«ΝΕΚΡΕΣ ΨΥΧΕΣ» | ΚΡΙΤΙΚΗ
- Ημερομηνία: Κυριακή, 30/03/2025 21:34
Πιστεύω ακράδαντα ότι οι ομάδες γράφουν ιστορία, όταν έχουν στα χέρια τους καλή πρώτη ύλη και λειτουργούν σαν ένα σώμα. Η ομάδα GAFF διαγράφει μία αξιοζήλευτη πορεία στον τρόπο σύλληψης και προσέγγισης λογοτεχνικών κειμένων. Αυτή τη φορά, καταπιάνεται με το έργο του Νικολάι Γκόγκολ, «Νεκρές Ψυχές», το οποίο φιλοτεχνεί με περίσσια δεξιοτεχνία το πορτρέτο ενός «χαρισματικού» απατεώνα, που κατορθώνει να «σπάσει» τον τρόπο λειτουργίας του ρωσικού συστήματος με μια μοναδική και σαρδώνια, σε σύλληψη, ιδέα. Ο συγγραφέας με περιπαικτικό χιούμορ και δόσεις ειρωνείας σκιαγραφεί κρατικούς θεσμούς, κοινωνικά στερεότυπα και γραφειοκρατία που σαπίζουν αέναα. Πλούσιοι και φτωχοί τύποι συνθέτουν ένα ποικιλόμορφο σατιρικό μωσαϊκό με την αγωνία να είναι εξίσου παρούσα. Οι λέξεις μετασχηματίζονται, αποκαλύπτουν πληγές, ξεσκεπάζουν κρυμμένες αρρώστιες, εκεί που η αθωότητα λιθοβολείται και η κακία θριαμβεύει…
Ο ανυπότακτος τελωνειακός Πάβελ Ιβάνοβιτς Τσίτσικωφ έχει μια ιδέα που αγγίζει τα όρια του παραλόγου. Επιθυμεί να ανελιχτεί κοινωνικά και γι' αυτό εμπορεύεται…νεκρές ψυχές. Εμφανίζεται στις επαύλεις διαφόρων γαιοκτημόνων της ρωσικής επαρχίας, δηλώνοντας πως είναι πρόθυμος να αγοράσει τους τίτλους ιδιοκτησίας όσων «νεκρών ψυχών» έχουν στην κατοχή τους, δηλαδή όσων μουζίκων είχαν στη δούλεψή τους και έχουν, πλέον, πεθάνει. Απλοί άνθρωποι, δουλοπάροικοι, κάποιοι άριστοι τεχνίτες, κάποιοι χωρίς οικογένεια, που για λίγα ρούβλια θα γίνουν η περιουσία του. Για εκείνους, έτσι κι αλλιώς, είναι «άχρηστοι» αριθμοί και ασύμφοροι, μιας και εξακολουθούν να πληρώνουν φόρους για κάθε κεφάλι. Για εκείνον, όμως, είναι το εισιτήριο για την καλή ζωή, κι ας είναι βουτηγμένος στις λάσπες από την κορυφή έως τα νύχια…
Η Σοφία Καραγιάννη σκηνοθετεί ξανά με ουσία, γνώση και ευρηματικότητα. Θα λέγαμε πως είναι μετρ των θεατρικών διασκευών με μία οργιάζουσα φαντασία και με ευρήματα μοναδικά. Με την αρωγή της Σβετλάνας Μαμαλούι στη δραματουργική επεξεργασία, στήνει μια παράσταση έξοχα καλοκουρδισμένη σε σκηνική οικονομία, σπιρτάδα, ρυθμό και σωματικότητα (κίνηση Μαργαρίτας Τρίκκα), στηριγμένη στη συντονισμένη ομάδα των ικανών ηθοποιών: Ιωσήφ Ιωσηφίδη, Διονύση Λάνη, Γιάννη Μάνθο, Χρήστου Παπαδόπουλου και Κωνσταντίνου Πασσά. Εκείνοι με τη σειρά τους, επιδίδονται σε έναν αγώνα δρόμου χωρίς ανάσα, αποδίδοντας ομόψυχα τα πρόσωπα του έργου. Συμπλέουν με υποκριτική νηφαλιότητα και ακμαία σκηνική δεξιότητα στις πολλαπλές τους ενσαρκώσεις.
Τα σκηνικά-κοστούμια της Γεωργίας Μπούρδα απολύτως λειτουργικά, οι φωτισμοί της Βασιλικής Γώγου εγκιβωτίζουν όλη την απάνθρωπη χυδαιότητα της διαφθοράς, η μουσική του Γιώργου Χριστιανάκη υπογραμμίζει τη ροή της συνθήκης.
«Νεκρές Ψυχές», του Ν. Γκόγκολ, μια αλληγορία όχι μόνο για τους πεθαμένους αλλά και για τους ζωντανούς-νεκρούς που «πνέουν τα λοίσθια». Για όλους εκείνους που αντιπροσωπεύουν διαφορετικές εκφάνσεις ηθικού και πνευματικού τέλματος με αποχρώσεις αστικής υποκρισίας και αγραμματοσύνης. Για τη μνήμη των αδικοχαμένων που έμειναν χωρίς δικαίωση και παλεύουν με τη λήθη. Για την αναγκαιότητα του χρέους…ποτέ ξανά σιωπή!