TERROR | ΚΡΙΤΙΚΗ

Το πρωτοποριακό και επίκαιρο «TERROR», συγγραφικό πόνημα του Γερμανού Φέρντιναντ φον Σίραχ, έχοντας πυροδοτήσει έντονα την παγκόσμια κοινή γνώμη με τη θεματική του, παρουσιάζεται για πρώτη φορά στο θέατρο Αθηνών σε σκηνοθεσία Γιώργου Οικονόμου, μετάφραση Ευαγγελίας Α. Νάνου και διασκευή Μιρέλλας Παπαοικονόμου, με έναν προσεγμένο θίασο ερμηνευτών.

Η υπόθεση του έργου αφορά στο επιβατικό αεροπλάνο της Lufthansa, το οποίο εκτελεί πτήση στις 26 Μαΐου λίγο μετά τις 8 από το Βερολίνο προς στο Μόναχο με 164 επιβάτες, υπό καθεστώς ομηρίας. Ο τρομοκράτης διατάζει τον πιλότο να το ρίξει στο γήπεδο Allianz Arena του Μονάχου, κατά τη διάρκεια του αγώνα Γερμανίας-Αγγλίας, τον οποίο παρακολουθούν ζωντανά 70.000 φίλαθλοι. 

Η γερμανική κυβέρνηση ενημερώνεται άμεσα και δίνει εντολή σε δύο μαχητικά αεροσκάφη τύπου Eurofighter να παρακολουθούν την κατάσταση από απόσταση αναπνοής και να περιμένουν οδηγίες. Ο επισμηναγός Λαρς Κοχ ενεργεί αυτοβούλως, χωρίς την εντολή των ανωτέρων του και αναλαμβάνει την ευθύνη να αποτρέψει την επικείμενη πρόσκρουση, εκτοξεύοντας ρουκέτα και καταρρίπτοντας το αεροπλάνο, σκοτώνοντας 164 αθώες ανθρώπινες ψυχές.

Το «TERROR» είναι ένα interactive δικαστικό θρίλερ που εγκλωβίζει το κοινό από το πρώτο κιόλας λεπτό τόσο με τις κοινωνικοπολιτικές και φιλοσοφικές προεκτάσεις του, όσο και με το βαθύ αξιακό σύστημα που πραγματεύεται.

Το πολιτικό περιεχόμενο του έργου έχει μια θλιβερή επικαιρότητα. Θέτει το δίλημμα της ελευθερίας ή της ασφάλειας στη ζωή μας. Τίθεται ευθέως το ζήτημα της αξιοπιστίας του Συντάγματος μιας χώρας και της ισχύος του απέναντι σε απρόβλεπτους κινδύνους. Κατά πόσο δηλαδή η εκτελεστική, η νομοθετική και η δικαστική εξουσία μπορούν να συνυπάρχουν αρμονικά για την ομαλή λειτουργία των δημοκρατικών θεσμών και να αποτελούν εγγύηση για την προστασία του πολίτη. Στον αντίποδα, η αξία της ανθρώπινης ζωής, η μοναδικότητα της ανθρώπινης ύπαρξης που δεν είναι απλώς ένας αριθμός και δεν μπαίνει στη ζυγαριά. 164 επιβάτες ή 70.000 φίλαθλοι; Ιδού το δίλημμα.

Οι θεατές καλούνται ως ένορκοι με ωριμότητα, καθάρια σκέψη και σύνεση, να αναμετρηθούν με τις άγνωστες πτυχές της συνείδησής τους και να καθορίσουν την έκβαση της δίκης με την ετυμηγορία τους. Γίνονται κομμάτι της ιστορίας και ακούν προσεχτικά τις δύο όψεις του νομίσματος. Η ηθική, η ατομική συνείδηση, η ευθύνη, το κράτος δικαίου, το σύνταγμα, οι αξίες, η αξιοπρέπεια, τα ανθρώπινα δικαιώματα, η συλλογική συνείδηση γίνονται φύλο και φτερό από τον κατηγορούμενο Λαρς Κοχ, το συνήγορο υπεράσπισης Μπίγκλερ, την εισαγγελέα Νέλσον, τον μάρτυρα υπεράσπισης Λάουτερμπαχ και τη μάρτυρα κατηγορίας Μάιζερ. Το αποτέλεσμα εγκιβωτίζει τα θέλω και τα πιστεύω τους και σ΄αυτό το σημείο έγκειται η γοητεία της παράστασης, όπου το φινάλε της διαφέρει κάθε φορά. Η μυστική ψηφοφορία του κοινού καθορίζει την καταδίκη ή την αθώωση του κατηγορουμένου και προδίδει το αυθεντικό άρωμα του συγγραφέα.

