ΟΙΔΙΠΟΥΣ (επί διαδικτύω) | ΚΡΙΤΙΤΚΗ
- Ημερομηνία: Δευτέρα, 21/12/2020 11:47
Η συγκυρία που βιώνουμε είναι πρωτόγνωρη και παράξενη. Στο σαρωτικό διάβα της κλυδωνίζει συθέμελα το κοινωνικό οικοδόμημα που αιώνες τώρα έχουμε δομήσει, συντηρήσει και κοσμήσει με όλα εκείνα που ομορφαίνουν την επιβίωση και την ανορθώνουν σε ζωή. Όταν η ζωή μπήκε σε καραντίνα ξεγυμνώθηκε από τα λούσα της και ξέμεινε μονάχα η επιβίωση και μερικά ψυχρά και άχαρα ψηφιακά υποκατάστατα που προσπαθούν να κρατήσουν τη φλόγα των ψυχών αναμμένη, όσο τα σώματα απλώς επιβιώνουν. Η καινούρια μας καθημερινότητα είναι μίζερη και αποστειρωμένη, ο καθαρός αέρας δυσεύρετος, ψάχνεις μια σκοτεινή και απομονωμένη γωνιά να κατεβάσεις μία στιγμή τη μάσκα και να πάρεις μερικές κλεφτές ανάσες, πριν πλημμυρίσει ξανά την οσμή σου η μυρωδιά του νοτισμένου από τα χνώτα χαρτιού και του αντισηπτικού που μοιάζει να έχει ποτίσει πια το δέρμα των χεριών. Η νέα μας καθημερινότητα έχει ακόμη διάφορους αρνητές. Αρνητές εμβολίων, αρνητές μασκών, αρνητές κορωνοϊού και μερικούς άλλους αρνητές, όπως ο γράφων, αυτούς που αρνούνται να συνηθίσουν τη νέα πραγματικότητα, αυτούς που αρνούνται να ξεχάσουν να αναπνέουν ανεμπόδιστα, αυτούς που ακόμα ονειρεύονται περιπάτους σε πολυσύχναστους δρόμους, πλημμυρισμένους από ανθρώπους, χωμένους ανάμεσα στα κτίρια του κέντρου της πόλης.
Μέχρι προσφάτως ήμουν αρνητής του ψηφιακού θεάτρου και σε ένα μεγάλο βαθμό παραμένω ακόμη και αυτό διότι το θέατρο δεν έρχεται στο σπίτι σου με delivery, δεν μπορείς να το παραλάβεις με click-away, δεν μπορείς να το ζήσεις μέσω live-streaming. Στο θέατρο πηγαίνεις εσύ, φοράς τα καλά σου και το επισκέπτεσαι στο δικό του σπίτι. Το θέατρο δεν το βλέπεις απλώς, το ζεις, το βιώνεις με όλες σου τις αισθήσεις. Η θεατρική αίθουσα είναι γεμάτη μυρωδιές που αναβλύζουν από καθετί τριγύρω, από το ξύλο της σκηνής, το ύφασμα της κουρτίνας, το πέλος της μοκέτας, τα καθίσματα της πλατείας, τα υφάσματα των κοστουμιών, τις πυρακτωμένες λάμπες των προβολέων, τα σχοινιά τυλιγμένα στα ράουλα της κουΐντας. Το θέατρο δεν εξελίσσεται μόνο πάνω στο σανίδι. Αποτελείται από δύο ζωτικά μέρη που χτυπούν συντονισμένα στον ίδιο παλμό, τη σκηνή και την πλατεία. Αμφότερα αλληλεπιδρούν, συνεχώς, σε μία εκατέρωθεν μεταβατική σχέση. Όλη η παράσταση είναι μία διαρκής ανταλλαγή συναισθημάτων μεταξύ θιάσου και κοινού, ένα παιχνίδι αντισφαίρισης δονήσεων και ενέργειας. Τα δύο μέρη δεν μπορούν να υπάρξουν ανεξάρτητα.
