ΙΣΤΟΡΙΑ ΧΩΡΙΣ ΟΝΟΜΑ | ΚΡΙΤΙΚΗ
- Ημερομηνία: Σάββατο, 25/01/2020 12:31
Συγκινεί και γοητεύει η παράσταση «ΙΣΤΟΡΙΑ ΧΩΡΙΣ ΟΝΟΜΑ» στο Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης. Ο Κώστας Γάκης αναλαμβάνει τη θεατρική μεταφορά του ομώνυμου βραβευμένου μυθιστορήματος του Στέφανου Δάνδολου και το αποτέλεσμα είναι εξαιρετικό.
Ο παράφορος πλατωνικός έρωτας της νεράιδας της λογοτεχνίας, Πηνελόπης Δέλτα και του ονειροπόλου ιδεαλιστή, Ίωνα Δραγούμη ζωντανεύει στο σανίδι σε μία παράσταση κομψοτέχνημα.
Μία ελεγεία για το ανολοκλήρωτο ερωτικό ειδύλλιο δύο ψυχών που φλέγονταν και που στροβιλίστηκαν στο δαιδαλώδες παρασκήνιο της ιστορίας, με μία ταραχώδη ζωή γεμάτη ίλιγγο και ανομολόγητες συγκινήσεις. Μία ιστορία που έσβησε στο σκοτάδι, στην απόλυτη σιωπή.
Ο συγγραφέας λαξεύει με μαεστρία το τούνελ του ερεβώδους ψυχισμού της εμβληματικής «γυναίκας με τα μαύρα», της οποίας οι προσωπικές επιλογές καθορίστηκαν από τις κοινωνικές και οικογενειακές νόρμες μιας εποχής, όπου η αίσθηση του καθήκοντος υπερίσχυε της γυναικείας φύσης.
Η Πηνελόπη Δέλτα, κόρη του Εμμανουήλ Μπενάκη, σύζυγος του Φαναριώτη επιχειρηματία Στέφανου Δέλτα και μητέρα τριών κοριτσιών, υπήρξε πνεύμα βαθύτατα επαναστατικό και πλάσμα έντονα σπλαχνικό σε χαλεπούς καιρούς.,Η εμπνευσμένη ύπαρξή της υπερέβαινε της εποχής. Εισβολέας στη ζωή της, ο γοητευτικός Ίων Δραγούμης, ο Έλληνας διπλωμάτης, πολιτικός και λόγιος, που συγκλόνισε την ψυχή της όσο κανείς και την έφερε στα πρόθυρα να διαλύσει τον γάμο της και να εγκαταλείψει τις κόρες της που υπεραγαπούσε. Πολλές φορές οδηγήθηκε στο κατώφλι του θανάτου με αλλεπάλληλες απόπειρες αυτοκτονίας μέχρι και στον εγκλεισμό της στο σανατόριο Γκάινφαρν, στα περίχωρα της Βιέννης. Επιθυμούσε να ακολουθήσει τον δρόμο της καρδιάς της και να διεκδικήσει έναν απαγορευμένο έρωτα, καταδικασμένο εξ αρχής. Περνώντας μέσα από έναν σφοδρό ανεμοστρόβιλο τολμηρών εξάρσεων και τύψεων, δειλιάζει τελικά μπροστά στη μεγάλη απόφαση και ξαναγυρίζει στην οικογενειακή της φυλακή, ενώ ο έρωτας εξακολουθεί να σιγοκαίει άσβεστος για τον αγαπημένο της, ακόμα και μετά τη βάναυση δολοφονία του. Το φιαλίδιο με το αρσενικό είναι το εισιτήριο που τη μεταφέρει από τον ζοφερό κόσμο της γερμανικής εισβολής στον κόσμο των αγγέλων, κοντά σε εκείνον, ελεύθερη επιτέλους και αποκλειστικά δική του. Επιλέγει την ηρωική έξοδο από τη ζωή με το βάρος της ιστορικής αποτυχίας, την ώρα που η χώρα παραδίνεται στα χέρια των κατακτητών.
Μέσα από τα μάτια, τη σκέψη και την καρδιά της περήφανης πεζογράφου, ψυχογραφείται ενδελεχώς η διφορούμενη προσωπικότητα ενός σπουδαίου άνδρα, του Ίωνα Δραγούμη. Ρομαντικός και πύρινος χαρακτήρας με εύρος σκέψης και πάθος για τη ζωή, δολοφονείται πολύ νέος κάτω από αδιευκρίνιστες συνθήκες στα Ιουλιανά του 1920. Παράλληλα, σκιαγραφούνται οι μελανές σελίδες της Ελλάδας σε μία σκοτεινή εποχή, που φλέγεται από αδιάκοπα πολεμικά πυρά.