Ο σκηνοθέτης Γιώργος Οικονόμου, πατώντας στην εύρυθμη μετάφραση της Ευαγγελίας Α. Νάνου και έχοντας στη διάθεσή του την πολύ καλή διασκευή της Μιρέλλας Παπαοικονόμου, δημιουργεί ένα δυνατό δικαστικό δράμα κλειστοφοβικής ατμόσφαιρας, υποδόριας έντασης, υποβόσκουσας ειρωνείας και δραματικής καλλιέπειας με αρκετό κινηματογραφικό σασπένς.  Εστιάζει με ευσυνειδησία στην ψυχογράφηση των χαρακτήρων τονίζοντας την ψυχρή ορθολογιστική σκέψη και την έλλειψη συναισθήματος.

Ο Κωνσταντίνος Ζαμάνης επιμελείται τα λιτά σκηνικά του χώρου, ο Νίκος Χαρλαύτης υπογράφει τα αρμόζοντα κοστούμια και ο Αλέξανδρος Αλεξάνδρου φωτοσκιάζει  την ψυχοσύνθεση των ηρώων σ΄ ένα επώδυνο νοητικό παιχνίδι, όπου η αδυναμία του κράτους να υπαγορεύσει με σαφήνεια τους νόμους του, φαντάζει επικίνδυνη και καταστροφική.

Στο ρόλο του κατηγορούμενου πιλότου Λαρς Κοχ ο ταλαντούχος Στέλιος Δημόπουλος με διάφανη πλαστικότητα και ρωμαλεότητα. Στο πρόσωπό του καθρεφτίζεται ο ορθολογιστής άνθρωπος δίχως ίχνος συναισθηματισμού, το κοφτερό μυαλό που έπραξε αυτοβούλως γιατί αφέθηκε στη σιγουριά του πολεμικού μηχανισμού του κράτους. Έπρεπε να πράξει και το έκανε γιατί έτσι διαπαιδαγωγήθηκε ως άξιος στρατιωτικός του καθήκοντος, βασιζόμενος στο «μη χείρον βέλτιστον» για το κοινό καλό.

Ο πρόεδρος του δικαστηρίου Βασίλης Παλαιολόγος συντονίζει ευέλικτα και πειστικά την ακροαματική διαδικασία, κρατώντας τα προσχήματα σε ρόλο εξισορροπιστή. 

Η Βάσω Καβαλιεράτου ως εισαγγελέας Νέλσον παρουσιάζεται αυστηρή και αμείλικτη διατυπώνοντας ευθύβολα επιχειρήματα περί ηθικής και συνείδησης. Η σκηνική της παρουσία χειμαρρώδης με ρυθμό και πάθος. 

Ο Γιάννης Στεφόπουλος ενσαρκώνει τον κυνικό συνήγορο υπεράσπισης Μπίγκλερ με στιβαρότητα και σθένος αντιπαραθέτοντας λογικούς συλλογισμούς. 

Η εύθραυστη Νάνσυ Μπούκλη ως μάρτυρας κατηγορίας συγκινεί με τον πηγαίο λόγο της.

 Ο Κώστας Ανταλόπουλος υποκριτικά συνειδητοποιημένος ως Λάουτερμπαχ- μάρτυρας υπεράσπισης, στέκεται στο πλευρό του κατηγορούμενου.