«Η ΜΗΧΑΝΗ ΤΟΥ ΤΟΥΡΙΝΓΚ» | ΚΡΙΤΙΚΗ
- Ημερομηνία: Παρασκευή, 10/12/2021 11:22
Η ζωή του ιδιοφυούς gay επιστήμονα Άλαν Μάθισον Τούρινγκ ήταν ένα αίνιγμα, σαν κι εκείνο το Enigma, που τελικά έλυσε, μετά από μελέτη, μόχθο, πείσμα, οδηγώντας την Αγγλία σε νίκη έναντι των Ναζί.
Εμπνευσμένος από το θεατρικό έργο του Hugh Whitemore, «Breaking the code», και βασισμένος στο βιβλίο του Andrew Hodges, «Αlan Turing: The Enigma», ο Οδυσσέας Παπασπηλιόπουλος διασκευάζει και σκηνοθετεί, για πρώτη φορά στην Ελλάδα, την παράσταση «Η ΜΗΧΑΝΗ ΤΟΥ ΤΟΥΡΙΝΓΚ», στο νέο θέατρο «ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΒΑΣΙΛΑΚΟΥ», με τον Ορφέα Αυγουστίδη, ως «Άλαν Τούρινγκ», στον πρωταγωνιστικό ρόλο.
Η ιστορία του Τούρινγκ είναι ούτως ή άλλως συναρπαστική. Υπήρξε αδάμαστο πνεύμα, πολύ μπροστά από την εποχή του, εχθρός του πουριτανισμού της σκέψης, ταγμένος στο όραμά του και αποκλεισμένος από κάθε κοινωνική νόρμα. Μια μαθηματική ιδιοφυία, ένας «ήρωας» πολέμου που η προσφορά του δεν αναγνωρίστηκε εγκαίρως. Ο «πατέρας» της τεχνητής νοημοσύνης, που πλέον ο σύγχρονος κόσμος αναγνωρίζει τη σπουδαιότητά του, καταδικάστηκε για απρεπή συμπεριφορά στα σαράντα του χρόνια, σε μια εποχή όπου η ομοφυλοφιλία διωκόταν ως έγκλημα.
Υποχρεώθηκε, αντί φυλάκισης, σε μια θεραπεία θηλυκών ορμονών προκειμένου να «θεραπεύσει» τη «μιαρή» του φύση. Μια θεραπεία που πιθανότατα τον οδήγησε και στην αυτοκτονία. Δεκαετίες αργότερα, η βασίλισσα της Αγγλίας του απένειμε χάρη, αναγνωρίζοντας, επίσημα, τις μεγίστης σημασίας υπηρεσίες του, αποκαθιστώντας, έτσι, το όνομά του.
Τον συναντάμε στη σοφίτα του, μόνο, απογοητευμένο και βυθισμένο σε βαριά κατάθλιψη, τη στιγμή που παίρνει την απόφαση να βάλει τέλος στη ζωή του, τρώγοντας τον απαγορευμένο καρπό βουτηγμένο στο υδροκυάνιο, αφού στερείται όλες τις απολαύσεις και δε ζει όπως επιθυμεί εκείνος. Στρόβιλοι σκέψεων και μνημών ταλανίζουν το πολύπαθο μυαλό του. Ο Τούρινγκ διώκεται από τη βρετανική κυβέρνηση ως έκφυλος, ανήθικος και επικίνδυνος, λόγω της σεξουαλικής του ταυτότητας. Υπομένει χημικό ευνουχισμό και ορμονοθεραπεία, για να «θεραπευτεί» από τις ορμές του. Γίνεται αντικείμενο παρακολούθησης, σε μία εποχή που θεωρείται «παράξενος», σε σχέση με τον κανόνα, σε μια χώρα που μόλις έχει επικρατήσει του ναζισμού και της ιδεολογίας του.
Ο Οδυσσέας Παπασπηλιόπουλος στηρίζεται στη ρέουσα μετάφραση του Αντώνη Γαλέου και την εξαιρετική ερμηνεία του πρωταγωνιστή του για να υλοποιήσει με σχολαστικότητα, ακρίβεια και φαντασία το θεατρικό δρώμενο, το οποίο διαθέτει παλμό, ουσία, συναίσθημα και θεατρική αίσθηση, δίχως να παρεκκλίνει λεπτό από την προδιαγεγραμμένη πορεία του.
Η σκηνογράφος, Όλγα Μπρούμα, «εγκιβωτίζει» τον Τούρινγκ στη μικρή σοφίτα του -έναν τόπο φυλάκισης και αυτοεξορίας, του ήρωα, από τον έξω κόσμο- φωτισμένη έξοχα με τους υποβλητικούς φωτισμούς του Νίκου Βλασόπουλου. Η επιβλητική μουσική, της Μαρίζας Ρίζου, ενισχύει το στίγμα της συνθήκης με εσωτερική ένταση.
Ο Ορφέας Αυγουστίδης «ενδύεται» υποδειγματικά την τραγική φιγούρα του προσώπου – κλειδιού, στη νίκη των συμμάχων κατά της Γερμανίας, με την ευαισθησία του πληγωμένου ψυχισμού του, τη δύναμη, το πάθος και την ορμή του ελεύθερου πνεύματος, την αλήθεια του λαμπρού επιστήμονα. Μαγεύει κυριολεκτικά με τη συγκλονιστική ερμηνεία του. Ισορροπεί μαεστρικά την ένταση, με υποκριτικό οίστρο στις πολυποίκιλες αποχρώσεις του ευάλωτου και ευμετάβλητου χαρακτήρα. Όλη του η ζωή flash back, μέσω μιας παραληρηματικής αφήγησης, όπου σκιαγραφείται διακριτά η φασιστική συμπεριφορά των πολιτισμένων κοινωνιών απέναντι σε καθετί ανοίκειο και διαφορετικό, που ναι, μεν έρχεται από το παρελθόν αλλά βρίσκει διεξόδους έκφρασης μέχρι και σήμερα. Στην εποχή της ελευθερίας και της ισότητας, πόσο ελεύθεροι είμαστε πραγματικά; Στη δική μας εποχή, δε στοχοποιούνται -συνειδητά ή ασυνείδητα- όσα ή όσοι θεωρούνται απειλή, υπηρετώντας τυφλά απάνθρωπες ιδεολογίες χωρίς ηθικούς φραγμούς;
Είναι από αυτές τις μαγικές στιγμές του θεάτρου που θέλεις να κλάψεις από χαρά που υπάρχουν και να δεις το έργο καμιά δεκαριά φορές.
«Η ΜΗΧΑΝΗ ΤΟΥ ΤΟΥΡΙΝΓΚ», αναμφισβήτητα «the talk of the town»!