ΜΕΛΙΣΣΙΑ - ΚΡΙΤΙΚΗ
- Ημερομηνία: Δευτέρα, 24/06/2019 14:36
Το έργο του Αλέξη Σταμάτη "Μελίσσια" σκηνοθετεί στη σκηνή Νίκος Κούρκουλος του Εθνικού Θεάτρου ο Γιώργος Παλούμπης. Ξεκίνησε την πορεία του ως θεατρικό έργο υπό τη μορφή αναλογίου το Μάιο του 2012, εξελίχθηκε σε μυθιστόρημα που εκδόθηκε το Νοέμβριο του 2014 και φέτος έγινε η πρώτη ολοκληρωμένη θεατρική του παρουσίαση. Η Αγάπη είναι μητέρα και λογοτέχνιδα, γερασμένη, κατάκοιτη και περνά το χρόνο της στο δωμάτιο του μεγάλου σπιτιού της στα Μελίσσια, γνωρίζοντας ότι πεθαίνει από καρκίνο και βάζοντας τις τελευταίες πινελιές στην αυτοβιογραφία της, η οποία προκύπτει από τη απομαγνητοφώνηση των εξομολογήσεών της προς έναν άγνωστης ταυτότητας (και ιδιότητας) άντρα-βοηθό. Καλεί στο σπίτι όλα τα οικεία της πρόσωπα, επιβεβαιώνει την κυριαρχία της πάνω τους, τους ανακοινώνει τη σοβαρότητα της κατάστασής της καθώς και τις προθέσεις της για τη διάθεση της περιουσίας της. Μαζί με τους ζώντες στο δωμάτιό της τριγυρίζουν σα φαντάσματα και οι νεκροί της οικογένειας επηρεάζοντας σημαντικά τη διαμόρφωση των μεταξύ τους σχέσεων.
Ο Γιώργος Παλούμπης στο σκηνοθετικό τιμόνι της παράστασης, αναδεικνύει το βαθιά ψυχογραφικό χαρακτήρα του έργου και υπογραμμίζει το ρόλο και τις ευθύνες της οικογένειας στα τραύματα και τις ανασφάλειες της καθημερινότητας των μελών της. Η κεφαλή της οικογένειας (η μητέρα στην προκειμένη περίπτωση), δεσποτική, ματαιόδοξη, τυραννική, διατηρεί μία σταθερή σχέση εξάρτησης με τα παιδιά της, που αποτελεί ανοιχτή πληγή για το παρελθόν και βαρίδι για το μέλλον. Το σπίτι στα Μελίσσια με το ευρύχωρο δωμάτιο της γηραιάς μητέρας που πάσχει από καρκίνο, είναι η αυτοκρατορία της Βασίλισσας Μέλισσας, που βρίσκει τον τρόπο να επαναφέρει στο μελίσσι της τα μέλη που έχουν φύγει και προσπαθήσει για αυτόνομη πορεία. Η πρώτη (μακρά σε διάρκεια) σκηνή έχει αρκετές αμήχανες στιγμές, φλερτάροντας ενίοτε με την κούραση του θεατή, αλλά αποδομεί εύστοχα τον απολογισμό ζωής που επιχειρεί να κάνει η μάνα. Η ένταση ανεβαίνει με την προσθήκη στη σκηνή των δύο παιδιών, μεταξύ των οποίων υπάρχει μια αμφίδρομη σχέση αγάπης-μίσους. Η κορύφωση έρχεται έξυπνα με την προσθήκη στο ερμηνευτικό παζλ μιας νεαρής κοπέλας που ανατρέπει όλες τις προϋπάρχουσες ισορροπίες και γίνεται ο καταλύτης για το μέλλον. Ο σκηνοθέτης καταδύεται βαθιά στις ψυχές των ηρώων μέσα από το λόγο, τα πάθη και τις συγκρούσεις τους και καταγράφει στοιχεία της παθογένειας της ελληνικής οικογένειας που συχνά την καθιστούν δυσλειτουργική.
Η Μπέττυ Αρβανίτη στο ρόλο της Αγάπης, της άρρωστης μητέρας, χειρίζεται με χαρακτηριστική άνεση την πληθωρική προσωπικότητα μιας επιτυχημένης συγγραφέα, αλλά μάλλον αποτυχημένης μητέρας. Από τη μία η αλαζονεία στο βλέμμα και το λόγο μιας γυναίκας που είχε σχεδόν τα πάντα κι έφτασε στην κορυφή και από την άλλη η αδυναμία του σώματος που της υπενθυμίζει ότι δεν μπορεί να νικήσει το θάνατο και της επαναφέρει την έντονη αίσθηση αποτυχίας στην ανατροφή των παιδιών της.
