ΙΣΟΡΡΟΠΙΑ ΤΟΥ NASH - ΚΡΙΤΙΚΗ
- Ημερομηνία: Τετάρτη, 27/01/2016 15:49
Στην Πειραματική Σκηνή του Εθνικού Θεάτρου που φέτος στεγάζεται στο υπόγειο του Ρεξ, η Πηγή Δημητρακοπούλου δημιουργεί και σκηνοθετεί την παράσταση ΙΣΟΡΡΟΠΙΑ ΤΟΥ NASH. Με αφορμή τους "Δίκαιους" του Αλμπέρ Καμύ, πρακτικά της δίκης της 17 Νοέμβρη, το βιβλίο του Σάββα Ξηρού "Η Μέρα εκείνη...", καθώς και λογοτεχνικά, ιστορικά και δημοσιογραφικά κείμενα, στήνεται η σύνθεση ενός νέου έργου, με τον κεντρικό τίτλο δανεισμένο από τη Θεωρία των Παιγνίων, του μαθηματικού John Nash, σύμφωνα με την οποία σε κάθε παίγνιο υπάρχει τουλάχιστον ένα σημείο ισορροπίας, όπου οι παίκτες επιλέγουν τις πιο συμφέρουσες για τους ίδιους στρατηγικές, γνωρίζοντας όμως τις ανάλογες επιλογές των αντιπάλων τους.
Μία παράσταση που πραγματεύεται το αξιακό σύστημα της ανθρώπινης ύπαρξης, τη δικαιοσύνη, τη λογική της εξέγερσης και την αποφυγή των μηδενιστικών θεωριών γι'αυτή και την αδικία και την τρομοκρατία στην πρόσφατη ελληνική ιστορία.
Η παράσταση ξεκινά με ένα επεισόδιο τρομοκρατίας στη Ρωσία του παρελθόντος με τη δολοφονία του Μεγάλου Δούκα, από ιδεολογικούς του αντιπάλους, που ήθελαν μια διαφορετική χώρα και πραγματεύεται τα όρια μεταξύ καθήκοντος και ανθρωπιάς, δικαίου και αδίκου.
Η σκηνή τελειώνει με τη μετάβαση στην εντατική, όπου ο Σάββας Ξηρός περιγράφει την εμπειρία του, μετά την περιπετειώδη σύλληψή του. Το τελικό κείμενο που συγκροτείται έχει αυτόνομη υπόθεση και παρακολουθείται με ενδιαφέρον από το θεατή.
Η Πηγή Δημητρακοπούλου, σκηνοθέτησε την παράσταση αυτή, γνωρίζοντας από πρώτο χέρι το πρωτότυπο υλικό της και ταξινομώντας το με τρόπο, ώστε να δημιουργήσει μια αλληλουχία σκέψεων και καταστάσεων, που έχουν ειρμό και ταυτότητα και μπορούν να λειτουργήσουν αυθύπαρκτα. Στον πυρήνα του, υπάρχουν γεγονότα που συνέβησαν πραγματικά, για τα οποία δεν αρκείται σε μια απλή αφηγηματική τους παράθεση, αλλά τους προσθέτει βάθος και διαστάσεις, για να αποκτήσουν το απαραίτητο σκηνικό ενδιαφέρον. Δεν παραμένει στη σφαίρα της αφηρημένης θεωρίας και της φιλοσοφίας, αλλά πλησιάζει τον άνθρωπο και προσπαθεί να διεισδύσει στην ψυχολογία του και να κατανοήσει τον τρόπο σκέψης και δράσης του. Οι σκηνές ενώνονται και διανθίζονται από λογοτεχνικά χωρία που διαβάζουν οι ηθοποιοί, τα οποία είναι χρήσιμα στην κατανόηση του έργου, αλλά η ποσοστιαία παρουσία τους στη συνολική διάρκεια του έργου ένιωσα ότι ίσως ήταν υπερβολική και θα μπορούσε να είναι λιγότερα σε αριθμό. Η αφήγηση των σκέψεων του Σάββα Ξηρού από τους άλλους ηθοποιούς, στη διάρκεια των ανακρίσεων, με τον ίδιο να κινεί τα χείλη του στο λόγο αυτό, σα να βρίσκεται σε παραληρηματικό επεισόδιο στην εντατική, έξυπνη και αναγκαία, καθώς πρόσθεσε την αρμόζουσα ένταση και βαρύτητα στις σκέψεις του, δένοντάς τις σε ένα συμπαγές δραματουργικό σύνολο, που κράτησε αμείωτο το ενδιαφέρον του θεατή και τον τροφοδότησε προβληματισμό και κριτική διάθεση. Γενικά είδα μία σκηνοθεσία συγκροτημένη που έδειξε να έχει συγκεκριμένους στόχους και παρεμβατική διάθεση, χωρίς ακρότητες και θέσεις υπέρ κάποιας θεωρίας, αφήνοντας όμως στους ηθοποιούς χώρο ελεύθερο να δημιουργήσουν στη σκηνή.
