ΤΕΤ-Α-ΤΕΤ ΜΕ ΤΟΝ ΓΙΑΝΝΗ ΣΤΑΝΚΟΓΛΟΥ (2)
- Ημερομηνία: Τρίτη, 11/01/2022 13:08
- Ξαναβρισκόμαστε, ύστερα από δύο χρόνια, σε μία εντελώς διαφορετική συγκυρία. Πώς επηρέασε η πανδημία τη ζωή σου;
- Με επηρέασε πάρα πολύ και νομίζω πως τα αποτελέσματα δεν έχουν φανεί ακόμα, θα φανούν αργότερα. Εγώ ήμουν από τους τυχερούς που δούλευα όλο αυτό το διάστημα στην τηλεόραση. Στην πρώτη καραντίνα ήμουν στο τηλεοπτικό σήριαλ «Άγριες Μέλισσες» και πέρυσι στο «Σχεδόν Ενήλικες». Ανεβάσαμε και την το έργο «ΓΙΟΥΓΚΕΡΜΑΝ», πέρυσι, για 7 παραστάσεις στο θέατρο και 2 διαδικτυακές που παίζαμε live, οπότε κάπως ξεχνιόμουν. Ώσπου το περσινό καλοκαίρι, δούλεψαν τα θέατρα και κάναμε μεγάλη περιοδεία με το «ΠΡΟΜΗΘΕΑΣ ΔΕΣΜΩΤΗΣ». Παρόλα αυτά, ήταν και για μένα πολύ περίεργο όλο αυτό το διάστημα, γιατί γίνονται διάφορες διεργασίες μέσα μας, εννοώ ψυχικές, που πιστεύω πως θα δούμε τις συνέπειές τους αργότερα. Για παράδειγμα, αυτήν την εβδομάδα, που την έχω περάσει κλεισμένος στο σπίτι ολομόναχος, αφού νόσησα με κορωνοϊό, μου βγαίνουν διάφορα και περίεργα συναισθήματα, λίγο πιο σκοτεινά, λίγο πιο απαισιόδοξα, αλλά τι να κάνουμε, σε κάθε περίπτωση θα το παλέψουμε μέχρι τέλους.
- Έχεις δηλώσει πως για τη φετινή σεζόν επέλεξες να πάρεις ένα ρίσκο και να ασχοληθείς αποκλειστικά με το θέατρο, παίζοντας αλλά και σκηνοθετώντας. Σου βγαίνει το ρίσκο αυτό, μέχρι στιγμής;
- Για να είμαι ειλικρινής, όχι ακριβώς. Δε θα έλεγα πως μου βγαίνει. Φέτος, έκανα αυτό το άλμα με το να σκηνοθετήσω μια παράσταση. Ήταν κάτι που το ήθελα και το σκεφτόμουν εδώ και δύο-τρία χρόνια. Βρήκα αυτό το έργο - το «Killer Joe» - που μου άρεσε πάρα πολύ, το δοκίμασα και εν τέλει το χάρηκα πάρα πολύ. Ήταν πάρα πολύ δημιουργικό. Σίγουρα είναι κάτι που θα το κάνω ξανά στο μέλλον. Εννοώ το να σκηνοθετήσω. Ίσως, όμως, όχι και να παίζω στο έργο, δηλαδή όχι να αυτοσκηνοθετούμαι, διότι αυτή ήταν και η μεγαλύτερη δυσκολία που αντιμετώπισα. Διότι, αφενός πρέπει εγώ να δώσω οδηγίες στον εαυτό μου, χωρίς να με βλέπω απ' έξω, αφετέρου δίνω πολύ βάρος στο σύνολο του έργου και έτσι μένει λίγο πίσω ο χαρακτήρας μου. Βέβαια, παράσταση με την παράσταση βελτιώνονται τα πράγματα και ολοκληρώνεται και ο ρόλος μου.
