«Ο ΕΠΙΘΕΩΡΗΤΗΣ» | ΚΡΙΤΙΚΗ
- Ημερομηνία: Πέμπτη, 31/10/2024 21:09
Ο Γιάννης Κακλέας αγαπάει την πολιτική σάτιρα, το έχει αποδείξει άλλωστε η σκηνοθετική του πορεία. Είναι από τους σκηνοθέτες που παίρνουν το ρίσκο, μεταπλάθοντας την πρώτη ύλη με ευθείες αναφορές στο εδώ και τώρα, δίχως εκπτώσεις.
Αυτή τη φορά, το διαχρονικό έργο του Νικολάι Γκόγκολ «Ο Επιθεωρητής» γίνεται στα χέρια του πιο καυστικό, πιο επιθετικό, πιο δυστοπικό με εμβόλιμες αισθητικές επιλογές, νεωτεριστικά στοιχεία, σύγχρονες αναφορές, τρέχουσες παραμέτρους, ξανασυστήνοντάς το στο ευρύ κοινό, χωρίς να προδίδεται το σύμπαν του Ρώσου συγγραφέα.
«Ο Επιθεωρητής» είναι μια ανελέητη καταγγελία εναντίον της διαφθοράς και της διαπλοκής. Ένα απίστευτο γαϊτανάκι φτιαγμένο από γραφειοκρατία, μίζες, ρουσφέτια, διορισμούς, εκβιασμούς, απάτες, συκοφαντίες, προδοσίες, κολακείες, δωροδοκίες… Η αξιοπρέπεια και η κοινωνική καταξίωση στον βωμό του κέρδους και της ανθρώπινης απληστίας.
Για τον Κακλέα, είναι μεγίστης σημασίας το πώς ένα έργο του 19ου αιώνα, θα μιλήσει στον σύγχρονο θεατή. Φλερτάρει με το νεανικό κοινό και για αυτό οι παραστάσεις του μπολιάζονται με γρήγορους ρυθμούς, εικόνες, μουσικές και φυσικό τρελό χιούμορ. Γιατί το γέλιο είναι η βόμβα που σκοτώνει τον φόβο κι αποκαλύπτει την αλήθεια. Είναι το μέσο που σατιρίζει αδυσώπητα τον τραγέλαφο της εξουσίας, χωρίς διδακτισμό.
Μία τρελή παρεξήγηση αποσαθρώνει το οικοδόμημα της διαφθοράς μιας παρηκμασμένης κοινωνίας. Στην πόλη Καμτσάτκα, οι κρατικοί υπάλληλοι, ξεκινώντας από τον επικεφαλής τους, τον Έπαρχο, συμπεριφέρονται ως δυνάστες του λαού, με κύρια ασχολία την κατάχρηση εξουσίας με απάτες, εκβιασμούς και εκφοβισμό των κατοίκων. Όμως, αυτή η κατάσταση για τους ανθρώπους της τοπικής διοίκησης διαταράσσεται ξαφνικά από την είδηση ότι επίκειται η «ινκόγκνιτο» άφιξη ενός υψηλόβαθμου Κρατικού Γενικού Επιθεωρητή από τη Ρωσία, ο οποίος έχει σκοπό να ελέγξει τον τρόπο με τον οποίο ασκούν τα καθήκοντά τους και να επιβάλει κυρώσεις σε εκείνους που δεν τα ασκούν όπως πρέπει… Έντρομος ο Έπαρχος δίνει οδηγίες σε όλους τους τοπικούς ανώτερους υπαλλήλους, τον ένα πιο διεφθαρμένο από τον άλλο, να «εξωραΐσουν» και να «καλλωπίσουν» όλες τις παρανομίες και ατασθαλίες τους στον χώρο δικαιοδοσίας τους. Όμως, τα πράγματα περιπλέκονται περισσότερο, γιατί ο περιβόητος Επιθεωρητής δεν είναι εκείνος που περιμένουν με αγωνία, αλλά ένας ιδιόμορφος τυχοδιώχτης, ο οποίος τυχαία βρέθηκε στα μέρη τους και άθελά του κατάφερε να ξεµπροστιάσει έναν «σάπιο» κρατικό µηχανισµό. Από εκείνο το σημείο, ξεκινάει ένα εξωφρενικό γαϊτανάκι γκροτέσκο καταστάσεων σε μια παράσταση με εξωστρέφεια και έντονη πολιτική χροιά.
