LEOPOLD Ή ΚΟΒΟΝΤΑΣ ΤΑ ΔΑΚΤΥΛΑ ΤΟΥ ΚΟΙΝΟΥ
- Ημερομηνία: Σάββατο, 22/02/2020 22:49
Σοκάρει και ξεβολεύει η παράσταση «LEOPOLD Ή ΚΟΒΟΝΤΑΣ ΤΑ ΔΑΚΤΥΛΑ ΤΟΥ ΚΟΙΝΟΥ» από την ομάδα ex.anima στο Faust, που βασίζεται στο ομώνυμο συγγραφικό πόνημα, μέρος της «Τριλογίας της Αφρικής», του πολυγραφότατου Θανάση Τριαρίδη. Ο συγγραφέας, αναλογιζόμενος το δικό του μερίδιο ευθύνης απέναντι στον παράλογο, δίχως ηθικές αναστολές, πολιτισμένο δυτικό κόσμο, υπογράφει ένα κείμενο ακραίο, πέρα από κάθε θεατρική σύμβαση, με αιχμηρή γραφή, τολμηρή ματιά, δοκιμάζοντας το μυαλό και τα όρια της αντοχής του κοινού απέναντι σε μία ανεκλάλητη θηριωδία, που έχει διαπραχθεί στο παρελθόν.
Το ταξίδι του στην αφρικανική ήπειρο στάθηκε η αφορμή για να ανακαλέσει μία αφήγηση οργής για το μεγαλύτερο «χασάπη» της ιστορίας, για τον βασιλιά Λεοπόλδο Β’ του Βελγίου, τον αδίσταχτο «σφαγέα του Κονγκό» και ... «ιδιοκτήτη» του κράτους για περισσότερες από δύο δεκαετίες. Αυτός που πρώτος αφαίμαξε το περίφημο καουτσούκ από τις τεράστιες εκτάσεις με καουτσουκόδενδρα του Κονγκό. Για να πετύχει το σκοπό του, σκλαβώνει τους ιθαγενείς και τους εξωθεί σε camp μέσα στα δάση. Όποιος δεν είναι παραγωγικός στη δουλειά του, ακρωτηριάζεται ή μαστιγώνεται μέχρι θανάτου για παραδειγματισμό. Οι γυναίκες βιάζονται από το μισθοφορικό στρατό, τα νεογνά σφαγιάζονται και κάθε λογής μολυσματικές ασθένειες μεταδίδονται στον πληθυσμό με ταχύτητα φωτός. Για ιατρική περίθαλψη ούτε λόγος, αφού οι Κονγκολέζοι θεωρούνταν άνθρωποι ενός κατώτερου θεού. Υποστηρίζεται ότι οκτώ με είκοσι εκατομμύρια άνθρωποι υπήρξαν τα θύματα του παραλογισμού και της βαναυσότητας του «ευεργέτη» Λεοπόλδου, και στο αίμα τους στηρίχτηκαν τα θεμέλια του πολιτισμού της Δύσης. Έχοντας αποκτήσει ο ίδιος αμύθητη περιουσία, δωρίζει το ...ιδιόκτητο κράτος του στο Βέλγιο και πεθαίνει την επόμενη χρονιά.
Το 1886, ο Γάλλος Michelin αλλάζει το ρου της ιστορίας του κόσμου με την εφεύρεση της φουσκωτής σαμπρέλας από καουτσούκ. Έτσι δημιουργείται το ποδήλατο, το αυτοκίνητο, το αεροπλάνο με το περιζήτητο υλικό της εποχής, το οποίο απορροφά τους κραδασμούς. Το καουτσούκ βρίσκεται στα δάση του Κονγκό και ο Λεοπόλδος αποφασίζει να το μοσχοπουλήσει στις βιομηχανίες, τηρώντας κατά γράμμα το σχέδιό του για την πρόοδο του «καουτσουκένιου μέλλοντος» του 20ου αιώνα. Το έγκλημά του, μολονότι είχε αδιανόητες διαστάσεις ολοκαυτώματος, αγνοήθηκε, περιθωριοποιήθηκε και τελικά λησμονήθηκε από τη μνήμη του σύγχρονου «καουτσουκανθρώπου» στον βωμό του χρήματος, της εξουσίας και εν τέλει του υλικού πολιτισμού που βρίσκεται στις ρόδες των οχημάτων μας, στις ρόδες των ποδηλάτων μας, στις σόλες των παπουτσιών μας και στις ρόδες της ανακουφιστικής προσγείωσης της πτήσης των αεροπλάνων που μας μεταφέρουν.
