ΣΥΝΑΡΠΑΣΤΙΚΟ ΤΡΙΣΔΙΑΣΤΑΤΟ ΠΑΡΑΜΥΘΙ ΣΤΟ 'ΧΩΡΑ'
- Ημερομηνία: Τετάρτη, 23/11/2016 13:43
Ο Γιάννης Κωνσταντακόπουλος με το ΜΑΓΙΚΟ ΒΙΟΛΙ, που σκηνοθετεί στο Θέατρο Χώρα, εξηγεί στα παιδιά την αξία της τέχνης στη ζωή μας.
- Φέτος ανεβάζετε το ΜΑΓΙΚΟ ΒΙΟΛΙ της Μ. Γραμματικάκη. Τι συμβαίνει σε αυτήν την γκρίζα πολιτεία και πώς το μαγικό βιολί σώζει την άχρωμη πόλη;
Το έργο ακολουθεί τη δομή και τους κανόνες του μιούζικαλ, οπότε συνολικά “Το Μαγικό Βιολί” έχει αναπόσπαστο κομμάτι του και τη μουσική του Νίκου Ξανθούλη, η οποία αποτελεί και έναν βασικό άξονα του τόνου και του ύφους της παράστασης μας. Στην πολιτεία λοιπόν που μας ταξιδεύουν η ιστορία της Μαριβίτας Γραμματικάκη και η μουσική του Νίκου Ξανθούλη, ο Βασιλιάς Οράτιος με τη βοήθεια του πιστού του υπηρέτη, Πρόκα, απαγορεύει τη μουσική, το γέλιο, τα χρώματα και τη χαρά. Οι πολίτες υποφέρουν από την κατάσταση που τους έχει επιβληθεί, αλλά φοβισμένοι όπως είναι, δεν έχουν τη δυνατότητα να αντιδράσουν και να διεκδικήσουν ένα καλύτερο μέλλον για τα παιδιά τους.
- Το αιώνιο παιδί, ο Έντυ, είναι ο μόνος που μπορεί να βλέπει χρωματιστούς κήπους και να ακούει μελωδικές καμπάνες.
Αυτός είναι και η μόνη διέξοδος της Ρόζας, της κόρης του Βασιλιά. Ώσπου φτάνει στην πολιτεία ο Αμίρ. Ο μουσικός που με το θάρρος του και τη δύναμη του μαγικού βιολιού του, φέρνει στην καρδιά της Ρόζας την πραγματική λαχτάρα για ζωή. Σύντομα, όλοι οι πολίτες θα παρασυρθούν από τη μαγεία της μουσικής, και ο Βασιλιάς, τρομαγμένος, θα συνειδητοποιήσει τη μοναξιά που έκρυβε η σκληρότητά του. Η ανατροπή που φέρνει στην πολιτεία το μαγικό βιολί θα του ξυπνήσει αναμνήσεις, που θα επαναφέρουν τη χαρά, τα χρώματα, τις νότες και θα μας αναδείξει το μεγαλείο της βαθιάς και ανιδιοτελούς αγάπης.
- Τι προσφέρει η τέχνη στους ανθρώπους και γιατί είναι σημαντική;
Δεν ξέρω αν μπορεί να απαντηθεί αυτό το ερώτημα, αλλά αν υπάρχει κάποια απάντηση, σίγουρα υπάρχουν ειδικότεροι από εμένα άνθρωποι για να τη δώσουν. Για εμένα πάντως είναι ένας “διακριτικός” τρόπος να εκφράζω σκέψεις, προβληματισμούς και συναισθήματα χωρίς να χρειάζεται να επικαλεστώ επιχειρήματα που, σε άλλη περίπτωση, θα είχαν σαν βασικό συστατικό τους τη λογική. Οπότε στο επίπεδο της προσφοράς, αν αυτή η “διακριτική έκφραση” φτάσει στο σημείο να αποτελεί “εκκωφαντική ενόχληση”, ας πούμε, για κάποιους, τότε πιστεύω ότι και η τέχνη μπορεί να θεωρείται κάτι σημαντικό.