Όλη η παρακμή της πόλης αποτυπώνεται σε μία εικόνα (σκηνικά-κοστούμια Ηλένιας Δουλαδίρη). Ο Έπαρχος (Στέλιος Μάινας) γλεντοκοπάει ασύδοτα με το κυβερνητικό του επιτελείο σε ένα καταγώγιο με καπνούς, κοκότες, αλκοόλ και μουσική, όταν η πόλη καταρρέει με μαθηματική ακρίβεια. Ο κρατικός μηχανισμός ζει και βασιλεύει από τις μίζες σε βάρος του λαού, χωρίς να ανοίγει ρουθούνι. Η ανηθικότητα διαπερνά όλη την κοινωνική πυραμίδα, από κάτω προς τα πάνω και από πάνω προς τα κάτω, συντηρώντας έναν γενικευμένο χυδαίο φαύλο κύκλο κοινωνικής αποσάθρωσης. Ώσπου, αυτό το σύστημα καταστρέφεται, εντελώς τυχαία, από έναν τυχαίο άνθρωπο και…
Η παράσταση του Κακλέα είναι δαιμονικά «λοξή», εκρηκτική σαν βόμβα. Σπιντάτη, καυστική, επίκαιρη, ένα μουσικό brainstorming με εικόνες περιπαικτικές από μια φιλήσυχη Ρωσία, που «έχει να κάνει πόλεμο από πρόπερσι και από τις βρύσες της ρέει βότκα» όπως περιγράφει ειρωνικά ένας youtuber. Μία συνθήκη που λέει τα πράγματα με το όνομά τους, κοιτώντας το κοινό κατάματα υπό τους hard bass ήχους του Βάιου Πράπα, που βρίσκεται επί σκηνής. Άρτιοι οι φωτισμοί της Στέλλας Κάλτσου και δουλεμένη η κίνηση της Στεφανίας Σωτηροπούλου.
Αναμφίβολα, οι ερμηνευτικές «κορυφογραμμές» της παράστασης είναι το δίπολο Μάινα-Σκυφτούλη. Ένα εκρηκτικό ντουέτο Έπαρχου και Ψευτοεπιθεωρητή με σκηνική χημεία, άνεση, ευθυβολία, ευελιξία. Θα σταθώ λίγο περισσότερο στον Θοδωρή Σκυφτούλη, του οποίου ταιριάζει γάντι ο τυχοδιώχτης «Χλεστάκοφ» με μια αυτοσχεδιαστική τρέλα και μία σατιρική αιχμηρότητα, που εκτινάσσει τα πάντα στον αέρα. Μαζί με τον εκφραστικό «Οσίπ» του Άρη Κακλέα, διασκεδάζουν με τα καμώματα των κρατικών υπαλλήλων, τους εκμεταλλεύονται, τους εξευτελίζουν, απολαμβάνοντας τα πολυτελή καταλύματα, τη χλιδάτη φιλοξενία, τις κολακείες κι αφού παίρνουν αυτά που θέλουν, αποχωρούν σαν «κύριοι».
Ισοδύναμος ο υπόλοιπος, πολυμελές θίασος (Άνδρη Θεοδότου, Αλέξανδρος Ζουριδάκης, Στράτος Λύκος, Δημήτρης Διακοσάββας, Παναγιώτης Παπαϊωάννου, Φραγκίσκη Μουστάκη, Γιάννης Λατουσάκης, Αργύρης Λάμπρου, Νίκος Κωνσταντόπουλος, Μάιρα Γραβάνη, Φαίη Φραγκιαδάκη), αποδίδει με φαντασία και ορμή, σαν ένας καλοκουρδισμένος ωρολογιακός μηχανισμός, που χτυπάει στο σήμερα.
Ο ΕΠΙΘΕΩΡΗΤΗΣ δια χειρός Κακλέα δεν έχει happy end, ούτε θετικούς χαρακτήρες, αλλά «σκοτώνει»…