ΤΕΤ-Α-ΤΕΤ ΜΕ ΤΟΝ ΚΩΣΤΑ ΓΑΚΗ
- Ημερομηνία: Σάββατο, 26/12/2020 13:18
Σήμερα η στήλη «ΤΕΤ-Α-ΤΕΤ» και το OnlyTheater έχουν τη μεγάλη χαρά και τιμή να συνομιλούν με τον Κώστα Γάκη, έναν υπέροχο άνθρωπο και εξαιρετικό καλλιτέχνη!
Κώστα σε καλωσορίζω στο «OnlyTheater» σε μία περίοδο που το θέατρο περνάει μία από τις δυσκολότερες φάσεις της ύπαρξής του, καθώς στερείται το ένα από τα δύο ζωτικά του μέρη, την πλατεία, η οποία μαζί με τη σκηνή αλληλεπιδρούν, συνεχώς, σε μία εκατέρωθεν μεταβατική σχέση. Ξεκινώντας με αυτό θα ήθελα να σε ρωτήσω, πέραν της αναγκαιότητας για οικονομική επιβίωση, μπορεί το θέατρο να υπάρξει διαδικτυακά;
Ας μην είμαστε αρνητικοί με τα νέα μέσα, τα οποία, όπως πολύ σωστά παρατήρησες, χρησιμοποιούνται ευρέως λόγω της πρωτοφανούς κατάστασης του εγκλεισμού. Η διαδικτυακή μετάδοση παραστάσεων, λοιπόν, ξεκάθαρα, δε μπορεί να ονομαστεί θέατρο διότι λείπει η συγκλονιστική ζωντανή σχέση μεταξύ σκηνής και πλατείας που είναι αναντικατάστατη. Παρόλα αυτά γεννιέται ένα υβρίδιο σκηνικής τέχνης, ένα «σινε-θέατρο», το οποίο καταγράφει με κάμερες τη δράση από πολλές ενδιαφέρουσες γωνίες λήψης και μπορεί να εστιάσει με κοντινά πλάνα σε πιο μύχιες μικροεκφράσεις των ηθοποιών. Αν γίνει σωστά, αυτή η βιντεοσκόπηση μπορεί να δημιουργήσει εξαιρετικό αισθητικό αποτέλεσμα, απολύτως εναρμονισμένο με τη δραματουργία και τις ερμηνείες των ηθοποιών.
Άρα να υποθέσω ότι η διαδικτυακή μετάδοση της παράστασής σου «Από την Αντιγόνη στη Μήδεια» τηρεί αυτές τις αισθητικές προδιαγραφές;
Απολύτως! Ο video-artist Άρης Αγγέλου και το πολυκάμερο συνεργείο του, πραγματικά, έχουν κάνει θαύματα τόσο στην πολυκάμερη βιντεοσκόπηση όσο και στο μοντάζ και είμαστε πολύ χαρούμενοι, στην ομάδα θεάτρου Άναμ(μ)α, που παραδίδουμε, αυτή την εβδομάδα, στο κοινό ένα έργο που μέσα του βράζει η εξέγερση της σύγχρονης γυναίκας σε έναν σκληρά πατριαρχικό κόσμο. Έχω τη χαρά να παραδίδω στο κοινό μια παράσταση σε κείμενο και σκηνοθεσία δική μου, η οποία έκανε παγκόσμια πρεμιέρα στην Κορέα και στην οποία η Μαρία Παπαφωτίου καταθέτει μια συγκλονιστική ερμηνεία ενδυόμενη δέκα γυναικείες μορφές της αρχαίας ελληνικής τραγωδίας.
