ΟΡΦΕΑΣ ΚΑΙ ΕΥΡΙΔΙΚΗ - ΚΡΙΤΙΚΗ
- Ημερομηνία: Κυριακή, 29/04/2018 16:10
Το κείμενο "Ορφέας και Ευρυδίκη" του οποίου τη σύνθεση έκανε ο ίδιος, σκηνοθετεί στο Δώμα του Θεάτρου του Νέου Κόσμου ο Δημήτρης Μπογδάνος.
Βασισμένο στον αρχαιοελληνικό μύθο του Ορφέα και της συζύγου του, της Ευρυδίκης, είχε τη δημιουργική συνδρομή και αρωγή αποσπασμάτων από κείμενα και εμπνεύσεις του Ομήρου, του Οβίδιου, του Πλάτωνα, του Βιργίλιου, του Δάντη, του Claudio Monteverdi, του Διονυσίου Σολωμού, του Rainer Maria Rilke, αλλά και των Gregory Orr, Sarah Ruhl, Nick Cave και του Auguste Rodin.
Μια διαχρονική ιστορία αγάπης, μία ωδή στο βαθύ και ολοκληρωμένο έρωτα ενός άντρα και μιας γυναίκας, ένα παραμύθι που έμεινε ζωντανό μέσα στους αιώνες και διατήρησε όλη την ευαισθησία και το λυρισμό του αναλλοίωτο, αποτελώντας πηγή έμπνευσης για νεότερους δημιουργούς.
Ο Ορφέας, γιος του βασιλιά της Θράκης Οίαγρου και της Καλλιόπης, μούσας της επικής ποίησης, θεωρήθηκε εκπρόσωπος της τραγουδιστικής τέχνης και της λύρας, καταγόμενος από την Πιερία.
Η Ευρυδίκη, νύμφη κατά την παράδοση, τον συνάντησε στο δάσος, τον παντρεύτηκε, αλλά βρήκε απρόσμενο και τραγικό θάνατο από το δάγκωμα ενός φιδιού. Συντετριμμένος από τον αδόκητο θάνατο, ο Ορφέας προκαλεί τον οίκτο των θεών, κατεβαίνει στον κάτω κόσμο και με τα λυπημένα του τραγούδια, περνάει τον Κέρβερο και και καταφέρνει να σαγηνεύσει τον Πλούτωνα και την Περσεφόνη. Η τελευταία πείθει το θεό του Κάτω Κόσμου να επιτρέψει στην Ευρυδίκη να επιστρέψει στον πάνω κόσμο, υπό την προϋπόθεση ότι ο Ορφέας θα οδηγεί το δρόμο και στην πορεία τους προς την επάνοδο δε θα γυρίσει να την κοιτάξει. Στην αγωνιώδη αυτή επιστροφή αυτός υπέκυψε στον πειρασμό, έριξε το βλέμμα του πάνω της και αυτή εξαφανίστηκε ξανά, αυτή τη φορά χωρίς επιστροφή. Η αγάπη και ο έρωτας παραμένουν διαχρονικές αξίες και ανά τους αιώνες υμνήθηκαν, τραγουδήθηκαν, βιώθηκαν και δεν έχασαν το νόημά τους. Η ιστορία αναπαριστάται σαν παραμύθι, το οποίο θα μπορούσε να έχει συμβεί χτες ή σήμερα, ή να επαναληφθεί αύριο.
Ο Δημήτρης Μπογδάνος στο σκηνοθετικό τιμόνι της παράστασης προσπαθεί να συνδυάσει την απλότητα και τη συναισθηματική φόρτιση του λόγου με την αγνότητα της κίνησης των σωμάτων σε μία ενιαία οπτικοακουστική σύνθεση που μιλά για τη διαχρονικότητα, αλλά και την αθωότητα της αγάπης και του έρωτα. Ο άντρας και η γυναίκα βιώνουν την αρχετυπική πάλη και ένταση του συναισθήματος, το οποίο έρχεται να συντριβεί στο σκοτάδι του ξαφνικού θανάτου. Ο σκηνοθέτης δημιουργεί μία αλληλουχία εικόνων και εκμεταλλεύεται τη λειτουργικότητα του σκηνικού για να δώσει μια χωροχρονική πλαστικότητα στην ιστορία που αφηγείται. Υπάρχει μια σχεδόν αφοπλιστική αμεσότητα μεταξύ των δύο πρωταγωνιστών, μια σφριγηλή νεανικότητα και φρεσκάδα, τέτοια ώστε να δίνουν κάποιες φορές την αίσθηση ότι πλάστηκαν ο ένας για τον άλλο. Δεν αποφεύγονται λίγες φλύαρες στιγμές, αλλά αυτές δεν επηρεάζουν το γρήγορο ρυθμό με τον οποίο κυλά το έργο. Στις δραματικές εντάσεις παρεμβάλλονται κάποιά μικρά κωμικά διαλείμματα, τα οποία περίμενα να κρατήσουν λίγο παραπάνω, δίνοντας μεγαλύτερες αναπνοές στην πορεία προς την τελική κορύφωση. Τα λεπτά όρια και οι εύθραυστες ισορροπίες της θλίψης και της χαράς, της ζωής και του θανάτου, της παρουσίας και της απουσίας δοκιμάζονται συνέχεια με μια ποιητική τρυφερότητα, με τα σώματα να αποτελούν τα εργαλεία προσέγγισης της ψυχής. Να τονιστεί ότι η αρχική και η τελική στάση των δύο πρωταγωνιστών στη σκηνή, είναι αντίστοιχη με το σχηματισμό τους σαν ουράνιοι αστερισμοί.
