ΤΟ ΕΛΕΥΘΕΡΟ ΖΕΥΓΑΡΙ - ΚΡΙΤΙΚΗ
- Ημερομηνία: Πέμπτη, 27/09/2018 10:18
Το έργο των Ντάριο Φο και Φράνκα Ράμε (Dario Fo/Franca Rame) με τίτλο "Το ελεύθερο ζευγάρι" (Coppio Aperta) σκηνοθετεί (για πέμπτη χρονιά) ο Αλέξανδρος Λιακόπουλος στο θέατρο "Μπέλλος" στην Πλάκα. Γραμμένο το 1983 από το βραβευμένο με βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας (1997) Ιταλό συγγραφέα και τη σύντροφο της ζωής του, έχει ως βασικό του θέμα την περιπετειώδη σχέση ενός ζευγαριού, το οποίο έχει συμφωνήσει να έχει μια μάλλον τυπική και επιφανειακή επικοινωνία. Η γυναίκα, πιο αφοσιωμένη στην ουσία της σχέσης, ο άντρας οπαδός και θιασώτης της ελεύθερης συμβίωσης, με μια βαθιά όμως ριζωμένη αγάπη να κρατά τους όποιους δεσμούς μεταξύ τους. Τα προβλήματα ελλοχεύουν, η διαιώνισή τους απειλεί την ενότητα του ζευγαριού και οι λύσεις δεν είναι πάντα εύκολες. Πώς ακριβώς ορίζει ο καθένας μας την απιστία και πώς την αντιλαμβανόμαστε όταν την κάνουμε και όταν μας συμβαίνει; Πώς αισθανόμαστε όταν ο/η σύντροφός μας αποφασίζει να μας πληρώσει με το ίδιο νόμισμα; Πού ακριβώς βρίσκονται τα όρια μιας ελεύθερης συμβίωσης και πόση πραγματική "ελευθερία" αυτή προσφέρει στο άτομο και το ζευγάρι; Μια κωμωδία σκεπτόμενη, που μέσα από τα κωμικά της στιγμιότυπα θέλει να δώσει τροφή για σκέψη. Η ελεύθερη διασκευή του αρχικού κειμένου ανήκει στο Γιώργη Κοντοπόδη και διατηρεί το βασικό θεματικό ιστό του κειμένου κάνοντας κάποιες προσθήκες τόσο στους χαρακτήρες, όσο και στις ιδιαιτερότητες των χαρακτήρων, με τις πρώτες να μην προσθέτουν κάτι το ουσιαστικό στο κείμενο, ενώ οι δεύτερες ενισχύουν το κωμικό μομέντουμ της παράστασης.
Ο Αλέξανδρος Λιακόπουλος αναλαμβάνει τη σκηνοθετική επιμέλεια του εγχειρήματος, δίνοντας έμφαση στο λόγο και το ρυθμό του και προσπαθώντας να τον ταιριάξει αρμονικά με την κωμική ιδιοσυγκρασία των πρωταγωνιστών του. Το ξεκίνημα είναι αναγνωριστικό, οι ήρωες μας συστήνονται και παίρνουμε μια πρώτη γεύση των εσωτερικών προβλημάτων του ζευγαριού. Από κει και πέρα ο ρυθμός επιταχύνει και σε κάποια σημεία γίνεται καταιγιστικός, με τις ατάκες να διαδέχονται η μία την άλλη, ίσως και χωρίς να έχει τη δυνατότητα ο θεατής να τις αφομοιώσει αυτόματα. Το διαδραστικό στοιχείο είναι έντονο, αφού συχνά οι ήρωες καλούν το κοινό να συμμετέχει στις αγωνίες και τα ερωτήματά τους, ζητώντας την άποψή τους και σατιρίζοντας (με κόσμιο τρόπο) ανάλογα με τις απαντήσεις τους κάποιες καταστάσεις. Εδώ υπάρχει πάντα ο κίνδυνος το έργο να διολισθήσει σε μια επιθεωρησιακού τύπου παράσταση και να χαθεί ο στόχος, κάτι που για κάποιες στιγμές το ένιωσα να συμβαίνει, αλλά η ετοιμότητα και η χημεία των πρωταγωνιστών επαναφέρει γρήγορα το έργο σε τροχιά και το κρατά εκεί. Η ευφρόσυνη ατμόσφαιρα διατηρείται ως το τέλος της παράστασης και προς το τέλος αγγίζει το ντελίριο με την προσθήκη δύο μικρών ρόλων, οι οποίοι αν και δεν προσθέτουν κάτι ουσιαστικό στην παράσταση, δίνουν ακόμα περισσότερες ευκαιρίες γέλιου στο θεατή.