Η πανδημία του κορωνοϊού έπληξε βαθύτατα τον καλλιτεχνικό κόσμο και κατ' επέκταση το θέατρο, έναν χώρο που τα τελευταία χρόνια πλήττονταν ήδη οικονομικά, παρά το μεγάλο αριθμό παραστάσεων που ανέβαιναν ανά σεζόν. Εσύ πως βιώνεις αυτή την κατάσταση;
Βλέπω ότι πολύς κόσμος συνασπίζεται και αντιστέκεται έμπρακτα στη βαρβαρότητα που μας περιβάλλει. Αντιστέκεται με τέχνη, με αλληλεγγύη, με δράση, δημιουργώντας μικρές ανήσυχες εστίες. Επειδή είμαι φύσει αισιόδοξος άνθρωπος ακολουθώ αυτό το ρεύμα καλλιτεχνικής και κοινωνικής αντίστασης. Μάχομαι με ομάδες να κρατήσω όρθια μια ανθρωπιά και να αποφύγω την καφρίλα, την ιδιώτευση και τον κανιβαλισμό που μας επιτίθεται από παντού. Μέσα στην καραντίνα, στο υπέροχο θέατρο «Άλφα / Ληναίος – Φωτίου» ίδρυσα έναν καλλιτεχνικό πυρήνα με όνομα «Άλφα Μικρό, μια συντροφιά ονειροπόλων». Είμαι αποφασισμένος -και ως μέλος αυτού του πυρήνα αλλά και σε όλες τις υπόλοιπες εκφάνσεις μου ως κοινωνικό ον- να αγωνιστώ κοσμοαλλαχτικά και ολοφώτεινα.
Έχει γίνει πολύς λόγος καθ΄ όλη τη διάρκεια της πανδημίας για την κυβερνητική διαχείριση της οικονομικής κρίσης, τη στήριξη του πληττόμενου λαού και ιδιαίτερα του καλλιτεχνικού κόσμου με τις περίφημες αποφάσεις της υπουργού πολιτισμού. Ποια είναι η δική σου άποψη;
Δεν περιμένω τίποτα από την υπουργό, όπως δεν περίμενα ποτέ τίποτα από τους προκατόχους της. Τέτοιες αναμονές κάνουν κακό στους καλλιτέχνες. Η συγκεκριμένη κυρία είναι πέρα για πέρα απαράδεχτη. Από το τσιμέντο στην Ακρόπολη ως την μηδαμινή μέριμνα για τον κόσμο του θεάτρου, της μουσικής, του χορού. Αλλά είναι και απόλυτα εναρμονισμένη με την όλη λογική της κυβέρνηση που επιφέρει μια ιδιότυπη καλλιτεχνική ανυδρία και ερημοποίηση του τόπου μας. Αυτό μοιάζει σχεδόν σχεδιασμένο, υπολογισμένο. Είναι επιδεικτικός ο τρόπος που η κυβέρνηση και το υπουργείο πολιτισμού αγνοούν τον πολιτισμό και τους ανθρώπους του. Δεν γεννηθήκαμε φυσικά χθες. Αυτά πρεσβεύει η παρούσα κυβέρνηση. Και είναι πλήρως εναρμονισμένα με το σύστημα του άγριου καπιταλισμού, της οικογενειοκρατίας, με τις εκλεκτές της συγγένειες με τους εφοπλιστές και μεγαλοβιομήχανους, του υποβιβασμού της ανθρώπινης ζωής, της εργαλειοποίησης των μαζών με γνώμονα τα κέρδη, αλλά και των πρακτικών της άγριας καταστολής και της χυδαίας χειραγώγησης του συνόλου του δημοσίου λόγου. Για τέχνη θα μιλάμε τώρα;
Λίγο πριν την καραντίνα μετρούσαμε αντίστροφα με ανυπομονησία για την πρεμιέρα της παράστασης που ετοιμάζατε με τίτλο «Ένας σκύλος που τον έλεγαν πιστό». Πες μας λίγα λόγια για το έργο αυτό, που ελπίζουμε πολύ σύντομα ν' ανέβει στη σκηνή του θεάτρου «Άλφα».
Είναι ένας ύμνος στη Μάνα Γη. Μιλάει για τους εκτοπισμένους ανθρώπους της νότιας Χιλής που αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τις εστίες τους. Μιλάει για το σεβασμό που έδειχναν, αυτοί οι γηγενείς, στη φύση. Μιλάει για την αξία της αντίστασης ενάντια στις μεγάλες υλοτομικές εταιρείες που ξεριζώνουν τα δάση και μολύνουν τα εδάφη. Μιλάει για ένα τρόπο ζωής κοινοκτημονικής και αλληλέγγυας.
