόρη τους. Εκεί άρχισε να χάνει τα λογικά του. Λίγο πριν, και εν αναμονή του εγκλεισμού του, γράφει ένα συγκλονιστικό κείμενο γνωστό σαν «Ημερολόγιο».
Αυτό το ημερολόγιο, το οποίο κράτησε σε τέσσερα τετράδια, σε μία περίοδο έξι εβδομάδων, στις αρχές του 1919, είναι η μόνη σύγχρονη μαρτυρία που έχουμε από έναν μεγάλο καλλιτέχνη για την εμπειρία της ψύχωσης. Σε αυτό ο Νιζίνσκι φαντάζεται άλλοτε τον εαυτό του παντρεμένο με τον Θεό, άλλοτε σαν τον ίδιο τον Θεό, υπογράφοντας μάλιστα ως «Θεός Νιζίνσκι». Το ημερολόγιο πρωτοεκδόθηκε το 1936, σε μία μετάφραση από την οποία η σύζυγός του, είχε αφαιρέσει όλα τα ηθικώς επιλήψιμα μέρη, παραλείποντας σχεδόν το μισό κείμενο και περιλαμβάνει τις τελευταίες διαυγείς σκέψεις του για το Θεό, το σεξ, τον πόλεμο και τη φύση του κόσμου, καθώς επίσης και για τη δική του κατεστραμμένη ζωή.
Έζησε άλλα τριάντα χρόνια, αλλά δεν ξαναβρήκε ποτέ τα λογικά του. Για το υπόλοιπο της ζωής του, αφού διαγνώστηκε με σχιζοφρένεια, περιφερόταν σαν ένα «μελαγχολικό φάντασμα», ανάμεσα σε ψυχιατρικά ιδρύματα και ιδιωτικό εγκλεισμό με φάρμακα στο σπίτι του, μέχρι τις 8 Απριλίου του 1950, οπότε και πέθανε από νεφρική ανεπάρκεια.