- Πώς σου φάνηκε η πρώτη εμπειρία της σκηνοθεσίας; Εύκολη ή δύσκολη δουλειά;
- Δεν είναι καθόλου εύκολη δουλειά η σκηνοθεσία. Την ίδια στιγμή είναι πολύ δημιουργική. Άπαξ και αφιερωθείς, είναι κάτι που πραγματικά γουστάρεις και έχεις ανάγκη να την κάνεις, σου δίνει τη δυνατότητα να εκφραστείς, να ασχοληθείς με πολλά πράγματα, να έρθεις σε επαφή με πολλούς διαφορετικούς συνεργάτες και να δημιουργήσεις. Αυτά είναι που εγώ χάρηκα πάρα πολύ στη διαδικασία αυτή. Είχα πολύ καλή επικοινωνία με τους συνεργάτες μου, και τους ηθοποιούς και τους τεχνικούς. Για παράδειγμα, με τον Γιώργο Καρβέλα που κάνει τους φωτισμούς, με την Αλεξία Θεοδωράκη στα σκηνικά, με το Φώτη Σιώτα στη μουσική και με τον Έντι Λάμε στη χορογραφία. Γενικώς, είχαμε άψογη επικοινωνία και μου άρεσε πολύ όλη αυτή η συνεργασία. Το χάρηκα πολύ όλο αυτό, γι' αυτό και θα το ξανακάνω.
- Στην πρώτη σου σκηνοθετική απόπειρα, επέλεξες ένα έργο που ανεβαίνει για πρώτη φορά στην Ελλάδα, το «Killer Joe», του Τρέισι Λετς. Τι σε έκανε να το επιλέξεις;
- Καταρχάς, ο ρυθμός του έργου. Έχει έναν πολύ γρήγορο και άμεσο, σχεδόν κινηματογραφικό, ρυθμό. Μου αρέσει ακόμα το σκοτεινό του χιούμορ. Και σίγουρα, τα θέματα με το οποία καταπιάνεται, που είναι η ενδοοικογενειακή βία, ο καπιταλισμός, το ζήτημα της φτώχειας, το πώς εξαθλιώνονται και αλλάζουν οι άνθρωποι και πως ξεπερνούν τα όρια. Όταν πρωτοδιάβασα το έργο, με εξιτάρισε πολύ και το ένιωσα κάπως κοντά μου, με την έννοια πως μπορούσα να το διαχειριστώ. Και βέβαια, μου άρεσαν οι πέντε χαρακτήρες του έργου, που είναι ένας κι ένας για τον ηθοποιό. Δεν υπάρχουν πρωταγωνιστές. Παίζουμε όλοι εξίσου. Ο καθένας έχει τη δική του πορεία μέσα στο έργο και έτσι είναι μοιρασμένο.
- Στο έργο αποτυπώνεται γλαφυρά η οικονομική εξαθλίωση που βιώνουν οι άνθρωποι στον αμερικανικό νότο και καταδεικνύεται η λειτουργία του καπιταλιστικού συστήματος που μετρά τα πάντα σε δολάρια. Πόσο απέχει το σενάριο από την ελληνική πραγματικότητα;
- Νομίζω καθόλου -δυστυχώς δηλαδή. Και μάλιστα υπάρχει τα τελευταία χρόνια μία τάση να παίρνουν ξένα έργα και να τα εξελληνίζουν. Θα μπορούσε, για παράδειγμα, κάλλιστα, όλο αυτό το έργο να διαδραματίζεται κάπου στο Μενίδι. Δεν ήθελα, εγώ, να το κάνω έτσι. Δε μου αρέσει αυτή η προσέγγιση. Όμως, πιστεύω πως είναι άμεσα συνδεδεμένο με την ελληνική πραγματικότητα, αλλά και με την πραγματικότητα κάθε χώρας, αφού ζούμε σε μια παγκοσμιοποίηση, όπου, λίγο ως πολύ, όλοι έχουμε επηρεαστεί από αυτή. Γι' αυτό πιστεύω πως είναι ένα πολύ καλό έργο. Είναι αρκετά σύγχρονο και κατά τη γνώμη μου απασχολεί όλον τον κόσμο. Και δεν είναι μόνο η φτώχεια καθ' εαυτή. Είναι και αυτά που φέρνει μαζί της η φτώχεια: η ενδοοικογενειακή βία, η εξαθλίωση των ανθρώπων, το πως επηρεάζονται από τη φτώχεια και έρχονται σε πολύ δύσκολες και ακραίες καταστάσεις. Κατά τη γνώμη μου, δεν είναι τυχαία όλα αυτά που συμβαίνουν στο ελληνικό γίγνεσθαι τα τελευταία χρόνια, όλη αυτή η βία κατά των γυναικών. Δε σου κρύβω πως όταν πρωτοδιάβασα το έργο σκέφτηκα πως είναι πάρα πολύ σκληρό και δεν ήξερα πως θα το πάρει το ελληνικό κοινό. Και σιγά-σιγά, με όλα αυτά που γινόντουσαν και βλέπαμε στις ειδήσεις, σκέφτηκα πως, εν τέλει, η ζωή μας ξεπερνάει, για μία ακόμη φορά. Εν τέλει, η κοινωνία, δυστυχώς, ήταν αρκετά έτοιμη να το δεχτεί.
