ΤΟΜΗ - ΚΡΙΤΙΚΗ
- Ημερομηνία: Δευτέρα, 04/12/2017 13:41
Το κείμενο της Pamela Carter με τίτλο "Τομή" σκηνοθετεί στο Δώμα του Θεάτρου του Νέου Κόσμου ο Μενέλαος Καραντζάς. Για τις ανάγκες της πρώτης του παρουσίασης στην Ελλάδα ο πρωτότυπος τίτλος του έργου, Slope, έγινε από τη συγγραφέα Cut (Τομή), που είναι το σημείο που ο στίχος κόβεται σε δύο ημιστίχια. Τρία είναι τα πρόσωπα της ιστορίας. Ο Paul Verlaine, ποιητής, που συνδέθηκε με τη σχολή του παρνασσισμού και αποτέλεσε ηγετική φυσιογνωμία του κινήματος του συμβολισμού. Η Mathilde Maute, που παντρεύτηκε το Verlaine, τον αγάπησε και έφερε στον κόσμο το μονάκριβο γιο του Georges. Ο Arthur Rimbaud, 10 χρόνια νεώτερος του Verlaine, ποιητής και αυτός, εκπρόσωπος επίσης του συμβολισμού. Οι ζωές των τριών μπλέκονται μεταξύ τους, όταν ο Rimbaud στέλνει μια βιογραφική επιστολή στον Verlaine, δηλώνοντας θαυμαστής του και την έκδηλη επιθυμία του να εγκατασταθεί στο Παρίσι. Η συγκατοίκηση των τριών, θα εξάψει πάθη και θα δοκιμάσει τα όρια των μεταξύ τους σχέσεων. Ο ένας παντρεμένος, ο άλλος με την ταμπέλα του αναρχικού και του ομοφυλόφιλου και στη μέση μια νεαρή, άμαθη γυναίκα που προσπαθεί να σώσει το γάμο της. Οι δύο ποιητές θα συνδεθούν με ερωτική σχέση και θα φύγουν για το Λονδίνο, ένα χρόνο αργότερα, εγκαταλείποντας τα πάντα πίσω τους για να ζήσουν έντονα και να γράψουν. Θα καταλήξουν στις Βρυξέλλες, όπου ο Verlaine μετά από καυγά και σε κατάσταση μέθης πυροβολεί και τραυματίζει το Rimbaud. Το τρίγωνο τέχνη, καλλιτέχνης, ζωή αποτελεί τους πόλους της ιστορίας και η διερεύνηση των επιλογών του καθενός από τους ήρωες το ζητούμενο. Μέσα από μία "απαγορευμένη" ερωτική σχέση, η ισορροπία του τριγώνου διαταράσσεται πολλαπλώς, η ποίηση μπορεί να αποτελέσει κίνητρο ή αποτέλεσμα του έρωτα και η τομή τους για το κάθε πρόσωπο έχει διαφορετικές συνέπειες. Η μετάφραση του αρχικού κειμένου ανήκει στο σκηνοθέτη, σε μία γλώσσα σημερινή, ίσως λίγο σκληρή και απότομη, αλλά αρκούντως αιχμηρή για να αποτυπώσει τα νοήματα του έργου.
Ο Μενέλαος Καραντζάς στο σκηνοθετικό τιμόνι της παράστασης καλείται να αποτυπώσει το ρόλο της τέχνης και του έρωτα στη ζωή, αλλά και την τομή τους με την καθημερινή πραγματικότητα και να διερευνήσει τα όριά τους. Τα ιστορικά γεγονότα συναντούν τη μυθοπλασία και ο καλλιτέχνης αναπτύσσεται παράλληλα με τον άνθρωπο. Ο έρωτας συμφύρεται με την ποίηση, η πρόκληση ελλοχεύει, αλλά μόνο ως μοχλός σκέψης για το θεατή. Άλλωστε ο έρωτας των δύο ποιητών είναι μόνο η αφορμή για να ξετυλιχθεί ο μίτος της σκέψης, της ψυχής αλλά και του ποιητικού τους οίστρου. Οι ηδονιστικές εντάσεις του λόγου, συνοδεύονται από μία συχνά παράφορη κίνηση, με την ποίηση λανθάνουσα και στις δύο συνιστώσες της παράστασης. Ίσως να υπήρξαν λίγο περισσότερες υπόνοιες πρόκλησης απ' ότι περίμενα, ή θα ήθελα, αλλά δεν υπεισέρχονται στην ουσία της παράστασης. Ο ρυθμός είναι ζωντανός, με ελάχιστα σκαμπανεβάσματα και ο λόγος έχει ζωντάνια και ένταση. Σε κάποιες στιγμές γίνεται ωμός, σκληρός, κινούμενος στις παρυφές της προκλητικότητας, αλλά δεν είναι απογυμνωμένος από τα νοήματα που κρύβονται πίσω από τις λέξεις. Ο λυρισμός της ποίησης, αλλά και η ανθρώπινη υπόσταση είναι σε παράλληλη πορεία και συνδέονται, αλληλεπιδρούν.