-Τι μήνυμα θέλετε να δώσει το Μαγικό Βιολί στα παιδιά;
Στόχος μου δεν είναι να δώσω κάποιο μήνυμα, αλλά να θέσω ερωτήματα στα παιδιά. Αν η ιστορία μας δεν “φορούσε τα ρούχα” του παραμυθιού, θα ήταν μία ξεκάθαρη αποτύπωση της σκληρής κοινωνικοπολιτικής πραγματικότητας. Μία κοινωνία όπου ο δυνατός μπορεί να επιβληθεί και ο αδύναμος ασφυκτιά με την στέρηση της ελευθερίας του. Το παραμύθι έρχεται να θέσει αλληγορικά τον προβληματισμό, σχετικά με την αισιοδοξία και την ελευθερία της σκέψης, που δεν πρέπει να αφήσουμε κανέναν να μας τα στερήσει. Τα παιδιά θα έρθουν σε επαφή με τις αξίες της αγάπης, του ελεύθερου πνεύματος, της ανιδιοτέλειας και της αισιοδοξίας ώστε το καθένα, μετά το τέλος της παράστασης, να μπορέσει να αξιοποιήσει αυτές τις αξίες και να νοιώσει πιο δυνατό απέναντι στα προβλήματα που μπορεί να κληθεί να αντιμετωπίσει.
- Ποιες οι απαιτήσεις μιας παράστασης για παιδιά;
Όλα τα χρόνια που ασχολούμαι με τη σκηνοθεσία, πίστευα και εξακολουθώ να πιστεύω, ότι τα παιδιά αποτελούν το πιο απαιτητικό κοινό, αλλά ταυτόχρονα και το πιο ειλικρινές και αυθόρμητο. Στη διαδικασία προετοιμασίας μίας παράστασης για ενήλικες, ξέρεις ότι τοποθετείς τον ηθοποιό απέναντι σε ένα κοινό που, κατά κανόνα, έχει μάθει να “υπομένει” αδιαμαρτύρητα ‘ο,τι έχεις ετοιμάσει μέχρι το τέλος της παράστασης. Και αυτό γιατί πολλές φορές ξεχνάμε μία βασική αρχή του θεάτρου: ότι είναι μία ζωντανή διαδικασία που πρέπει να αφορά όλους όσοι συμμετέχουν. Η ειλικρίνεια, όμως, και ο αυθορμητισμός των παιδιών δεν σου επιτρέπουν ούτε μία στιγμή να αφήσεις το ενδιαφέρον της παράστασης να χαθεί. Και δεν εννοώ να κρατάς το ενδιαφέρον ψηλά, με φτηνά τεχνάσματα εντυπωσιασμού, που δυστυχώς συχνά βλέπουμε σε παιδικές παραστάσεις. Αλλά να κάνεις αυτό που, όπως είπα, κάποιες φορές ξεχνάμε στο θέατρο. Κάθε στιγμή της παράστασης, αλλά και το σύνολο της, πρέπει να αφορά όλους όσους βρίσκονται στη σκηνή και την πλατεία. Αν αυτό δεν πετύχει, το παιδί πολύ εύκολα θα καταλάβει ότι αυτό που προσπαθείς να του δείξεις είναι ψέμα και θα αντιδράσει. Θα βαρεθεί ή θα δυσανασχετήσει. Οπότε αυτό που απαιτείται είναι η αλήθεια που θα το σχετίσει με την ιστορία και θα το κάνει συνένοχο της ίδιας της θεατρικής διαδικασίας.
- Ποιος ο ρόλος της μουσικής στην παράσταση;
Το Μαγικό Βιολί πρόκειται για ένα μιούζικαλ, οπότε η μουσική αποτελεί αναπόσπαστο δομικό του μέρος και τρόπος αφήγησης της ιστορίας μας. Ακούγεται λίγο οξύμωρο το σχήμα: η ιστορία ενός μιούζικαλ να διαδραματίζεται σε μία πολιτεία στην οποία απαγορεύεται η μουσική. Αλλά οι πολίτες αυτής της πολιτείας θέλουν να μιλήσουν για να διεκδικήσουν την ελευθερία και την ξεγνοιασιά τους. Και εκεί που τα λόγια τελειώνουν και στερεύει η λογική, έρχεται το λυρικό στοιχείο για να πάει την αφήγησή μας παρακάτω. Η μουσική είναι αυτό που πρώτο απ’ όλα απαγόρευσε ο Βασιλιάς Οράτιος, για να επιβάλλει τον φόβο, αλλά και αυτό που όταν επιστρέφει φέρνει την ανατροπή, τη χαρά και την αισιοδοξία.