- Η «γυναικοκτονία» είναι ένας όρος που, δυστυχώς, μας απασχόλησε πολύ το 2021. 19 γυναίκες έχασαν τη ζωή τους από άνδρες που είχαν σχέση ή οικογένεια μαζί τους. Τί πιστεύεις πως πάει τόσο λάθος στην κοινωνία μας και παγκοσμίως;
- Αν και νομίζω πως δεν είναι ένα πράγμα αυτό που πάει λάθος και που φέρνει αυτές τις καταστάσεις, πιστεύω πως είναι ένα γενικό κλήμα, πόλωσης και κοινωνικών ανισοτήτων, που τις προκαλεί. Δεν υπάρχει η παιδεία που θα έπρεπε να υπάρχει. Η έλλειψη παιδείας είναι αυτό που πιστεύω πως πάει λάθος. Και έτσι, δυστυχώς, κάποιοι άνθρωποι υπερβαίνουν τα όρια πολύ εύκολα. Πιστεύω ότι όλα έχουν να κάνουν με την παιδεία και πως αν θέλουμε κάτι να αλλάξουμε, θα το καταφέρουμε μόνο μέσα από αυτήν. 19 γυναικοκτονίες σε έναν χρόνο! Είναι θλιβερό.
- Και μιλώντας για κακοποίηση -κυρίως γυναικών- την περασμένη χρονιά μας απασχόλησαν οι αλλεπάλληλες καταγγελίες κακοποίησης, σωματικής και σεξουαλικής, μεταξύ άλλων και στον χώρο του θεάτρου. Ποια είναι η δική σου άποψη για αυτές;
- Η θέση μου είναι διατυπωμένη και ξεκάθαρη. Νομίζω πως είναι ένα τέλος εποχής για πολλά πράγματα. Πολλοί από αυτούς που ξέραμε ότι είχαν κακοποιητική στάση μεγάλωσαν και ανδρωθήκανε στον χώρο του θεάτρου, μέσα από διάφορες σχολές που πραγματικά, εκεί, υπήρχε η πίεση. Έπρεπε να σκύβεις το κεφάλι. Έπρεπε να έρχεσαι σε ακραίες καταστάσεις. Ήταν, κάπως, σαν μέρος της διαδικασίας. Ήταν τρόπος ζωής στο θέατρο, αυτή η σκληραγώγηση, οι προσβολές και πράγματα που πολλές φορές σε έφερναν σε δύσκολη θέση. Αυτό είναι κάτι το οποίο αλλάζει. Γιατί οι καιροί αλλάζουν - και μαζί με αυτούς πρέπει να αλλάζουμε και εμείς. Νομίζω πως δεν είναι τυχαίο, το ότι έγινε η αρχή μέσα από το θέατρο. Το θέατρο έχει πάντα στραμμένα τα φώτα πάνω του και έδωσε ένα βήμα, μαζί με τον αθλητισμό, για να αλλάξουν πολλά πράγματα. Πιστεύω πως, τελικά, θα αλλάξουν. Ίσως, με αργά βήματα, αλλά έχει έρθει πια ο καιρός να αλλάξουν. Να μπούμε σε μια νέα εποχή που θα παλέψουμε να την κάνουμε όσο γίνεται καλύτερη για όλους μας, ειδικά για τα παιδιά μας. Και βέβαια, αυτές οι γυναίκες καλά έκαναν και είπαν όσα είπαν και κατήγγειλαν αυτούς που κατήγγειλαν.
