«ΤΑ ΠΙΚΡΑ ΔΑΚΡΥΑ ΤΗΣ ΠΕΤΡΑ ΦΟΝ ΚΑΝΤ» | ΚΡΙΤΙΚΗ
- Ημερομηνία: Πέμπτη, 04/04/2024 20:26
«Τα πικρά δάκρυα της Πέτρα Φον Καντ», του Ράινερ Βέρνερ Φασμπίντερ, έχει μία σαγήνη σαν έργο, όχι επειδή είναι αριστούργημα, αλλά επειδή αποτυπώνει με σαφήνεια την αποτυχία των ανθρώπινων δεσμών, μέσα από μηχανισμούς εξάρτησης, καταπίεσης και υποταγής. Ίσως επειδή ο άνθρωπος, ενώ είναι φτιαγμένος για να χρειάζεται έναν άλλον άνθρωπο, δεν έχει μάθει πώς να ζει μαζί με τον άλλον. Κι αυτό είναι το διακύβευμα του έργου, που συγκινεί και θυμώνει ταυτόχρονα.
Έργο βιωματικό, σαν ρόγχος θανάτου βουτηγμένος στα παγωμένα δάκρυα του ίδιου του συγγραφέα. Κάλλιστα θα μπορούσε να παιχτεί και από άνδρες, και γιατί η δυναμική των σχέσεων δεν κάνει διακρίσεις φύλου και γιατί το πρωτότυπο σενάριο του Φασμπίντερ ήταν εμπνευσμένο από την ίδια του τη ζωή και τη σχέση του με τον Γκίντερ Κάουφμαν. Λόγος αιχμηρά θεατρικός, που σε παρασύρει να δεις το ουσιώδες μέσα στο ασήμαντο και να ζήσεις το ερωτικό πρόβλημα στην άφυλη καθαρότητά του, καθώς γίνεσαι μάρτυρας μιας προσωπικής τραγωδίας εσωτερικής καύσης.
Ο τρόπος που η διάσημη σχεδιάστρια μόδας, Πέτρα φον Καντ, φέρεται στους ανθρώπους είναι ξεκάθαρα «ιδιοκτησιακός». Επιθυμεί, αποκτά και απολαμβάνει, χωρίς να ασχολείται ιδιαίτερα με τις επιθυμίες των άλλων. Τη στιγμή που θα αγαπήσει ειλικρινά, θα συντριβεί ανεπανόρθωτα. Και τότε, θα νιώσει βαθιά στο πετσί της, πώς είναι να σε πληρώνουν με το ίδιο νόμισμα…
Η Έφη Ρευματά έφτιαξε μία γοητευτική παράσταση συναισθηματικής αλληλεξάρτησης. Μετέδωσε με ορμή το υπαρξιακό ρίγος του σύμπαντος του Φασμπίντερ, βουτώντας στις ψυχές των ηρώων. Μέσα στο λαμπερό, αλλά αποστειρωμένο από συναισθήματα ατελιέ (σκηνικό της Μαργαρίτας Τζαννέτου) της Πέτρα Φον Καντ με τους μπαρόκ πίνακες τέχνης, τις πυκνές φλοκάτες και τα υψηλής αισθητικής ρούχα (κοστούμια της σχεδιάστριας Λουκίας) στις κούκλες, εκεί όπου ανέκαθεν επικρατούσε η τάξη και η συνέπεια, σε αυτή τη φυλακή επιθυμιών και απωθημένων, θα συντελεστεί η ερωτική τραγωδία. Η σκηνοθέτρια επέλεξε να παρουσιάσει δια ζώσης μόνο τα τρία βασικά πρόσωπα (Πέτρα Φον Καντ, Κάριν, Μαρλέν).
Για την κομβική σκηνή των γενεθλίων, όπου η πρωταγωνίστρια, ένα ψυχικό κουρέλι, απορρίπτει τον περίγυρό της (μάνα, κόρη και φίλη) μετά την ερωτική της απογοήτευση και την ηθική της κατάρρευση, θεωρήθηκε αναγκαία η κινηματογραφική εκδοχή, η οποία ήταν και το μόνο αρνητικό στοιχείο της συνθήκης. Θεωρώ ότι δεν έδεσε συνολικά, δεν απέδωσε διακριτά την συναισθηματική συντριβή της ηρωίδας και «κλώτσησε» εκτός τον θεατή. Στο video του Σίμου Σαρκετζή εμφανίστηκαν η τρυφερή Αγγελική Παραδεισανού, με την εφηβική υπερένταση της αθώας μικρής «Γκαμπριέλα Φον Καντ», η αινιγματική Ευδοκία Ρουμελιώτη, ως «Ζιντονί Φον Γκραζεναπ» και η Άντζελα Γκερέκου ως «Βαλερί Φον Καντ». Τα υπέροχα φώτα του Αντώνη Καραντινού και οι εξαιρετικές μουσικές επιλογές του Φοίβου Σαμαρτζή, ωστόσο, ήταν στα ατού της παράστασης.
Η Βίκυ Βολιώτη απέδωσε υποδειγματικά την «Πέτρα Φον Καντ με τις σωστές αποχρώσεις. Ήταν η ατσάλινη σχεδιάστρια, μία δεσποτική βασίλισσα που κατρακύλησε από τον θρόνο της για να μας δείξει πώς μοιάζει μια ερωτευμένη γυναίκα όταν καίγεται από τον έρωτα και την ακύρωση.
Η Κατερίνα Αγγελίτσα έπλασε αδρά την ατίθαση «Κάριν», ένα νεαρό φιλήδονο νυμφίδιο με αχαλίνωτο μποεμισμό και τυχοδιωκτική διάθεση, που ξέρει να «παίζει» με τους ερωτικούς υπαινιγμούς και να ξεπουλά τα πάντα για να πετύχει πάση θυσία. Έτσι, κατάφερε να «στραγγαλίσει» ψυχοσωματικά τη σιδηρά κυρία «Πέτρα Φον Καντ».
Ο Αντώνης Καρναβάς κέρδισε το στοίχημα και τις εντυπώσεις ως βουβή «Μαρλέν». Ένα άφυλο πλάσμα, μία τρεμάμενη φιγούρα που έμοιαζε σαν να ξεπήδησε από τις σελίδες της Vogue και συντάραξε με τη συγκλονιστική του σιωπή, με τα μάτια, τη στάση του σώματος. Η αλαλία, η υποτακτική προθυμία, η στωικότητα της ηρωίδας του ήταν εκκωφαντικά εύγλωττες και διαπέρασαν σαν ηλεκτρικό ρεύμα. Το πιο σημαντικό είναι ότι δεν έγινε καρικατούρα.
Ο Ράινερ Βέρνερ Φασμπίντερ πάντα θα μας γοητεύει με το έργο του. Και η παράσταση της Έφης Ρευματά δικαίωσε τον σκοπό του συγγραφέα και «μίλησε» για τα ηδονικά παιχνίδια εξουσίας και εξάρτησης ανάμεσα σε ανθρώπινες πορσελάνες, έτοιμες να σπάσουν ανά πάσα στιγμή.