Ο Νίκος Γιαλελής στο ρόλο του Verlaine είναι αυτός ο οποίος μαζί με τo Rimbaud αρχίζει να εξερευνά άγνωστες πτυχές του εαυτού του και καλείται να πληρώσει το μεγαλύτερο τίμημα για τις επιλογές του. Αν και ξεκίνησε λίγο διστακτικά, γρήγορα χρησιμοποίησε τα εκφραστικά του μέσα για να αποτυπώσει όλη την αγωνία και την ένταση που βιώνει ο χαρακτήρας του, προσπαθώντας να ισορροπήσει και να κατανοήσει τα νέα δεδομένα. Η εσωτερική σύγκρουση των θέλω και των πρέπει αποτυπώνεται τόσο στην κίνησή του, όσο και στην αναποφασιστικότητα του λόγου του. Ίσως ήθελα να οδηγήσει το ρόλο του λίγο περισσότερο στα άκρα, αλλά και πάλι τον υπηρέτησε με σαφήνεια και δύναμη. Ο Φοίβος Μαρκιανός ερμηνεύοντας το αντίπαλον δέος, το νεαρό Rimbaud έδωσε στη σκηνή έναν ενθουσιώδη, ορμητικό και παράφορο χαρακτήρα, που κατανοεί (ίσως όχι πλήρως) τις αδυναμίες του και θέλει να τις κάνει μέρος της καθημερινότητάς του. Υπερκινητικός, έντονος, δυναμικός, με έντονη την επιθυμία να ξεπεράσει τις συμβάσεις της ζωής και της τέχνης, ζώντας μια ζωή από παρόρμηση. Με λόγο συχνά θυμωμένο και αψύ, κίνηση αυτάρεσκη και προκλητική, πλάθει ένα ποιητή-αντιήρωα, αιχμάλωτο των παθών αλλά και της τέχνης του. Η Σελήνα Διαμαντοπούλου υποδύθηκε τη Mathilde, μια νεαρή γυναίκα που άθελά της βρέθηκε ανάμεσα στο πάθος δύο ποιητών, αντιπροσωπεύοντας την πραγματική ζωή. Κι εδώ παρατήρησα μια μικρή αμηχανία στην αρχή, που δεν άργησε όμως να δώσει τη θέση της σε μια κοπέλα που προσπαθεί να αυτοπροσδιοριστεί και να δώσει μάχη για τα πιστεύω και τα κεκτημένα της. Αν και χαμηλότερων τόνων από τους αντρικούς ρόλους, καταφέρνει να μη μείνει στη σκιά τους, αλλά να επιβιώσει σκηνικά, τονίζοντας τις αντιθέσεις της ηρωίδας της σε σχέση με τους άντρες της ιστορίας και αντιπροσωπεύοντας μια πιο γήινη παρουσία, πιο προσγειωμένη και με συγκεκριμένες απόψεις και επιδιώξεις.
Ο σχεδιασμός του σκηνικού χώρου έγινε από το Σάκη Μπιρμπίλη, ο οποίος με τη χρήση μιας απλής λευκής κουρτίνας κατάφερε να προσδώσει και ένα δεύτερο επίπεδο δράσης σε μια μικρή σκηνή. Ο ίδιος είχε και την επιμέλεια των φωτισμών που επιχείρησαν να φωτίσουν τον εσωτερικό κόσμο των ηρώων μέσα από τα πρόσωπά τους. Τα κοστούμια της Εβελίνας Δαρζέντα είχαν ένα άρωμα άλλης εποχής και ήταν απλά και λειτουργικά. Η μουσική του Φοίβου Μαρκιανού ήταν συχνά υποστηρικτική της έντασης του λόγου και των εναλλαγών της ατμόσφαιρας των σκηνών του έργου. Η διδασκαλία της σκηνικής πάλης έγινε από τον Κρις Ραντάνοφ.
Συμπερασματικά, στο Δώμα του Θεάτρου του Νέου Κόσμου παρακολούθησα μία παράσταση ενός κειμένου που παρουσιάζεται για πρώτη φορά στην Ελλάδα και χρησιμοποίησε ιστορικά στοιχεία της ζωής δύο γνωστών Γάλλων ποιητών, εξάροντας τα πάθη, τις αδυναμίες, αλλά και την τέχνη τους για να αναδείξει την εύθραυστη ισορροπία του τριγώνου τέχνη, καλλιτέχνης, ζωή. Η σκηνοθεσία με σαφείς στόχους και προσανατολισμό χρησιμοποιεί την πρόκληση όχι σαν αυτοσκοπό, αλλά για να διερευνήσει τα όρια της τέχνης και της ψυχής των ηρώων του. Ο θίασος υπηρετεί το κείμενο, το αναδεικνύει κι έχει πολύ καλή σκηνική χημεία σαν ομάδα. Από τις καλές προτάσεις για μία από τις επόμενες θεατρικές εξόδους.