«ΜΠΟΥΜΠΟΥΛΙΝΑΣ 18» | ΚΡΙΤΙΚΗ
- Ημερομηνία: Παρασκευή, 18/07/2025 23:25
Μια τελευταία υπόκλιση και ύστερα σκοτάδι. Τον Αύγουστο του 1967, η ηθοποιός Κίττυ Αρσένη βρέθηκε από τη σκηνή του θεάτρου, όπου έπαιζε την «Κυρία του Μαξίμ», του Ζορζ Φεϊντό, στο «σφαγείο» της οδού Μπουμπουλίνας 18, γιατί βοήθησε να μεταφερθεί μια ταινία με μήνυμα του Μίκη Θεοδωράκη κι έτσι θεωρήθηκε εχθρός της εθνικής ασφάλειας.
Εκεί βίωσε κάθε λογής ανείπωτο μαρτύριο από τους βασανιστές της. Έζησε τα απάνθρωπα βασανιστήρια στη διαβόητη «Ταράτσα», τους κοριούς στα σκοτεινά κελιά της απομόνωσης, τη βρωμιά και την υγρασία στα κρατητήρια, το ξεραμένο αίμα στους τοίχους, την αναλγησία των ανακριτών, την απελπισία από τον πόνο και τον εξευτελισμό της ανθρώπινης αξιοπρέπειας.
Καταδικάστηκε από το Έκτακτο Στρατοδικείο τον Νοέμβρη του ίδιου χρόνου για την υπόθεση των «31». Την άνοιξη του 1968 έφυγε παράνομα από την Ελλάδα για να καταθέσει σαν μάρτυρας στο Συμβούλιο της Ευρώπης στην Επιτροπή Δικαιωμάτων του Ανθρώπου. Η μαρτυρία της «Μπουμπουλίνας 18» γράφτηκε το 1968 στις διαδρομές του τρένου Παρίσι-Στρασβούργο, ανάμεσα στις καταθέσεις-ανακρίσεις των νομομαθών της Επιτροπής και στις συνεντεύξεις του ξένου Τύπου.
Οι μέρες που ζούμε είναι πολύ σκοτεινές και το θέατρο θεωρείται η κατεξοχήν πολιτική τέχνη, που απαιτεί αυξημένη προσοχή και ευαισθησία από τους καλλιτέχνες, όταν προσπαθούν να επικαιροποιήσουν ένα έργο. Η Σοφία Καραγιάννη με σκηνοθετική ευφυία αποδεικνύει, ξανά, ότι το θέατρο λειτουργεί ως καθρέφτης αφύπνισης, μνήμης και κοινωνικής κριτικής. Η ιστορική μαρτυρία «Μπουμπουλίνας 18», της Κίττυς Αρσένη, γίνεται πολιτικό θέατρο από φως που καίει. Αρκεί μία φράση κλειδί για να ξεκλειδωθεί η δραματουργική συνθήκη του έργου. Ένα καμαρίνι κι ένα κελί, όπου η ηθοποιός Κίττυ θα ξετυλίξει το κουβάρι της ιστορίας της αγωνίστριας Κίττυς επί σκηνής. Δηλαδή η ηθοποιός (Αμαλία Αρσένη) ενσαρκώνει την ηθοποιό Κίττυ Αρσένη, η οποία υποκρίνεται παράλληλα την αγωνίστρια Κίττυ Αρσένη, ούσα πάντα ηθοποιός. Φανταστικό εύρημα, που ξεπερνάει την στείρα αναπαράσταση του βιβλίου και σπάει τον χωροχρόνο. Έτσι, γινόμαστε μάρτυρες μιας καλοκουρδισμένης συνθήκης, σε ρυθμό και σωματικότητα, όπου η σκληρή πραγματικότητα δεν είναι προϊόν μυθοπλασίας, αλλά η σκληρή αλήθεια.
Η Αμαλία Αρσένη (ανιψιά της Κίττυς Αρσένη) είναι συγκινητική, αφού κατορθώνει να απεκδυθεί την συναισθηματική εμπλοκή και να αποδώσει με υποκριτική νηφαλιότητα και ακμαία σκηνική δεξιότητα τις πολλαπλές ενσαρκώσεις. Η ερμηνεία της είναι σμιλεμένη με σώμα και ψυχή, με ειλικρίνεια και σεβασμό στη γυναίκα που πέρασε δια πυρός και σιδήρου, ως σύμβολο υπομονής, επιμονής και αλληλεγγύης, αντέχοντας τα πάντα.
Απολύτως λειτουργικό το σκηνικό σύμπαν της Γεωργίας Μπούρδα, που είναι ταυτόχρονα καμαρίνι – κελί- ταράτσα – τζάμι ανακρίσεων καθώς και τα κοστούμια της. Η Βασιλική Γώγου εγκιβωτίζει όλη την απάνθρωπη χυδαιότητα με τους σκαιώδεις φωτισμούς της. Η υποβλητική μουσική του Μάνου Αντωνιάδη υπογραμμίζει διακριτά τη ροή της ιστορίας. Η Μαργαρίτα Τρίκκα είναι υπεύθυνη για την την πολυεπίπεδη σωματική ερμηνεία της ηθοποιού, η οποία ενδύεται πολλούς ρόλους.
Η ιστορία αποτυπώνεται στα μνημεία, η συλλογική μνήμη στη λογοτεχνία, την ποίηση, το θέατρο, στη σιωπή, στην απουσία. Η ιστορία γράφεται ή συχνά «κατασκευάζεται» από τις δυνάμεις εξουσίας και από αυτές καθοδηγείται, ελέγχεται, χειραγωγείται. Η μνήμη πλάθεται από μαρτυρίες και βιώματα των μελών της κοινωνίας και γι’ αυτό είναι ελεύθερη, ζωντανή. Εκεί ακριβώς έγκειται η δυναμική της. Το κτίριο της οδού Μπουμπουλίνας μπορεί να μην υφίσταται πια, αλλά υπάρχουν οι στίχοι του Θεοδωράκη...
ΜΠΟΥΜΠΟΥΛΙΝΑΣ 18, ένα πολύτιμο αντίδοτο στη σιωπή, στη λήθη. Μια σπουδαία θεατρική παρακαταθήκη στο φετινό φεστιβάλ Αθηνών, ένα πραγματικά δυνατό θέατρο-καθρέφτης!