Και σ' αυτό το σημείο, έγκειται η σπουδαιότητα της δραματουργίας του Τριαρίδη που έρχεται να μπήξει βαθιά το μαχαίρι στο κόκαλο, να ταρακουνήσει και να αφυπνίσει συνείδησεις, υπενθυμίζοντας ότι ενοχή δεν είναι μόνο το σύνολο των πράξεων, αλλά ο ωχαδερφισμός, η άγνοια, η λήθη, η αδιαφορία, η σιωπή και η αδράνεια. Όσο η σχέση «αιτίου-αιτιατού» δεν διαφοροποιείται, η ιστορία θα επαναλαμβάνεται με διαφορετικά ονόματα και διαφορετικές συνθήκες, αλλά πάντα με την ίδια ουσία. Προτεραιότητα του καθενός είναι η προσωπική, εσωτερική αλλαγή μέσω αυτοκριτικής και αυτογνωσίας που θα επιφέρει σταδιακά την κοινωνική αλλαγή για ένα καλύτερο, δικαιότερο και ανθρώπινο μέλλον, χωρίς πολέμους και αιματοχυσίες αθώων. Ο κόσμος είναι στο χέρι μας να αλλάξει, εφόσον δούμε κατάματα την αλήθεια και αναλάβουμε επιτέλους τις ευθύνες μας, δίχως να στρουθοκαμηλίζουμε στην ασφάλεια της δικής μας σφαίρας.
Το κείμενο ευτυχεί σκηνοθετικά και ερμηνευτικά σε μία παράσταση, In-yer-face Theater, που σε αρπάζει από τον λαιμό και σε ταρακουνά μέχρι να αντιληφθείς το μήνυμα, χωρίς ανάσα.
Στο σκηνοθετικό τιμόνι η Βασιλική Κούλη και η Μαρία Τσομπανάκου παραδίδουν ένα μάθημα της ζοφερής ανθρώπινης φύσης με τρόπο βιωματικό, ακραία ρεαλιστικό και αιχμηρό όπου επικρατεί ένα διαρκές, υποδόριο αίσθημα απειλής, έκρηξης και βίας που δεν γνωρίζεις πότε θα ξεσπάσει. Παραβιάζουν τον ζωτικό χώρο του θεατή και τον εξαναγκάζουν να γίνει πρωταγωνιστής μιας θεατρικής πράξης σκανδαλωδώς ωμής, προκλητικής και δυσάρεστης. Η αρχική διάθεση θυμηδίας εντείνει τον ειρωνικό και κυνικό τόνο του έργου, καθιστώντας δυσδιάκριτα τα όρια μεταξύ σοβαρού και αστείου. Δημιουργούν κλιμακωτές κωμικοτραγικές, παλλόμενες ατμόσφαιρες με εναλλασσόμενες σκηνικές θερμοκρασίες και πρωτότυπα σκηνοθετικά ευρήματα, φέροντας τους θεατές προ των ευθυνών τους.
Οι διεισδυτικοί φωτισμοί ανήκουν στην Ιωάννα Ζέρβα, τα σπέσιαλ εφέ στον Αλέξανδρο Λόγγο, οι φωτογραφίες-video στο Νίκο Πανταζάρα, ο σχεδιασμός αφίσας στην Ελένη Θαλασσινού και το μοντάζ των video-trailer στο Βασίλη Μιχαλόπουλο.
Η χαρισματική Μαίρη Ξένου κινείται σαν πύρινη λαίλαπα. Η ηρωίδα «Λ» αισθάνεται συναισθηματικά κενή από τη βαναυσότητα του κόσμου και φλέγεται εσωτερικά. Ξερνάει ωμές αλήθειες και απαιτεί ειλικρίνεια από το κοινό, γιατί μόνο έτσι χτίζονται ουσιαστικές ανθρώπινες σχέσεις. Είναι ένας εύθραυστος «μάγος» που στροβιλίζεται στη δίνη του παραλογισμού του κόσμου και στην προσωπική της σχιζοφρενική μανία. Κόβει τα δάχτυλα των θεατών αλλά και το δικό της, ως ένδειξη δικαιοσύνης για τις ακραίες πράξεις του Λεοπόλδου. Με την κίνηση αυτή, ρίχνει φως στο σκοτάδι μας και ζητάει επιτέλους να αντιδράσουμε για τη ζωή μας. Αναμφισβήτητα, η ηθοποιός κυριαρχεί στο σανίδι έχοντας βαθιά γνώση της διαταραγμένης ιδιοσυγκρασίας της ηρωίδας της, μέσω καλά μελετημένων αυτοσχεδιασμών. Μία ολοκληρωμένη, εκφραστική, σμιλεμένη θεατρική παρουσία που συνταράζει με το σκηνικό της ταμπεραμέντο.
Συμπερασματικά, το έργο του Θανάση Τριαρίδη «LEOPOLD Ή ΚΟΒΟΝΤΑΣ ΤΑ ΔΑΚΤΥΛΑ ΤΟΥ ΚΟΙΝΟΥ» είναι διαχρονικό, ακραίο, σπαρακτικό, ρεαλιστικό χωρίς φτιασίδια και καθωσπρεπισμούς. Γίνεται ο καθρέφτης για να βρεθούμε αντιμέτωποι πρώτα με τους εαυτούς μας και έπειτα με όλα αυτά που μας φοβίζουν και μας ξεβολεύουν από τον ουτοπικό μας κόσμο. Αναμφίβολα, πρόκειται για μία παράσταση – εμπειρία για γερά στομάχια και ανοιχτά μυαλά. Εξάλλου, η τέχνη δεν είναι αυτή που ξορκίζει τους δαίμονες της ψυχής μας;