Ο Γιώργης Κοντοπόδης αναλαμβάνει το ρόλο του άντρα του ζευγαριού, ο οποίος μοιάζει βγαλμένος από κάποιο χωριό της Κρήτης (με μια μικρή υπερβολή στη χρήση της κρητικής διαλέκτου). Ζωντανός, άμεσος, παιχνιδιάρης όταν ερμηνεύει τον άντρα το σίγουρο για τον εαυτό του και θερμό οπαδό της ελεύθερης συμβίωσης, γίνεται φοβικός, λίγο αφελής και λίγο άγαρμπος όταν η γυναίκα του προσαρμόζεται στα δεδομένα του και τον απειλεί με ερωτικά παραστρατήματα. Άμεσος και έμπειρος στην επικοινωνία του με τους θεατές, ετοιμόλογος και με γρήγορα αντανακλαστικά στις κωμικές πάσες του κοινού, αλλά και της συμπρωταγωνίστριάς του, αποτύπωσε επιτυχημένα ένα χαρακτήρα βαθιά ανασφαλή και με βασικά συναισθηματικά ελλείμματα.
Η Μαρσώ Φίλη ερμηνεύοντας την Αντόνια, δημιουργεί ένα τύπο γυναίκας που στην αρχή δείχνει αδύναμη και υποταγμένη, αλλά μόλις βρει την ευκαιρία ξεδιπλώνει όλο της τον καταπιεσμένο δυναμισμό. Παίζει με μπρίο, κέφι και σκηνική άνεση, ενώ η κίνησή της (ειδικά στο δεύτερο μισό της παράστασης) αποπνέει μια αριστοκρατική αίσθηση μιας γυναίκας απόλυτα συνειδητοποιημένης. Η κωμική της φλέβα γνήσια, της δίνει μία εντυπωσιακή δυναμική και σιγουριά απευθυνόμενη στην πλατεία και καλώντας τη να συμμετέχει στις σκέψεις και τους προβληματισμούς της.
Οι δυο τους έχουν εξαιρετική χημεία και συνεργασία τόσο στο λόγο, όσο και στην κίνησή τους, με αποτέλεσμα να υπάρχει συνεχής ροή στα κωμικά στιγμιότυπα και αβίαστο γέλιο από τους θεατές.
Ο Χρήστος Φωτιάδης ως εραστής και ο Σωτήρης Αναστασίου ως γιος στις σύντομες εμφανίσεις τους έχουν μια αξιοπρεπή παρουσία (με μία μικρή δόση εκκεντρικότητας ο πρώτος), η οποία στο σύνολό της εξυπηρετεί τη ροή του έργου.
Συμπερασματικά, στο θέατρο "Μπέλλος", είδα μια ελεύθερη διασκευή μιας κλασσικής "οικογενειακής" ιταλικής κωμωδίας του διδύμου Ντάριο Φο και Φράνκα Ράμε, η οποία διατηρώντας το βασικό νοηματικό ιστό του κειμένου, το έφερε σε μια πιο σύγχρονη και φρέσκια εκδοχή. Οι διαδραστικές σκηνές των ηθοποιών με τους θεατές προσδίδουν αμεσότητα στο εγχείρημα, κάνοντάς τους συμμέτοχους. Κάποιες μικρές υπερβολές δεν αποφεύγονται, αλλά ο εξαιρετικός ρυθμός, οι έξυπνες ατάκες και η υποδειγματική χημεία του πρωταγωνιστικού διδύμου κάνουν την παράσταση μια πολύ ευχάριστη θεατρική εμπειρία, με το γέλιο να προκύπτει χαλαρά και αυθόρμητα.