- Πιστεύεις πως το όλο αφήγημα του «American Dream», που καταρρέει μπροστά στα μάτια των θεατών, υπήρξε τελικά ποτέ;
- Είναι, απλά, ένα προβεβλημένο αφήγημα. Πολλοί λίγοι είναι αυτοί που με κάποιον τρόπο το έχουν καταφέρει. Και σίγουρα και αυτοί, με τον τρόπο τους, βοήθησαν το σύστημα ώστε να μπορέσει αυτό να συμβεί. Ωστόσο, θεωρώ πως ο τρόπος με τον οποίο πορεύεται μες τα χρόνια η ανθρωπότητα δείχνει πως αντί να οδεύει σε πιο φωτεινές και αισιόδοξες καταστάσεις, δυστυχώς συμβαίνει το αντίθετο. Δυστυχώς, είναι πολύς ο κόσμος που καθορίζεται από το χρήμα, από τα υλικά αγαθά, από τους τίτλους και τα ασήμαντα επιτεύγματα. Δεν κοιτάει τα πιο σημαντικά πράγματα που έχουν να κάνουν περισσότερο με τις ψυχές μας, περισσότερο με εκείνο που θα μπορούσαμε να είμαστε σαν άνθρωποι. Θα μπορούσαμε να είμαστε μια κοινωνία που βοηθάει ο ένας τον άλλον και ενδιαφέρεται για το σύνολο.
- Έχοντας δει τόσο την ταινία, όσο και την παράστασή σας, παρατηρεί, κανείς, πως έχεις επιλέξει ένα διαφορετικό τέλος, από αυτό του έργου του Λετς -κατά τη γνώμη μου λυτρωτικό. Τι σε ώθησε να κάνεις αυτήν την αλλαγή στο σενάριο;
- Το τέλος που δίνει ο Λετς, δείχνει τη μικρή κόρη να στοχεύει με όπλο τον Killer Joe και γίνεται μπλακ-άουτ, πέφτει σκοτάδι. Εγώ από την αρχή που διάβασα το έργο, από τις πρόβες ακόμα, είχα ιδέα πως δε γίνεται να ζήσει ο Killer Joe, πρέπει να πεθάνει και αυτός, γιατί στην ουσία δεν αλλάζει μέσα του. Ναι μεν αλλάζει κατά κάποιο τρόπο μέσα από τον έρωτα που μπορεί να νιώθει για τη μικρή, έχει κάνει, δε, τόσα πολλά, στο παρελθόν, που είναι αδύνατον να τα πάρει πίσω. Επίσης, μέχρι και την τελευταία στιγμή την αποκαλεί «προκαταβολή μου». Ίσως να τον άφηνα να ζήσει, αν δεν την αποκαλούσε ως «προκαταβολή μου», στη σκηνή που κάθονται στο τραπέζι με τον αδερφό της. Μπορεί και να άφηνα το τέλος έτσι όπως είναι, αλλά με εξόργισε αυτό το πράγμα και είπα: όχι, πρέπει να πεθάνει ο Joe, για να μπορέσει αυτό το κορίτσι, απαλλαγμένο από όλους, να ανοίξει τα φτερά του και να φύγει μακριά. Να μπορέσει να αρχίσει από την αρχή και να ζήσει μόνο του.