Πριν λίγους μήνες έφυγε από τη ζωή ο συγγραφέας του έργου, Λούις Σεπούλβεδα, χτυπημένος από τον κορωνοϊό. Η τραγική ειρωνεία είναι πως το έργο μιλάει για τις μεγάλες εταιρείες υλοτομίας που αποψιλώνουν τα δάση του Αμαζονίου, είναι οι ίδιες πολυεθνικές που καταστρέφουν τα τροπικά δάση της Κίνας, της Καμπότζης, της Μαδαγασκάρης. Είναι οι εταιρείες που ευθύνονται επί της ουσίας για την τρέχουσα και τις ερχόμενες πανδημίες. Κατά πόσο το γεγονός της απώλειας του Σεπούλβεδα επηρέασε την επιλογή σου να ανεβάσεις το συγκεκριμένο έργο;
Ο θάνατος ενός αγωνιστή είναι πάντοτε έναυσμα και υπόμνηση του δικού μας αγώνα. Είμαστε μια ομάδα που στέκεται δίπλα στους κατατρεγμένους αυτού του κόσμου και συντάσσεται με τον αγώνα για την υπεράσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Ως εκ τούτου η Διεθνής Αμνηστία έχει αγκαλιάσει την παράστασή μας και την έχει θέσει υπό την αιγίδα της. Εδώ αξίζει να σημειωθεί ότι η Διεθνής Αμνηστία είχε μεσολαβήσει να ελευθερωθεί ο ίδιος ο Σεπούλβεδα, ο οποίος ήταν φυλακισμένος για τις ιδέες του από τη χούντα του Πινοσέτ.
Άλλη μία παράσταση που περιμένουμε ανυπόμονα είναι η «Ιστορία χωρίς όνομα», που γνώρισε τεράστια επιτυχία πέρυσι με απανωτά sold-out, τέσσερα θεατρικά βραβεία και διθυραμβικές κριτικές. Ένας θυελλώδης έρωτας, που ζωντανεύει στη σκηνή του ιδρύματος «Μιχάλης Κακογιάννης», με εξαιρετικούς ηθοποιούς να ερμηνεύουν, αλλά και σκηνοθεσία για την οποία μάλιστα βραβεύτηκες! Θέλεις να μας πεις λίγα λόγια και γι' αυτό το έργο;
Είναι μια μαγική παράσταση που πρόσφατα ταξίδεψε στα Κύπρια, το μεγάλο φεστιβάλ της Κύπρου. Αυτές τις μέρες μοντάρουμε τη βιντεοσκόπησή της. Υπερασπιστήκαμε, σε αυτή την παράσταση, πέρα από την ιστορική μνήμη που συνοδεύει την Πηνελόπη Δέλτα και τον Ίωνα Δραγούμη, τον χώρο του ανθρώπινου συναισθήματος σε όλες του τις εκδοχές. Και έγινε μια καταπληκτική δουλειά, σε όλα τα επίπεδα, από έναν εξαίρετο συγγραφέα, έναν μαγικό θίασο και μια ομάδα παραγωγής που μας φρόντισε πολύ.
Παράλληλα με αυτό, οργανώνεις και μία άλλη εξίσου δημιουργική εμπειρία μέσα στην καραντίνα, ένα διαδικτυακό σεμινάριο, με τίτλο «Μια μικρή Ελλάδα», που αποτελεί μια φωτεινή χαραμάδα στα σκοτάδια των ημερών μας και αποπειράται να γεφυρώσει τις φυσικές αποστάσεις ανθρώπων που βρίσκονται σε διαφορετικά γεωγραφικά σημεία. Μίλησε μας για αυτό.
Είναι μια συγκλονιστική εμπειρία! Νιώθω ότι με αυτούς τους ανθρώπους μας δένει κάτι πάρα πολύ βαθύ. Το μάθημα είναι διαδικτυακό αλλά επειδή συμμετέχουν άνθρωποι από όλες τις γωνιές της χώρας και της ομογένειας ακούμε ιστορίες από κάθε περιοχή κι έτσι εμβαπτιζόμαστε καθημερινά στην ομορφιά, τη νοσταλγία, τη μνήμη, τον πόνο κάθε τόπου. Οι μαθητές μου ανήκουν σε όλες τις ηλικίες, τα επαγγέλματα τις πεποιθήσεις. Ένα πολύχρωμο ψηφιδωτό ιστοριών μνήμης που θα αποτυπωθεί σε μια σπονδυλωτή ταινία με δική μου αφήγηση στο τέλος του τριμήνου. Η συγκίνηση, που συνοδεύει τόσο τις ιστορίες, όσο και τα βίντεο που μου στέλνουν τα μέλη αυτής της ομάδας, είναι απερίγραπτη.
