«ΜΑΝΔΡΑΓΟΡΑΣ» | ΚΡΙΤΙΚΗ
- Ημερομηνία: Κυριακή, 19/12/2021 19:02
Μία από τις ωραιότερες κωμωδίες ηθών της Αναγέννησης και αντιπροσωπευτικό δείγμα της ιταλικής commedia erudita θεωρείται το έργο «ΜΑΝΔΡΑΓΟΡΑΣ», του Νικολό Μακιαβέλι, που σκηνοθετεί η Ρέινα Εσκενάζυ στο θέατρο Αθηναΐς.
Έξυπνα γραμμένο, με θεατρικότητα και χιούμορ, με σπαρταριστές φαρσικές καταστάσεις, αλλεπάλληλες κωμικές ανατροπές και απρόβλεπτες συγκρούσεις. Όλοι οι ήρωες ωθούνται από τις επιθυμίες τους: ο Νικίας θέλει να αποκτήσει παιδί, ο Λιγούριος πουλάει εκδούλευση για οικονομικό όφελος, ο Καλλίμαχος προσπαθεί να κερδίσει τη Λουκρητία και ο Αδελφός Τιμόθεος, ξεπερνώντας τους πάντες σε πανουργία εκμεταλλεύεται την κατάσταση από κάθε πλευρά. Με μοναδική εξαίρεση την Λουκρητία, όλοι ανταγωνίζονται χρησιμοποιώντας τεχνάσματα και δολοπλοκίες. Έτσι στήνεται ένας ολόκληρος μηχανισμός για την κατάκτηση ενός στόχου! Μιας γυναίκας! Της εξουσίας; Ο σκοπός αγιάζει τα μέσα (;) και τέλος καλό, όλα καλά (;)
Ο Μακιαβέλι στηλιτεύει αμείλικτα την υποκριτική ηθική, τις άνομες δοσοληψίες, τις πολιτικές ραδιουργίες, την υποδούλωση του ανθρώπου στο χρήμα και τη χρησιμοποίηση ανέντιμων μέσων για την επίτευξη ανέντιμων σκοπών. Ένας επαγγελματίας κομπιναδόρος, ένας επίορκος καθολικός ιερέας, ένας δαιμόνιος υπηρέτης και μια αχαλίνωτη πεθερά, στήνουν μια απίστευτη πλεκτάνη προκειμένου να πεισθεί ένας ηλικιωμένος και εύπιστος νομοδιδάσκαλος να οδηγήσει, με τη θέλησή του, τη νέα, όμορφη αλλά και πιστή σύζυγό του στο κρεβάτι του επίδοξου εραστή της.
Πέρα από την κωμωδία, το έργο αποκτά και περιεχόμενο αλληγορικό, παραβολικό και κατ' επέκταση πολιτικό. Το κοινό καλείται, με τη σειρά του, να αναστοχαστεί τις αλληγορίες του «χθες» με αυτές του «σήμερα» και να αποκρυπτογραφήσει το βάθος και τη βαρύτητα αυτής της φαινομενικά ανάλαφρης ιστορίας. Εάν στο πρόσωπο της όμορφης παντρεμένης τοποθετήσει την «εξουσία», τότε προκύπτει μια παράσταση διαχρονική και επίκαιρη.
Στη μεταφορά του «ΜΑΝΔΡΑΓΟΡΑ» στο θέατρο «ΑΘΗΝΑΪΣ», όλοι οι συντελεστές ενώνουν τις δυνάμεις τους και δημιουργούν μια παράσταση εύφορη με ρυθμό και σπιρτάδα στη ροή της σκηνικής πράξης, με ευρηματικότητα και χιούμορ σ' ένα πλαίσιο χαριτωμένο και απολαυστικό. Μεταφρασμένο και σκηνοθετημένο άρτια από τη Ρέινα Εσκενάζυ, με την αρωγή της Ανδρομάχης Παπαδοπούλου, το έργο καταφέρνει να «μιλήσει» στους θεατές.
Μέσα στον κομψό, συμβολικό σκηνικό κόσμο που «γέρνει», της Λαμπρινής Καρδαρά, η οποία φροντίζει και τα καλαίσθητα κοστούμια των ηθοποιών, με τους μαεστρικά υπογραμμιστικούς φωτισμούς της Μελίνας Μάσχα και το ευφρόσυνο μουσικό τοπίο του Τάσου Καρακατσάνη, το ψέμα και η απάτη πλανώνται στον αέρα.
Τον «Νικία», τον αγαθό νομοδιδάσκαλο που προσπαθεί μάταια να τεκνοποιήσει, ενδύεται ο Γιώργος Ψυχογιός με ακμαία σκηνική προσήνεια.
Στον ρόλο του «Καλλίμαχου» βλέπουμε τον Άρη Λεμπεσόπουλο, με την άνεση και τον αέρα του ερωτύλου αριστοκράτη που ορέγεται την όμορφη Λουκρητία. Δύο αντίπαλοι, με διαφορετικούς σκοπούς, σ' ένα άνευ ορίων παιχνίδι εξαπάτησης.
Ο Ευάγγελος Σαμιώτης, συνεπής στον ρόλο του πιστού υπηρέτη «Σιρό», ψεκάζει συνεχώς με άρωμα το αφεντικό του και τηρεί κατά γράμμα τις εντολές του. Η διαφθορά της εκκλησιαστικής εξουσίας αποτυπώνεται πειστικά στο πρόσωπο του Παναγιώτη Σπηλιόπουλου που υποδείεται τον «αδελφό Τιμόθεο».
Η «Μόνα Λουκρητία», της Φιόνας Γεωργιάδη, λεπτεπίλεπτη και αέρινη φιγούρα, είναι η μόνη «αθώα» της υπόθεσης που τελικά καρπώνεται και εραστή και σύζυγο.
Συμβουλάτοράς της, στον ρόλο της μητέρας της «Σοστράτα», η πληθωρική Λουκία Πιστιόλα, μια femme fatale, που την ωθεί στην αμαρτία για το καλό της.
Αποκάλυψη της παράστασης, ο αεικίνητος Νικορέστης Χανιωτάκης που κεντάει κυριολεκτικά επί σκηνής. Είναι ο «αφηγητής» που εξιστορεί τα γεγονότα και δίνει το τέμπο σε όλους. Είναι, όμως, και ο υποκινητής της υπόθεσης, ο ραδιούργος «Λιγούριος», όνομα και πράγμα. Διαβόλου κάλτσα άνθρωπος που εκμεταλλεύεται τους πάντες προς όφελός του. Εκφραστικός, εύπλαστος, ακριβής, κερδίζει τις εντυπώσεις και σαν ηθοποιός.
Το θεατρικό έργο «ΜΑΝΔΡΑΓΟΡΑΣ», του Μακιαβέλι, είναι ένα ευφυές παίγνιο πάνω στην ανθρώπινη συμπεριφορά και τη λειτουργία επίτευξης στόχων με κάθε αθέμιτο μέσο. Τελειώνει με τέτοιο τρόπο, ώστε όλοι οι ήρωες να επωφελούνται -και τέλος καλό, όλα καλά. Γιατί, όσο υπάρχουν εκείνοι που αρέσκονται στην κοροϊδία, και οι άλλοι που βολεύονται από αυτήν, το ψέμα θα πρωταγωνιστεί πάντα.
Μία κελαρυστή παράσταση με ωραίο ρυθμό, χιούμορ, αισθητική και συμβολισμούς.