- Η ατμόσφαιρα του έργου έχει διατηρηθεί στο ακέραιο. Μάλιστα, έχεις επιλέξει να αποτυπώσεις την πραγματικότητα των ηρώων με ωμό ρεαλισμό, διατηρώντας τις σκηνές βίας που περιέχει το κείμενο. Θεωρείς πως η αποφυγή τέτοιων σκηνών θα ήταν υποκρισία;
- Πιστεύω πως ναι. Άλλωστε, είναι ένα έργο που είναι γραμμένο έτσι: ωμά, σκληρά, ρεαλιστικά. Δε μπορείς να το αποφύγεις αυτό, όσο και αν προσπαθήσεις να το δεις με άλλον τρόπο, λίγο πιο ποιητικό ή σουρεαλιστικό. Αν το κάνεις, αλλοιώνεις το έργο στην ουσία. Εγώ, προσπάθησα να κρατήσω αυτά τα σκληρά στοιχεία, αλλά παράλληλα να φωτίσω άλλες πτυχές και ευαισθησίες των ηρώων, είτε της μικρής Ντότι, είτε, γενικότερα, στο παρελθόν της οικογένειας. Αλλά κρατώντας το σκληρό, ρεαλιστικό κομμάτι, που είναι και η δυναμική του έργου.
- Έχει επηρεάσει, η πανδημία, την προσέλευση του κόσμου στο Θέατρο;
- Σίγουρα η συγκυρία δε βοηθάει, με την εξέλιξη της πανδημίας. Παρότι τα θέατρα δούλεψαν καλά μέχρι τα Χριστούγεννα, εμείς αργήσαμε να αρχίσουμε. Τώρα, εδώ και δύο εβδομάδες, πάρα πολλά θέατρα είναι κλειστά, οι ηθοποιοί νοσούν, σταματάμε και ξαναξεκινάμε και είναι αρκετά δύσκολη η εποχή. Εμείς είμαστε, ήδη, μια εβδομάδα κλειστοί. Θα παραμείνουμε και αυτή την εβδομάδα και βλέπουμε για την άλλη Τετάρτη.
- Αν η εξέλιξή της το επιτρέψει και τα θέατρα παραμείνουν ανοιχτά, μέχρι πότε σχεδιάζετε να πάει το «Killer Joe»;
- Καλώς εχόντων των πραγμάτων -και πανδημίας επιτρέποντος- το «Killer Joe» ευελπιστούμε να πάει μέχρι το Πάσχα, μέχρι το τέλος της σεζόν.
- Ετοιμάζεις κάτι άλλο στο θέατρο; Θα σε ξαναδούμε σύντομα στην τηλεόραση;
- Στην τηλεόραση έχουμε ξεκινήσει, εδώ και δύο μήνες, γυρίσματα για τη νέα σειρά της «ΕΡΤ», «Ο Όρκος», της οποίας η πρεμιέρα θα γίνει το Φλεβάρη. Το καλοκαίρι που μας έρχεται, εκεί στα τέλη του Ιούνη, θα πάει ξανά περιοδεία η παράσταση «ΠΡΟΜΗΘΕΑΣ ΔΕΣΜΩΤΗΣ». Θα γυρίσουμε, πάλι, όλην την Ελλάδα και θα παίξουμε σε πολλά ανοιχτά θέατρα στην Αττική. Για την επόμενη χρονιά ετοιμάζω κάτι πολύ μεγάλο, το οποίο είναι σαν όνειρο ζωής για μένα. Ωστόσο, δε μπορώ να το ανακοινώσω ακόμα. Θα το μάθετε αρκετά σύντομα. Το μόνο που μπορώ να πω είναι πως δεν το σκηνοθετώ εγώ…
- Γιάννη Στάνκογλου είναι πάντοτε μεγάλη μου χαρά να συζητάμε. Σου εύχομαι Καλή Χρονιά!
- Ευχαριστώ κι εγώ πολύ. Εύχομαι καλή χρονιά σε όλους και μακάρι να βγούμε επιτέλους από όλο αυτό που ζούμε. Να τελειώσει σύντομα όλο αυτό και να ξαναβγούμε έξω στον κόσμο και να είμαστε όπως ήμασταν πριν.