ΤΟ 'Ζ' ΓΙΝΕΤΑΙ ΟΠΕΡΑ ΣΤΗΝ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΗ ΣΚΗΝΗ ΤΗΣ ΕΛΣ
- Ημερομηνία: Δευτέρα, 12/02/2018 11:32
Η δολοφονία του βουλευτή της ΕΔΑ, Γρηγόρη Λαμπράκη, «εντάσσεται» για πρώτη φορά στο λυρικό ρεπερτόριο. Το εμβληματικό μυθιστόρημα του Βασίλη Βασιλικού «Ζ» γίνεται όπερα ύστερα από παραγγελία της Εναλλακτικής Σκηνής της Εθνικής Λυρικής Σκηνής (ΕΛΣ) στον διακεκριμένο Έλληνα συνθέτη Μηνά Μπορμπουδάκη που ζει και εργάζεται στη Γερμανία. Το έργο ανεβαίνει σε λιμπρέτο του Βαγγέλη Χατζηγιαννίδη, μουσική διεύθυνση Μηνά Μπορμπουδάκη και Νίκου Βασιλείου και σκηνοθεσία Κατερίνας Ευαγγελάτου. Στην Εναλλακτική Σκηνή της ΕΛΣ στο Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα «Σταύρος Νιάρχος» από τις 2 Μαρτίου 2018 και για δώδεκα παραστάσεις, έως και τις 18 Απριλίου 2018. Συμμετέχει το σύνολο σύγχρονης μουσικής Ergon Ensemble.
Η όπερα «Ζ» βασίζεται στο ομότιτλο μυθιστόρημα του Βασίλη Βασιλικού, μυθιστόρημα που έκανε θραύση στην εποχή του και που έγινε διεθνώς γνωστό μέσα από τις πολυάριθμες μεταφράσεις του και τη μεταφορά του στο σινεμά από τον Κώστα Γαβρά.
Ο συγγραφέας χαρακτηρίζει το βιβλίο του «φανταστικό ντοκιμαντέρ ενός εγκλήματος», που «υπακούει στους νόμους ενός έργου φαντασίας, έχει δική του νομοτέλεια, αυτόνομη, μόνο που τυχαίνει όλα αυτά να μην είναι διόλου φανταστικά, αλλά μια πιστή και υπεύθυνη αντιγραφή της πραγματικότητας».
Ο Μηνάς Μπορμπουδάκης συνέθεσε μια όπερα που εξερευνά τα ηχοτοπία της ταραγμένης δεκαετίας του 1960, βασισμένος στο λιμπρέτο του βραβευμένου και πολυμεταφρασμένου συγγραφέα, Βαγγέλη Χατζηγιαννίδη. Ο συνθέτης αναφέρει για το ηχητικό τοπίο του έργου: «Γκάζια, ο ψίθυρος μιας γυναίκας, παραμορφωμένες φωνές στα μεγάφωνα, πέτρες που χτυπάνε κλειστά παντζούρια, εσωτερικές φωνές και ρυθμικοί θόρυβοι από τις ράγες ενός τρένου μας ταξιδεύουν σε ηχότοπους που ξεδιπλώνονται σε δύο επίπεδα: στον κόσμο των σκέψεων και την πραγματικότητα, θέτοντας το αναπάντητο ερώτημα: Γιατί;».
Μπαίνοντας στο πολυδαίδαλο μυθιστόρημα του Βασιλικού και με την πεποίθηση πως με βάση το υλικό αυτό θα έπρεπε να χτιστεί ένα λιμπρέτο σαφώς πιο περιορισμένο σε έκταση, ο λογοτέχνης Βαγγέλης Χατζηγιαννίδης όρισε ως βασικό κλειδί τη λέξη «οικονομία»: «Οικονομία στους ρόλους, στα λόγια, στις πληροφορίες. Οικονομία όχι όμως και στα αισθήματα ή στους κρυφούς συλλογισμούς των προσώπων». Χαράσσοντας κοινή κατεύθυνση με τον Μηνά Μπορμπουδάκη αποφάσισαν να δώσουν έμφαση στο προσωπικό σύμπαν των ηρώων τους και να το αναδείξουν στην παράσταση σχεδόν ισότιμα με τη δράση και την «αστυνομική» ανέλιξη της ιστορίας, σε ισορροπία πάντα και με τον τεράστιο πολιτικό αντίκτυπο των γεγονότων της εποχής. «Η ανθρώπινη φύση», λέει ο ίδιος ο Χατζηγιαννίδης, «ικανή για το πιο υψηλό και το πιο ποταπό, φαντάζει απελπιστικά αναλλοίωτη στο πέρασμα των δεκαετιών».
Για τη σκηνοθέτρια Κατερίνα Ευαγγελάτου είναι η δεύτερη φορά, μετά την προ διετίας μεγάλη επιτυχία της στην Κρατική Όπερα της Περμ με «Τα παραμύθια του Χόφμαν» του Ζακ Όφενμπαχ, που αναμετράται με το λυρικό θέατρο. «Με έντονο το στοιχείο του ρεαλισμού, αλλά και μέσα σε μια σκοτεινή ποιητική ελευθερία, η Κατερίνα Ευαγγελάτου σκηνοθετεί το "Ζ" με νεύρο, ένταση και αμεσότητα, δημιουργώντας ένα έργο που η δύναμή του φτάνει απευθείας στο κοινό».
Τοποθετημένη στη δεκαετία του '60, η υπόθεση της όπερας «Ζ» εκτυλίσσεται σε δύο επίπεδα: της δράσης και των ιδεών. Από το πατημένο γκάζι του τρικύκλου μέχρι τις εικόνες της ασπρόμαυρης τηλεόρασης, όλα μετουσιώνονται σε ήχο, άλλοτε νευρώδη με ηλεκτρισμό και άλλοτε σπηλαιώδη με ηλεκτρονικά στοιχεία. Ο ήχος του «Ζ» είναι ασπρόμαυρος και τονίζει την ανθρώπινη διάσταση, ενώ η ατμόσφαιρα του έργου μοιάζει σαν ένα παράξενο εφιαλτικό όνειρο. Το ποιητικό στοιχείο διαπερνά το σκηνικό της Εύας Μανιδάκη, μιας από τις πιο περιζήτητες σκηνογράφους. Οι χώροι διεισδύουν ο ένας στον άλλο και με λεπτές χειρονομίες το εσωτερικό γίνεται εξωτερικό και ο ιδιωτικός χώρος δημόσιος.
Στην παραγωγή του «Ζ» συμμετέχει ένα καστ αναγνωρισμένων λυρικών πρωταγωνιστών. Στο ρόλο του «Ζ» ο ηθοποιός Δημήτρης Παπανικολάου.
To «Z» αποτελεί την πρώτη παραγγελία νέου έργου από την Εναλλακτική Σκηνή της ΕΛΣ. Οι παραγγελίες νέων έργων όπερας πάνω σε έργα της σύγχρονης ελληνικής λογοτεχνίας είναι ένας από τους βασικούς άξονες της Εναλλακτικής Σκηνή της Εθνικής Λυρικής Σκηνής.
ΑΠΕ ΜΠΕ