«Η ΦΑΡΜΑ ΤΩΝ ΖΩΩΝ» | ΚΡΙΤΙΚΗ
- Ημερομηνία: Παρασκευή, 17/12/2021 12:57
«Όλα τα ζώα είναι ίσα, αλλά μερικά ζώα είναι πιο ίσα από τα άλλα».
George Orwell
Διαχρονικός και πάντα επίκαιρος, ο Τζωρτζ Όργουελ (George Orwell), σε μια πρόταση, λιτά και εμπεριστατωμένα, συμπυκνώνει όλο το νόημα των αδικιών, των εξαιρέσεων και διακρίσεων, που ισχύουν ακόμα και σήμερα, καταλύοντας την ισότητα, την ισονομία, τη δικαιοσύνη. Στο βιβλίο του, «Η Φάρμα των Ζώων» -που κυκλοφόρησε το 1945, εμπνεόμενο από την επανάσταση του 1917 στη Ρωσία- το αλληγορικό, δυστοπικό παραμύθι καθρεφτίζει την κοινωνία των ανθρώπων, στην οποία η καταπίεση φτάνει στο όριο, εκείνο, που πυροδοτεί την επανάσταση, αφού οι ανοχές εξαντλούνται και οι διαχωριστικές γραμμές καταπατώνται και τελικά καταρρέουν. Οι κύριες μορφές του -ο γερο-Μέιτζορ, ο Ναπολέων, ο Σνόουμπολ, ο Σκουίλερ, ο κύριος Τζόουνς κ.α.- παραπέμπουν ευθέως σε προσωπικότητες της ρωσικής ιστορίας, η δε πλοκή του «αφηγείται» την εξέλιξη της Ρωσικής Επανάστασης του 1917 με τις ελπίδες που γέννησε, αλλά και την πορεία που οδήγησε στην εδραίωση του σταλινικού καθεστώτος.
Τα ζώα οργανώνονται ενάντια στην εξουσία του αφεντικού τους, κυρίου Τζόουνς, και τον εκδιώχνουν μαζί με τους άλλους ανθρώπους της φάρμας. Με την κατάρρευση του συστήματος, έρχονται μηνύματα αλλαγής και ελπίδας για μια ευτυχισμένη, ισότιμη και δίκαιη ζωή. Μια ζωή ελεύθερη όπως την είχαν οραματιστεί. Περήφανα για την ανεξαρτησία τους τραγουδούν τον ύμνο τους, «Ζώα της Αγγλίας», και ορίζουν νόμους-εντολές, που υπόσχονται ότι θα τηρούν, ώστε να διαμορφώσουν και να προστατέψουν τις καλύτερες συνθήκες διαβίωσής τους. Τα γουρούνια, ως εξυπνότερα, αναλαμβάνουν τη διοργάνωση και τη διαχείριση της μετέπειτα ζωής. Διοικούν τη φάρμα κι αποκτούν όλο και περισσότερη εξουσία. Θα λυθούν, όμως, τα προβλήματά τους; Θα έρθει η αλλαγή και η ευμάρεια που προσδοκούν; Έδιωξαν, όπως πίστευαν, τον εχθρό; Ή μήπως όχι;
Η αλληγορία είναι διάφανη και η πολιτική πρόθεση επίσης. Στο στόχαστρο του Όργουελ είναι οποιαδήποτε πολιτική στηρίζεται στον έλεγχο των πολιτών, αφαιρεί τις δυνατότητες ανάκλησης των ηγετών και στερεί την ελευθερία κριτικής και διαλόγου. Το σύστημα εξουσίας που εγκαθίσταται στη φάρμα δίνει στα γουρούνια ανθρώπινα χαρακτηριστικά, μεταμορφώνοντας τον καταπιεσμένο σε νέο δυνάστη. Η όρθια στάση και άλλα τυπικώς ανθρώπινα γνωρίσματα του χαρακτήρα τους δείχνουν την αυτονόμηση μιας ελίτ ζώων από τους όμοιούς τους και τη συμμαχία τους με τους πρώην αφέντες.