Η πρώτη γνωριμία μας έγινε το 2018, στο φουαγιέ του θεάτρου «Άλφα», μετά το τέλος μίας συγκλονιστικής παράστασης, που κατά τη γνώμη μου αποτελεί έναν ύμνο αφιερωμένο στη γυναίκα και μια μαχαιριά στην καρδιά της πατριαρχικής κοινωνίας. Η, εν λόγω, παράσταση «Από την Αντιγόνη στη Μήδεια», είναι καθόλα πνευματικό σου τέκνο καθώς υπογράφεις τη σκηνική σύνθεση, το κείμενο, τη σκηνοθεσία ενώ παράλληλα ερμηνεύεις. Όσοι δεν πρόλαβαν να απολαύσουν τη συγκεκριμένη παράσταση, θα έχουν την ευκαιρία να την παρακολουθήσουν διαδικτυακά από τις 23 ως τις 27 Δεκέμβρη. Μίλησέ μας γι' αυτήν την υπέροχη παράσταση και για το πως μπορούμε να την παρακολουθήσουμε.
Είναι πραγματικά η πιο αγαπημένη μου παράσταση. Υποδύομαι έναν ποιητή που ταξιδεύει στο γοητευτικό σύμπαν της γυναικείας ψυχοσύνθεσης. Το video-art το έκανα ο ίδιος. Πρόκειται για τοπία της Ικαρίας -των οποίων η κοφτερή ομορφιά συμβάλλουν στην παράσταση που λέει από μια άλλη σκοπιά την ιστορία της μητριαρχίας. Έχω κρύψει, μέσα σε αυτή, όλους τους κωδικούς της ζωής μου και της τέχνης μου. Κάθε λέξη, κάθε κίνηση υποδηλώνει την ανάγκη μου να σμίξω με τους ανθρώπους και να μεταφέρω φως, αγάπη, αγώνα από τους τρεις τραγικούς στο σήμερα. Η τραγωδία δεν είναι σοβαροφάνεια, είναι ανθρωπιά στην πιο πλατιά της έννοια. Είναι πεμπτουσία της ανθρώπινης εμπειρίας, νεράκι γνώσης και αίσθησης για τις διψασμένες μας ψυχές μέσα στα άνυδρα χρόνια των τεχνητών κρίσεων του συστήματος.
Λίγο πριν κλείσουμε, και πριν σε ευχαριστήσω θερμά για την τιμή και τη χαρά που μας έκανες να συζητάμε σήμερα, υπάρχει κάτι που θα ήθελες να προσθέσεις σε αυτά που είπαμε, κάποια μελλοντικά σου σχέδια ή κάτι άλλο που θα ήθελες να μοιραστείς με τον κόσμο;
Όπως σας είπα και πριν στο θεατρικό σπίτι μου, στο θέατρο «Άλφα / Ληναίος-Φωτίου» έχω ιδρύσει από το καλοκαίρι τον καλλιτεχνικό και κοσμοαλλαχτικό πυρήνα «Άλφα μικρό, μια Συντροφιά Ονειροπόλων». Λειτουργούμε ως συλλογικότητα και κάνουμε συνεντεύξεις με ενδιαφέροντες ανθρώπους, προβολές, δράσεις κοινωνικής παρέμβασης, μουσικές βραδιές και σεμινάρια. Ταυτόχρονα οργανώνουμε έναν διαδικτυακό ραδιοφωνικό σταθμό όπου απέναντι από το Πολυτεχνείο θα εκπέμψουμε πολύ σύντομα τα δικά μας σήματα τρυφερότητας αλλά και αγώνα.
Κώστα Γάκη σε ευχαριστούμε θερμά για τη χαρά και την τιμή να σε φιλοξενούμε σήμερα στις σελίδες του OnlyTheater και εύχομαι να ανταμώσουμε ξανά πολύ σύντομα στις θεατρικές σκηνές της πόλης και ολόκληρου του κόσμου! Καλές γιορτές με υγεία και είθε το 2021 να μας χαρίσει απλόχερα όσα μας στέρησε το 2020!