Η ΚΥΡΑ ΤΗΣ ΡΩ - ΚΡΙΤΙΚΗ
- Ημερομηνία: Δευτέρα, 16/10/2017 10:11
Τη νουβέλα του Γιάννη Σκαραγκά "Η Κυρά της Ρω" σκηνοθετεί στο Θέατρο Σφενδόνη η Κατερίνα Μπερδέκα. Η παράσταση στηρίζεται σε στιγμιότυπα της ζωής της Δέσποινας Αχλαδιώτη, γνωστής και ως "Κυράς της Ρω", η οποία για δεκαετίες και μέχρι το θάνατό της σήκωνε καθημερινά την ελληνική σημαία στη νησίδα της Ρω, απέναντι από τα τουρκικά παράλια. Γεννήθηκε στο Καστελόριζο, ερωτεύθηκε και παντρεύτηκε έναν άντρα που έβοσκε τα πρόβατα του πατέρα της, πηγαίνοντας αντίθετα στη θέληση της οικογένειάς της και δε δίστασε να μετακομίσει μαζί του στο μικρό και έρημο νησάκι της Ρω όπου έμειναν μόνοι τους. Μετά το θάνατο του άντρα της κράτησε μαζί της την τυφλή μητέρα της και αποτέλεσε σύμβολο αντίστασης και επιμονής. Η μοναξιά, η ελπίδα, η αφοσίωση, η αγάπη μιας γυναίκας που δεν το έβαλε κάτω παρά τις αντιξοότητες που αντιμετώπισε και στο τέλος έγινε σύμβολο είναι ο κεντρικός πυρήνας ενός κατεξοχήν ανθρωποκεντρικού έργου. Τα στιγμιότυπα καλύπτουν το μεγαλύτερο φάσμα της ζωής της ηρωίδας, παράλληλα με σημαντικά ιστορικά γεγονότα που επηρέασαν τόσο τη χώρα, όσο και ειδικότερα την περιοχή που έζησε.
Η Κατερίνα Μπερδέκα ανέλαβε τη σκηνοθετική επιμέλεια της παράστασης, επιχειρώντας να εμβαθύνει παράλληλα τόσο στη γυναίκα, όσο και στο ιστορικό πρόσωπο. Άλλωστε η ανθρώπινη πλευρά ήταν απαραίτητη για να αποφευχθεί μία εξιδανίκευση του χαρακτήρα με τον οποίο ασχολήθηκε και για να τον αποτυπώσει με ένα γήινο τρόπο μέσα από ιστορικά γεγονότα που καθόρισαν τη σύγχρονη ιστορία του τόπου της. Η αφήγηση δεν ακολουθεί πάντα χρονική αλληλουχία και εναλλάσσει τα πρόσωπα, τα τοπία και τις λεπτομέρειες της ιστορικής πραγματικότητας, όχι πάντα με την ίδια ένταση και σαφήνεια. Αντίστοιχα κυλά και η ροή της παράστασης με κάποια στιγμιότυπα να είναι πιο "ζωντανά", πιο δυναμικά και πιο ενδιαφέροντα, ενώ σε κάποια άλλα υπάρχει μια μικρή κοιλιά. Το συναίσθημα δεν εκβιάζεται από το θεατή, ενώ σε κάποιες σκηνές δεν προκαλείται καν, με την αφήγηση να έχει μια δόση "απόστασης" από τις ψυχολογικές προεκτάσεις κάποιων γεγονότων. Το μινιμαλιστικό και μονότονο χρωματικά σκηνικό άλλωστε δε βοηθά, ώστε ο θεατής να γίνεται συμμέτοχος της ιστορίας της ηρωίδας ψυχή και σώματι, αφήνοντάς του συγκεχυμένα στιγμιότυπα στο νου και την καρδιά του και αδυνατώντας να εμβαθύνει στη λεπτομέρεια της ψυχοσύνθεσης μιας σπουδαίας Ελληνίδας και να αναζητήσει τις αλήθειες της.
Η Φωτεινή Μπαξεβάνη, στο ρόλο της Δέσποινας Αχλαδιώτη, αναμετριέται με μια γυναίκα που έζησε έντονα και πίστεψε στη ζωή και την αγάπη. Ξεκινάει με λόγο που έχει έντονη μέσα του τη συναισθηματική φόρτιση των αναμνήσεων, προσπαθώντας να αποτυπώσει ανάγλυφα και με πάθος τον κώδικα ηθικών αξιών που οδηγούσε ολόκληρο το βίο της ηρωίδας που υποδύεται. Αλλά η συνέχεια δεν έχει τον παλμό και τις κορυφώσεις που περίμενα, ώστε να με παρασύρει στο μικρόκοσμό της και να με καθηλώσει. Η αφήγησή της σε κάποιες στιγμές ήταν επίπεδη και χωρίς σκηνοθετική βοήθεια, ώστε να αποδώσει με ακρίβεια και σαφήνεια τις πραγματικές διαστάσεις της προσωπικότητας μιας ιδιαίτερης γυναίκας. Στο τελευταίο τέταρτο ο ρυθμός ανεβαίνει και πάλι και ο λόγος της συνεπικουρούμενος από μια κίνηση που μαρτυρά αποφασιστικότητα, πίστη και επιμονή ανεβάζει ταχύτητα και δικαιολογεί απόλυτα την ερμηνευτική της προσπάθεια.
Στο τσέλο το λόγο συνόδεψε ο Τάσος Μισυρλής και μαζί με τις νότες που έπαιξε φρόντισε να μας ταξιδέψει και στους ήχους της θάλασσας.
Το σκηνικό του Γιώργου Γαβαλά από υπερυψωμένες μεταλλικές βάσεις σκεπασμένες με μαύρες σακούλες (και ανάμεσά τους κρυμμένα κάποια μικρότερα σκηνικά αντικείμενα), έδωσαν την αίσθηση του περιορισμένου χώρου της νησίδας που έζησε η ηρωίδα, αλλά πέραν τούτου, δε βοήθησε στην εξέλιξη της ιστορίας.
Το κοστούμι του ίδιου μαύρο, πένθιμο (κατασκευή Χάρη Σουλιώτη), όπως θα ταίριαζε σε μια γυναίκα που αγάπησε και πένθησε τις απουσίες της ζωής της, ταίριαξε απόλυτα με τη μελαγχολία του λόγου.
Οι φωτισμοί του Λευτέρη Παυλόπουλου έδωσαν ατμόσφαιρα στην παράσταση και φώτισαν τις ιδιαίτερες εκφράσεις της ηθοποιού κατά την ερμηνεία της.
Συμπερασματικά, στη σκηνή του Θεάτρου Σφενδόνη, είδα ένα μονόλογο για μια ξεχωριστή προσωπικότητα με στιγμιότυπα της ζωής της που τη χαρακτήρισαν. Η σκηνοθεσία ανθρωποκεντρική, επιχείρησε να ρίξει φως σε άγνωστες πτυχές της ζωής της και να εξερευνήσει τη σκέψη και την ψυχή της. Δεν κατάφερε όμως να αποτυπώσει με ακρίβεια και βάθος τις ιδιαιτερότητες της ψυχοσύνθεσής της και να τη φωτίσει, κάνοντάς την πολύ ενδιαφέρουσα για το θεατή. Ο ρυθμός είχε αυξομειώσεις με κάποιες αποσπασματικές σκηνές έντασης και έντονων συναισθημάτων. Η ερμηνεία της Φωτεινής Μπαξεβάνη είχε ποιότητα, αλλά δε βοηθήθηκε όσο έπρεπε, ώστε να απογειώσει την ερμηνεία της.