«ΣΚΗΝΕΣ ΑΠΟ ΕΝΑ ΓΑΜΟ» | ΚΡΙΤΙΚΗ
- Ημερομηνία: Παρασκευή, 05/05/2023 17:57
Η Μαριάνε και ο Γιόχαν φαντάζουν σαν δύο καλοκουρδισμένα όργανα, ρυθμισμένα άψογα να παίζουν τη μελωδία της οικογενειακής ευτυχίας. Μια γαμήλια ζωή, αφυδατωμένη, αποδίδεται υπό τη μορφή αμήχανων απαντήσεων σε ερωτηματολόγιο. Ο Ίνγκμαρ Μπέργκμαν μετουσιώνει το απόσταγμα της εμπειρίας του στο «ΣΚΗΝΕΣ ΑΠΟ ΕΝΑ ΓΑΜΟ». Από τις στιγμές της μακαριότητας μέχρι τον χωρισμό και από εκεί στην επανασύνδεση, ο Μπέργκμαν βουτάει στα χίλια κύματα ενός γάμου που παραείναι τέλειος...
Το έργο αποτελείται από έξι σκηνές, στις οποίες διαγράφεται η ιστορία της σχέσης ενός ζευγαριού σε διάστημα εικοσαετίας. Τα πράγματα φαντάζουν ιδανικά, σχεδόν ψεύτικα.
Ο Γιόχαν, καθηγητής πανεπιστημίου, και η Μαριάνε, δικηγόρος με ειδίκευση στα διαζύγια, ζουν παντρεμένοι δέκα χρόνια έχοντας αποκτήσει δύο κόρες. Η ζωή τους κυλά φαινομενικά αρμονικά και τακτοποιημένα, έχοντας χρήματα, κοινωνική υπόληψη, επιτυχημένες σταδιοδρομίες. Μέχρι τη στιγμή που μικρές εκρήξεις ειλικρίνειας μεταξύ τους, θα αποκαλύψουν πως ότι νόμιζαν για άτρωτο, βρίσκεται σε τροχιά τέλους τίτλων. Τραβώντας τα σκεπάσματα από την αψεγάδιαστα στρωμένη κλίνη του ζευγαριού, θα αποδειχθεί ότι σε κάθε τέλειο γάμο η ευτυχία έχει αντικατασταθεί από την ανακωχή. Και η απόσταση, από την κήρυξη του πολέμου, με τα χρόνια μικραίνει και δε χρειάζονται παρά μόνο μικρές αφορμές, ώστε αυτός να ξεσπάσει. Όταν, επιτέλους, λάμψει η αλήθεια, οι ήρωες θα βασανιστούν και θα πονέσουν πολύ από τις αφιλτράριστες εξομολογήσεις τους. Και θα μεταμορφωθούν σε δύο αλληλοσπαρασσόμενα θηρία μετατρέποντας το συζυγικό κρέββατι σε αιματηρό πεδίο μάχης. Αν και γνώστες της ανθρώπινης επιθυμίας, θα καταλήξουν από την τρυφερότητα και τον έρωτα στη βία, την εχθρότητα, την οργή, την άρνηση, την απόγνωση. Κι έπειτα, έρχεται το ανατρεπτικό φινάλε για να επαναφέρει τα πράγματα στη θέση τους, σαρκάζοντας κάθε κοινωνιολογική σοβαροφάνεια.
Τελικά, τι είναι αυτό που κάνει ένα ζευγάρι να νιώθει ξένο μετά από 20 χρόνια κοινής ζωής; Υπήρξε, άραγε, αγάπη ανάμεσά τους; Ήταν ο ένας το μισό του άλλου; Oι απαντήσεις έρχονται σταδιακά μέσα από τις σκηνές, όπου ο Μπέργκμαν εσωκλείει την καθημερινότητα αυτής της ελεύθερης πτώσης. Και θα είναι σκληρές και γυμνές από φτιασίδια, για να οδηγήσουν στη συνειδητοποίηση των προτεραιοτήτων που ορίζουν τη συμβίωση.
Η Έλενα Καρακούλη μεταφράζει και σκηνοθετεί την παράσταση, έχοντας κάνει και τη δραματουργική επεξεργασία του κειμένου. Στη Σκηνή Ωμέγα στον Πειραιά η παράσταση ξεκινά από την είσοδο, όπου οι δύο πρωταγωνιστές καλωσορίζουν τους επισκέπτες τους – θεατές για να γιορτάσουν τη δέκατη επέτειο του γάμου τους. Είναι λαμπεροί, ευδιάθετοι και χαμογελαστοί. Το πάρτι ξεκινά με κρασί και ερωτήσεις. Η σκηνοθετική προσέγγιση φτάνει το μαχαίρι στο κόκαλο. Σκιαγραφείται η αποσύνθεση του παράδεισου, η πορεία ενός ανώδυνου γάμου προς ένα επώδυνο διαζύγιο, σε ένα καθοδικό σπιράλ από ψέματα, εγωισμούς και απιστίες. Η ανατομία μιας σχέσης και μια σύγκρουση επί ίσοις όροις. Δεν υπάρχουν θύτες και θύματα σε αυτόν τον γάμο. Η έλλειψη επικοινωνίας, η αποξένωση και ο εφησυχασμός ότι όλα είναι καλά, αποβαίνουν μοιραία και για τους δύο. Αν και μισούν ο ένας τον άλλον, τους ενώνει μία άνευ όρων αγάπη, αδιευκρίνιστη. Πάντα γυρίζουν πίσω και πάντα νιώθουν ένα μεγάλο κενό μέσα τους, παρόλο που προχώρησαν παρακάτω.
Τολμώ να πω ότι οι πρωταγωνιστές απολαμβάνουν στο έπακρον τη σκηνική τους σύμπραξη. Τα πρόσωπά τους λάμπουν και στέκονται αντάξια απέναντι στους ήρωές τους. Η Μαρίνα Ασλάνογλου, ως «Μαριάνε», πιστή στις διακυμάνσεις του ρόλου της, από στωική και παθητική σύντροφος, στο πρώτο μέρος, μεταλλάσσεται σε δυναμική γυναίκα με πάθος και τόλμη. Ο Νίκος Ψαράς σμιλεύει αριστοτεχνικά, με ακρίβεια και διαύγεια την επιπολαιότητα και τον ναρκισσισμό του «Γιόχαν».
Η Καριοφυλιά Καραμπέτη, που εμφανίζεται μέσω βίντεο, ως «κυρία Ζακόμπι», δίνει ακέραιη την ουσία του έργου. Τα λόγια της κλονίζουν τη «Μαριάνε», καθώς βλέπει την αλήθεια του δικού της γάμου.
Το σκηνικό της Αλέγιας Παπαγεωργίου και τα κοστούμια της Βασιλικής Σύρμα, αισθητικά και δραματουργικά. Η μουσική σύνθεση και τα βίντεο, της Violet Louise, αφήνουν το ξεχωριστό τους αποτύπωμα. Η επιμέλεια κίνησης, της Φαίδρας Σούτου, και οι καίριοι φωτισμοί, του Νίκου Βλασόπουλου, έχουν θετικό πρόσημο.
«ΣΚΗΝΕΣ ΑΠΟ ΕΝΑ ΓΑΜΟ», μια ελεγεία για το ανέφικτο της συμπόρευσης που καταλήγει, με τόνο σιωπηλά ραψωδικό, να υπερασπίζεται την αντοχή της αγάπης. Πολύ ωραία δουλειά!