Ο Ιωσήφ Πολυζωίδης ανέλαβε το ρόλο του βομβιστή στο πρώτο (ρωσικό) μέρος και του Σάββα Ξηρού στο δεύτερο, ο καθένας με τις δικές του απαιτήσεις και ανάγκες. Στο πρώτο μέρος το ερμηνευτικό του οπλοστάσιο περιλαμβάνει λόγο με ένταση και πάθος, κίνηση νευρώδη και συχνά οργίλη στη σκηνή και μικροσυγκρούσεις με τους συντρόφους του, αποτυπώνοντας το κλίμα και την αγωνία μιας τρομοκρατικής "ομάδας" πριν το χτύπημα. Στο δεύτερο κομμάτι του ρόλου του, τα χείλη του μιλούν με τις φωνές άλλων και συνοδεύει αυτόν τον λόγο με μια τελετουργικά αργή κίνηση, που δίνει έμφαση και δυναμική. Ισορροπημένος, χωρίς να χάσει το ρυθμό του, είχε μια πολύ καλή σκηνική παρουσία.
Ο Ελισσαίος Βλάχος ανέλαβε συχνά τον αφηγητή-αναγνώστη λογοτεχνικών χωρίων στη σκηνή, έναν τρομοκράτη που διστάζει να συνεχίσει την ένοπλη δράση και τη φωνή του Σάββα Ξηρού στην εντατική, σε συνδυασμό με την Αγγελική Μαρίνου, που ερμήνευσε και την κατασκευάστρια των βομβών στο πρώτο μέρος.
Και οι δύο είχαν αληθοφάνεια, ήταν παραστατικοί στο λόγο τους και αποτέλεσαν το φωνητικό συμπλήρωμα του Σάββα Ξηρού στη μακρά περίοδο της εντατικής.
Νίκος Ντάλλας και Κώστας Παπακωνσταντίνου ερμήνευσαν τον αρχηγό της ομάδας και τον έμπειρο δολοφόνο, στο πρώτο μέρος και στο δεύτερο τους ανακριτές, ολοκληρώνοντας την ερμηνευτική αλυσίδα του έργου. Πιο ενεργή συμμετοχή αυτή του πρώτου μέρους, αποτέλεσαν τα απαραίτητα εργαλεία για να συμπληρωθεί η ομάδα, να υπάρχει χημεία και ατμόσφαιρα μεταξύ των μελών της και να αξιοποιηθεί η συλλογική προσπάθεια στο μέγιστο δυνατό.
Τα σκηνικά του Κώστα Παππά, απλά, κινούμενα και πολυλειτουργικά, έδωσαν άπλετο χώρο στους ηθοποιούς να κινούνται στη σκηνή ελεύθερα, ενώ τα κοστούμια της Μαρίας Κοντοδήμα, χωρίς να εντυπωσιάσουν, εξυπηρέτησαν απλά τους σκοπούς για τους οποίους έγιναν.
Οι φωτισμοί των Κώστα Σταμούλη και Βασίλη Κλωτσοτήρα, με ενεργή συμμετοχή στην ατμόσφαιρα της παράστασης, ειδικά στο δεύτερο μέρος, όπου τα παιχνίδια του φωτός πάνω στο κρεβάτι της εντατικής συνόδευσαν άψογα την κίνηση και το λόγο.
Η κινησιολογία του Βαγγέλη Πιτσιλού, μελετημένη και λεπτομερής, αποτέλεσε ερμηνευτικό ατού για την ερμηνεία του Σάββα Ξηρού.
Η μουσική του Πλάτωνα Τσαμαδού, ούτε παρενέβη, ούτε ενόχλησε τη ροή του έργου.
Συμπερασματικά, στην Πειραματική σκηνή του Εθνικού είδα μια πρωτότυπη παράσταση, που δημιουργήθηκε από μια σύνθεση κειμένων και αποτέλεσε ένα ένοπλο παίγνιο εύθραυστων ισορροπιών, που ερέθισε τη φαντασία του θεατή. Η θεματολογία δύσκολη, αλλά η προσέγγισή της στάθηκε προσεκτική, δομημένη και δημιουργική. Οι καλές ερμηνείες συμπλήρωσαν το παζλ αυτής της θεατρικής πρότασης, η οποία υπόσχεται στους θεατές δημιουργικό προβληματισμό και σκέψη.