Ο χαρισματικός Κώστας Γάκης, έχοντας την αμέριστη αρωγή της Ανθής Φουντά στη θεατρική διασκευή, μεταφέρει με γνώση και ευφυία τις παλλόμενες σελίδες του βιβλίου και παραδίδει μία παράσταση υψηλής αισθητικής σαν Tableau Vivant με εμφανή λυρική γονιμότητα, κινηματογραφικό ρυθμό, υπέροχη μουσικότητα και ζηλευτές ερμηνείες. Διεισδύει στις δύστοκες στοιβάδες της σκοτεινής ανθρώπινης ιδιοσυγκρασίας και ανατέμνει τον εύθραστο γυναικείο ψυχισμό. Δημιουργεί μία αέναη χορογραφία δομημένη σε δύο χρονικά επίπεδα αφήγησης. Με αλλεπάλληλα φλας μπακ οι θεατές μεταφέρονται πότε στη Βιέννη του 1908, όπου ανθίζει ο παράνομος έρωτας και πότε στην Αθήνα του 1941, όπου η ηρωίδα ψυχορραγεί μαζί με την πόλη της Αθήνας. Στο ενδιάμεσο, μέσω βιντεοπροβολών δια χειρός Γιώργου Γεωργόπουλου παρεμβαίνουν η Μικρασιατική Καταστροφή, το Μακεδονικό ζήτημα, η γερμανική εισβολή στην Αθήνα. Αδιαφιλονίκητο πλεονέκτημα, το αλληγορικό σκηνικό περιβάλλον και οι ενδυματολογικές επιλογές του Κωνσταντίνου Ζαμάνη. Ο θεατής αντικρίζει με την είσοδό του, έναν ολάνθιστο κήπο με τριαντάφυλλα και μία σκηνή-αρένα για έναν έρωτα που πασχίζει να κρατηθεί ζωντανός, όπως ακριβώς και η πατρίδα του.
Τους ευκρινείς φωτισμούς αναλαμβάνει ο Λευτέρης Παυλόπουλος.
Εξαιρετικό σκηνικό εύρημα οι φωτοσκιάσεις των ηθοποιών με τους φακούς που θυμίζει έντονα θέατρο σκιών. Οι άμεσες αναφορές στα παιδικά βιβλία της συγγραφέως, «Τα μυστικά του Βάλτου» και «ο Τρελαντώνης», προσφέρουν την απαιτούμενη λυρική πινελιά.
Ο μουσικός Μιχάλης Κωτσόγιαννης παίζει ζωντανά μελωδίες με την κιθάρα και το πιάνο του.
Ο καμβάς της θεατρικής πράξης σφραγίζεται από ατόφιες υποκρίσεις σε πλήρη αρμονία λόγου, έκφρασης και κίνησης.
Ο υπέροχος Τάσος Νούσιας είναι πρωταγωνιστής πολλών καρατίων. Ενδύεται το ρόλο του «Ίωνα Δραγούμη» με ευθυβολία, σφοδρότητα και ευκαμψία αποδεικνύοντας τη διαχρονική του αξιοσύνη. Δωρικός, αυθεντικός, καίριος με αποχρώσεις και σκηνική αυτοτέλεια καθηλώνει αναμφίβολα με την πληθωρική του ερμηνεία.
Η προικισμένη ηθοποιός Μαρία Παπαφωτίου ενσαρκώνει την «Πηνελόπη Δέλτα» στη νεαρή της ηλικία με σκηνική δεινότητα. Λευκοντυμένη, αέρινη, χυμώδης, πηγαία με γνώση της διαταραγμένης ψυχοσύνθεσης της ηρωίδας της, αμφιταλαντεύεται ανάμεσα στα θέλω και τα πρέπει της και γοητεύει με το αδιαμφισβήτητο ταλέντο της.
Η μαυροφορεμένη, λεπτεπίλεπτη φιγούρα της ώριμης συγγραφέως που παλεύει με τον έρωτα για να ζήσει αλλά και με τους δαίμονες της ανθρωπότητας πριν πεθάνει, ζωγραφίζεται αριστοτεχνικά από την φινετσάτη Μπέτυ Λιβανού. Η σπουδαία ηθοποιός με θεατρική γνώση και εμπειρία και υποκριτική νηφαλιότητα μελωδεί το κείμενο με έξοχους ρυθμούς και σημαίνουσες παύσεις.
Τον «Στέφανο Δέλτα» υποδύεται με πιστότητα και συνέπεια ο Στάθης Μαντζώρος. Υπήρξε μία βαθύτατη τραγική φιγούρα που αγωνίστηκε με αξιοπρέπεια για να σώσει τον γάμο του και έδειξε δείγματα πίστης και αφοσίωσης τα μετέπειτα χρόνια.
Ο Αργύρης Γκαγκάνης ως «γιατρός Φρίντμαν» αποδεικνύεται υποκριτικά ευσυνείδητος και ώριμος. Είναι ο τρυφερός ψυχολόγος, ο μοναδικός σύμμαχος, στον οποίο η Δέλτα εξομολογείται τις μύχιες σκέψεις της.
Ο Στέλιος Γιαννακός σμιλεύει το ρόλο του άκαμπτου «γραμματέα του γιατρού» με πάθος, σαρκασμό και κλέβει τις εντυπώσεις με το εκρηκτικό του ταπεραμέντο. Πιστός στο καθήκον και αυστηρός στις ηθικές του αρχές, θεωρεί μιαρή και αποκρουστική τη συμπεριφορά της Δέλτα απέναντι στην οικογένειά της.
Η Ανθή Φουντά ερμηνεύει με ζήλο τη «Μαριάνθη», την πιστή οικονόμο της συγγραφέως στα τελευταία χρόνια της ζωής της.
Συμπερασματικά, η «Ιστορία χωρίς όνομα» αποτελεί υποδειγματική θεατρική συνθήκη με πλούσιο δούναι και λαβείν. Διαθέτει έμπνευση, ποιότητα, ήθος, λυρική μέθη, αισθητική καλλιέπεια, δραματικό υπόβαθρο και καλοχτισμένες ερμηνείες, που την συγκαταλέγουν επάξια στις πολύ καλές παραστάσεις της θεατρικής σεζόν.