Ωστόσο σήμερα, διψασμένος για θέατρο, αποφάσισα να δώσω μία ευκαιρία στο θεατρικό υποκατάστατο: το live-streaming. Επέλεξα το πρελούδιο της διαδικτυακής θεατρικής μου σεζόν να αποτελέσει το «ΟΙΔΙΠΟΥΣ», ανεβασμένο ζωντανά στη σκηνή του θεάτρου «Πορεία», σε σκηνοθεσία Δημήτρη Καραντζά. Για να είμαι τίμιος, αφορμή στάθηκε ο Μιχάλης Σαράντης που ενσάρκωνε τον «Οιδίποδα», καθώς εγώ ριγώ ακόμη σύγκορμος όταν αναπολώ την περσινή αξέχαστη θεατρική εμπειρία που βίωσα παρακολουθώντας το «ΑΙΑΣ» στο θέατρο «Βεάκη», σκηνοθετημένο από τον Γιώργο Νανούρη και επί σκηνής τον Μιχάλη Σαράντη να παίζει και τον εικαστικό Απόστολο Χαντζάρα να γεννά εκ του μηδενός χαρακτήρες και σκηνικά. (Βλέπε εδώ: https://www.onlytheater.gr/buzz/arthro/item/o-aias-gia-tous-gennaious-kai-tous-prodomenous)
Επί του προκειμένου, οι προσδοκίες μου ανταμείφθηκαν σε πολύ μεγάλο βαθμό. Το έργο αυτό ήταν μία καθολική παράβαση των νόμων της φύσης, διότι τόσο η σκηνοθεσία, όσο και οι ερμηνείες, καθώς κυλούσαν τα δευτερόλεπτα, σε απορροφούσαν και πολύ σύντομα και χωρίς να το καταλάβεις μία αόρατη μα πανίσχυρη δίνη, που πήγαζε από το κέντρο της οθόνης, σε εξαΰλωνε, σε τραβούσε με δύναμη και σε κάθιζε νοερά στην πλατεία. Το σκηνικό, αν και μινιμαλιστικό, απέπνεε έναν έντονο εξπρεσιονισμό που αντάμωνε με τα έντονα συναισθήματα των ηθοποιών. Η σκηνοθετική ματιά του Δημήτρη Καραντζά αποσυνθέτει τα δομικά στοιχεία της τραγωδίας του Σοφοκλή και αφαιρώντας τα χωρικά, απομονώνει την οπτική που εστιάζει στα πρόσωπα, τα οποία επιλέγει να ψηλαφίσει. Στρώνει τον κακοτράχαλο δρόμο που θα βαδίσει ο «Οιδίπους» στην πορεία της αυτογνωσίας του, που θα καταλήξει στην απόγνωση της συνειδητοποίησης της υπαρξιακής του τραγωδίας. Ο Μιχάλης Σαράντης με την υποκριτική του δεινότητα και την πλαστικότητα που τον χαρακτηρίζει θα ενσαρκώσει τον «Οιδίποδα» με τρόπο ανατριχιαστικό, που αγγίζει τα όρια της νεκρανάστασης του Σοφόκλειου ήρωα. Η Μαρία Κεχαγιόγλου ντύνεται την αγωνία και το φόβο της «Ιοκάστης», μιας τραγικής μητρικής φιγούρας που ακροβατεί μεταξύ της αλήθειας και της μητρικής αγάπης. Είναι η ίδια που καλείται να ενσαρκώσει τον μάντη «Τειρεσία» που έρχεται να φωτίσει το σκοτισμένο μυαλό του «Οιδίποδα». Και ο Κωνσταντίνος Αβαρικιώτης, με την ιδιαίτερη χροιά της φωνής του δανείζει το σώμα του στον «ποιητή» που αφηγείται τα γεγονότα, στον «αγγελιαφόρο» και στον «Κρέοντα». Και οι τρεις υπηρέτησαν επάξια το υποκριτικό τους καθήκον και συνέβαλαν στο να στεφθεί με επιτυχία το πρωτόγνωρο θεατρικό αυτό εγχείρημα.
Επί του πρακτέου, το γεγονός της απομακρυσμένης μεν, αλλά σύγχρονης παράστασης και θέασης, καθώς η προβολή ήταν ζωντανή, και εκείνη η μικρή υπόκλιση των ηθοποιών, στο τέλος, μας έκανε να χειροκροτήσουμε αυθόρμητα, καθώς ακόμη δεν είχαμε επιστρέψει στη σάρκινη διάσταση, ήμασταν εκεί, απέναντί τους και χειροκροτούσαμε δυνατά, τόσο που εκείνοι το άκουγαν, το ένιωθαν, ευχόμενοι την επόμενη φορά που θα υποκλιθούν να βλέπουν τα χαμόγελα των θεατών στη φωτισμένη πλατεία, κάτω από τις μάσκες ή χωρίς αυτές. Μέχρι όμως το θέατρο να μας ανοίξει τις πόρτες του ξανά, μακάρι να υπάρξουν κι άλλες προσπάθειες σαν αυτή, που μας επέτρεψε να μπούμε κρυφά έστω για λίγο από το παράθυρο, να κρυφοκοιτάξουμε μέσα και να θυμηθούμε πως τίποτα δε χάθηκε. Υπομονή, ξημερώνει!