Αμεσότητα, δράση, περιπέτεια, πλοκή και παρασκήνιο κυριαρχούν από την αρχή ως το τέλος. Η συγκίνηση κλιμακώνεται, καθώς η ιστορία εξελίσσεται, φτάνοντας στο ζενίθ με το τραγικό τέλος του Μπόξερ, του ακούραστου, εργατικού αλόγου.
Η παράσταση, του Άρη Μπινιάρη, συγκεντρώνει, εξ αρχής, το ενδιαφέρον των θεατών, αφενός για το ιδιαιτέρως δημιουργικό καλλιτεχνικό της στίγμα και αφετέρου για την έξοχη υποκριτική ομάδα που απαρτίζει τον θίασο. Ο σκηνοθέτης δημιουργεί μια καλοκουρδισμένη, ρηξικέλευθη, εύρυθμη, σύγχρονη, pop art εικαστική θεατρική συνθήκη με έντονο μουσικό παλμό και μουσικότητα του λόγου. Βασικοί πυλώνες της δραματουργίας: η ορμή η ενέργεια, η εύπλαστη σωματικότητα, η ακρίβεια και ο δυναμισμός.
Ο λευκός αχυρώνας, του Πάρη Μέξη, αποτελεί τον ιδανικό καμβά με τα πολύχρωμα κοστούμια, του ίδιου, να δημιουργούν έντονη αντίστιξη σαν πίνακας ζωγραφικής.
Οι φωτισμοί, της Στέλλας Κάλτσου, εκπληκτικοί, λειτουργούν σαν τονωτική ένεση στο πεδίο δράσης.
Η μουσική, του Φώτη Σιώτα, ευεργετική, δυναμιτίζει την παράσταση σ' ένα διαρκώς κλιμακούμενο κρεσέντο. Επί σκηνής, βλέπουμε τον μουσικό, βιρτουόζο βιολιστή, Χρήστο Πετεβή να συνομιλεί με τα «ζώα», τα όποια κινούνται υποδειγματικά υπό τις σαφείς κινησιολογικές οδηγίες της Εύης Οικονόμου.
Η δυναμική της ομάδας αποτελεί κυρίαρχο παράγοντα για την επιτυχημένη επίτευξη του στόχου. Στην περίπτωση της παράστασης «Η ΦΑΡΜΑ ΤΩΝ ΖΩΩΝ», παρακολουθούμε το αποτέλεσμα μιας ισορροπημένης, αξιοπρόσεκτης και καθ' όλα επαγγελματικής δουλειάς συνόλου, με ζωϊκή ενάργεια, χημεία και ευθυβολία, που δεν παρεκκλίνει λεπτό απ' τον ρυθμό της. Συγχαρητήρια, λοιπόν, στον 13μελή θίασο, που απαρτίζεται από τους Προµηθέα Αλειφερόπουλο, Μιχάλη Βαλάσογλου, Πάνο Ζυγούρο, Άννη Θεοχάρη, Βάσω Καβαλλιεράτου, Ιωάννα Μαυρέα, Γρηγορία Μεθενίτη, Κώστα Μπερικόπουλο, Άρη Μπινιάρη, Ελένη Μπούκλη, Πάνο Παπαδόπουλο, Μαριάµ Ρουχάτζε, Γιώργο Τριανταφυλλίδη, για τις ολοκληρωμένες και υποκριτικά πειθαρχημένες ερμηνείες τους σ' ένα άψογο καλλιτεχνικό επίτευγμα.
«Η ΦΑΡΜΑ ΤΩΝ ΖΩΩΝ» είναι, εμφανώς, μια αλληγορία για την κοινωνία των ανθρώπων και εμφανίζεται ως μια ιστορία εξέγερσης των ζώων. «Αν σημαίνει ένα πράγμα η ελευθερία, σημαίνει να λες στους ανθρώπους αυτά που δε θέλουν να ακούσουν». Μια σπουδαία παρακαταθήκη του Εθνικού θεάτρου, από τον Άρη Μπινιάρη και την ομάδα του!