Ο Μάρκος Παπαδοκωνσταντάκης αναλαμβάνει το ρόλο του Ορφέα (αλλά και του Πλούτωνα) με ένα νεανικό ενθουσιασμό και μια ορμητική διάθεση εφήβου, που αποτυπώνει στη σκηνή όλη την ευεργετική επίδραση που έχει στο σώμα και το πνεύμα του ο έρωτάς του για την Ευρυδίκη. Τους σωματικούς παλμούς ακολουθεί η παρόρμηση της καρδιάς και καταφέρνει να πλάσει έναν ήρωα που δείχνει κυριευμένος από τα αισθήματά του στην αρχή, αλλά και μεθοδικά επίμονος στη συνέχεια για να επιτύχει την επαναφορά της αγαπημένης του στη ζωή. Οι κωμικές του στιγμές έχουν μια χαριτωμένη απλότητα στην εκτέλεσή τους και συνδυάζει το λόγο με αντίστοιχες εκφράσεις του προσώπου του.
Δίπλα του, η Ευθαλία Παπακώστα, ερμηνεύει την Ευρυδίκη (αλλά και την Περσεφόνη) με έναν κοριτσίστικο αυθορμητισμό, μια παιδιάστικη αθωότητα και μία σχεδόν αέρινη κίνηση να συνοδεύει την καθαρότητα του λόγου της. Δροσερή, γλυκιά, ερωτεύσιμη, αλλά και επίμονη, πεισματάρα, καταφερτζού όταν προσπαθεί να μεταπείσει τον Πλούτωνα, αποτελεί ένα ταιριαστό σκηνικό alter ego του συμπρωταγωνιστή της. Χωρίς φωνητικές υπερβολές, υποδύθηκε την Ευρυδίκη με μία απλοϊκά αυθεντική αισθαντικότητα, αν και την ήθελα λίγο πιο διεκδικητική εκφραστικά στο κομμάτι της Περσεφόνης.
Στο ρόλο της Ηχούς ακούγεται η Ιωάννα Νασιοπούλου.
Το σκηνικό χώρο διαμόρφωσε η Λυδία Κοντογιώργη, όπου δέσποζε ένα ιδιότυπο λευκό διαχωριστικό από λαστιχένιες περσίδες, στερεωμένες στο ταβάνι και οι οποίες κατέληγαν σε λευκές ζαρντινιέρες με λευκά βότσαλα. Με την κινητικότητά τους διαμόρφωναν με ταχύ και λειτουργικό τρόπο τους χώρους και τους διαδρόμους της δράσης και σηματοδοτούσαν και την εναλλαγή των ρόλων (Ορφέας-Πλούτωνας και Ευρυδίκη-Περσεφόνη).
Η ίδια είχε και τη φροντίδα των κοστουμιών σε μία εκκωφαντικά λευκή γραμμή που συμβολίζει την αγνότητα και την καθαρότητα των συναισθημάτων των δύο μυθικών χαρακτήρων. Την κίνηση επιμελήθηκε ο Κωνσταντίνος Κουνέλλας και υποστήριξε με δυναμικότητα το λόγο, αποτυπώνοντας τη νεανική φρεσκάδα, τον ερωτικό πόθο, αλλά και την ένταση του συναισθήματος.
Οι φωτισμοί του Σάκη Μπιρμπίλη παίζοντας με απαλά χρώματα και αποχρώσεις έκαναν ακόμα εντονότερη την αίσθηση παραμυθιού.
Συμπερασματικά, στο Δώμα του Θεάτρου του Νέου Κόσμου, παρακολούθησα μια παράσταση βασισμένη σε έναν αρχαίο ελληνικό μύθο μιας απλής, έντονης αλλά αθάνατης ερωτικής ιστορίας, δοσμένης με μία λυρική αισθητική, που τόνισε τη διαχρονικότητα των μηνυμάτων της. Με λιτή αφηγηματική γραμμή, φορτισμένο λόγο και δυναμική κίνηση, έδωσε τη δυνατότητα στους δύο πρωταγωνιστές να δημιουργήσουν ένα χαριτωμένο, νεανικό και φρέσκο σκηνικό δίδυμο, το οποίο είχε πολύ καλή σκηνική χημεία. Οι όποιες μικρές ατέλειες και αρρυθμίες δεν αλλοίωσαν το πολύ καλό τελικό αποτέλεσμα.