Η Μαρία Κεχαγιόγλου υποδύεται την Ειρήνη, την κόρη της Αγάπης, η οποία προσπαθεί αενάως να απαγκιστρωθεί από την επιρροή της μητέρας της. Με διαρκή σκαμπανεβάσματα στη ψυχολογία της, τα οποία εκφράζονται σκηνικά είτε με την υστερία ή την αστάθεια στη φωνή της, είτε με το νευρικό και συνεχές πέρα δώθε της κίνησής της ήταν απόλυτα ρεαλιστική στην αποτύπωση μιας ηρωίδας μπερδεμένης και ανασφαλούς.
Ο Κώστας Βασαρδάνης παίζει τον Κυριάκο, το γιο, πρώην μέθυσο και απολωλός πρόβατο της οικογένειας. Νιώθει ριγμένος τόσο σε αισθήματα, όσο και σε προσοχή από τους άλλους και αυτό τον σπρώχνει σε μια διαρκή αφοριστική οργή και ένταση που δεν τον οδηγεί πουθενά. Στις νηφάλιες στιγμές της αυτογνωσίας του, η φωνή και το σκηνικό του στήσιμο προδίδουν μια απογοήτευση που κλιμακώνεται σε εσωτερική συντριβή.
Ο Νίκος Αρβανίτης είναι ο Ανέστης, σύζυγος της Ειρήνης. Ένας χαρακτήρας που οι άλλοι αντιμετωπίζουν με μία κάποια περιφρόνηση κι έχει έτσι συνηθίσει σε δεύτερους ρόλους. Κι ενώ η εξωτερικότητα της ερμηνείας του ως ένα βαθμό δικαιολογείται σαν αντίδραση σε αυτό που εισπράττει από τους γύρω του, η εμμονή σε αυτή, σε μία πιο ενδελεχή προσέγγιση, κάνει το ρόλο μάλλον μονοδιάστατο και τελικά κουραστικό.
Ο Νίκος Χατζόπουλος ερμηνεύει το μυστηριώδη άντρα-βοηθό της Αγάπης. Είχε όλα εκείνα τα στοιχεία που τον έκαναν πειστικό στις απαιτήσεις του ρόλου του, σχεδόν μοιρολατρικά υποταγμένο στις απαιτήσεις της κυρίας, χωρίς έντονες συναισθηματικές εξάρσεις, ενώ ο μονόλογός του στο τέλος αποδεικνύει για άλλη μια φορά το εύρος των ερμηνευτικών του δυνατοτήτων.
Η Νεφέλη Κουρή στο ρόλο της Ίριδας, η παρουσία της οποίας στην οικογενειακή εξίσωση περιπλέκει τα πράγματα, είχε ένα κλικ υπερβάλλουσας ζωντάνιας στην ερμηνεία της, αλλά γενικότερα έλεγξε τα εκφραστικά της μέσα και στη σύντομη παρουσία της κατάφερε να διατηρήσει τις ισορροπίες της ηρωίδας της.
Τα σκηνικά της Νατάσσας Παπαστεργίου, με το μεγάλο, διπλό κρεββάτι να δεσπόζει στο κέντρο της σκηνής-δωματίου, ήταν αντιπροσωπευτικά ενός παλαιού πλουσιόσπιτου ενός αθηναϊκού προαστίου. Τα κοστούμια της ίδιας με αντιθέσεις ανάμεσα στους ήρωες που έντυσε, φρόντισε να ταιριάζουν με την ιδιοσυγκρασία και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τους.
Η μουσική του Νίκου Κυπουργού έδωσε αιχμηρότητα στις εντάσεις του λόγου και έμφαση στις συγκρούσεις των χαρακτήρων.
Οι φωτισμοί του Βασίλη Κλωτσοτήρα ταίριαξαν με την αισθητική του σκηνικού.
Συμπερασματικά, στη σκηνή Νίκος Κούρκουλος του Εθνικού Θεάτρου, παρακολούθησα μια δυναμική παράσταση ενός ακόμα πολύ καλού σύγχρονου νεοελληνικού κειμένου, που κινείται γύρω από μια οικογένεια με αδυναμίες, ανασφάλειες και σημαντικά προβλήματα επικοινωνίας. Η σκηνοθετική οπτική παρά την αρχική στατικότητα και αμηχανία, δημιούργησε ένα "μελίσσι" όπου γύρω από τη μητέρα-βασίλισσα κινούνται οι άλλες μέλισσες-χαρακτήρες, φώτισε τις ιδιαιτερότητες του καθενός από τα μέλη, κατάφερε να διεισδύσει στην ψυχολογία τους, χειρίστηκε εξαιρετικά τις ανατροπές της εξέλιξης της ιστορίας και αποτύπωσε ένα σύγχρονο καμβά ηρώων που προσπαθούν να αποδράσουν από το παρελθόν τους, να ζήσουν ικανοποιητικά το παρόν τους και να σχεδιάσουν το μέλλον τους. Οι εν γένει πολύ καλές ερμηνείες αποτέλεσαν άλλο ένα από τα δυνατά σημεία της συγκεκριμένης θεατρικής δουλειάς.