- Πώς χρησιμοποιείτε στην σκηνοθεσία σας τις προβολές;
Ποτέ δεν θέλω στις παραστάσεις που συμμετέχω, να ξεχνώ ποιο είναι το κοινό στο οποίο απευθύνομαι. Πολύ περισσότερο τώρα, που αυτή η παράσταση απευθύνεται σε παιδιά. Στα παιδιά του 2016, στην Ελλάδα της κρίσης. Αναζητούσαμε με τη σκηνογράφο μου, Μυρτώ Λάμπρου, έναν τρόπο για να φέρουμε τους μικρούς θεατές μας σε επαφή με το παραμυθικό στοιχείο του έργου, χωρίς όμως να πρέπει να τοποθετήσουμε την παράσταση σε ένα περιβάλλον που είναι ξένο στα παιδιά του “εδώ” και του “τώρα”. Ευτυχώς ή δυστυχώς τα παιδιά σήμερα έχουν πολύ έντονες, και διαρκώς μπροστά τους, εικόνες παιχνιδιών virtual reality. Χρησιμοποιώντας την τεχνολογία του 3D animation λοιπόν, δημιουργήσαμε ένα τρισδιάστατο σκηνικό που συνδυάζει εικόνες από την πραγματικότητα της Αθήνας, αλλά και την φαντασία του παραμυθιού, δημιουργώντας ένα αποτέλεσμα που σαν αίσθηση παραμένει οικείο στα μάτια των παιδιών.
Με τη βοήθεια της εικονογράφου Μαρίνας Δημοπούλου και του Video Artist Σπύρου Κουδουνά, φτιάξαμε ζωντανές εικόνες μέσα στις οποίες διαδραματίζεται όλη η ιστορία μας. Η αλληλεπίδραση που έχουν αυτές οι εικόνες με τους ηθοποιούς επί σκηνής, μας ταξιδεύουν στην παραμυθένια Γκριζούπολη και ταυτόχρονα μας φέρνουν τόσο κοντά στην πραγματικότητα που πάντα θα θέλαμε να είναι σαν παραμύθι.
- Πώς τα παιδιά πρέπει να έρχονται σε επαφή με τον κόσμο της τέχνης;
Νομίζω ότι πρέπει να δίνουμε στα παιδιά απλά τα ερεθίσματα για να αναζητούν μόνα τους, αυτό που τα αφορά. Η τέχνη, με τη στενή της έννοια και σε όλες τις μορφές της, δεν προσφέρει λύσεις ούτε διεξόδους και σίγουρα δεν θα έπρεπε να είναι αυτό το ζητούμενο. Πρέπει όμως να εγείρει προβληματισμούς και να θέτει ερωτήματα. Το ίδιο το παιδί που παίζει μπάλα με ένα κουτάκι από αναψυκτικό ή ταξιδεύει με τη φαντασία του στο διάστημα, με διαστημόπλοιό του ένα μπουκάλι, τέχνη παράγει. Και εμείς στο θέατρο το ίδιο κάνουμε άλλωστε. Πατάμε σε ένα χαλί και βρισκόμαστε σε μία άλλη χώρα. Βγαίνουμε από αυτό και ξαφνικά επιστρέφουμε. Δεν είναι υψηλότερη η δική μας τέχνη από αυτή του παιδιού που παίζει. Και σίγουρα όχι το όριο της φαντασίας μας. Η ίδια η ανάπτυξη ενός παιδιού από τον γονέα, με τα σωστά εφόδια, είναι και αυτό μία μορφή τέχνης. Αν αφήσουμε τα παιδιά ελεύθερα και με τη σωστή καθοδήγηση να έρθουν σε επαφή με την πραγματικότητα, σίγουρα θα βρουν μόνα τους και τον τρόπο να έρθουν σε επαφή και με την τέχνη.