ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ ΚΟΡΥΦΗΣ ΣΤΟ RADAR
- Ημερομηνία: Παρασκευή, 23/12/2016 18:09
H Αναστασία Παπαστάθη για 2η σεζόν, σκηνοθετεί και πρωταγωνιστεί στην «Παρεξήγηση» του Α. Καμύ στο Θέατρο Radar, μαζί με την Μαρία Σκούντζου και τον Νίκο Μπουσδούκο.
- Πώς αποφασίσατε να ανεβάσετε την «Παρεξήγηση»;
Συνήθως όταν ανεβάζω ένα έργο κάποια ανάγκη με οδηγεί να το κάνω. Για κάτι θέλω να μιλήσω και βρίσκω όχημα το έργο. Στην περίπτωση της «Παρεξήγησης», ξεκίνησα με τη μετάφραση του έργου και στη συνέχεια αποφάσισα να το ανεβάσω, γιατί με ενδιέφερε να ερευνήσω τη διαδρομή της ανθρώπινης ψυχής, καθώς και τη μετάβασή της στη διαταραχή, μέσα στο πλαίσιο που ορίζει το έργο. Ο Καμύ μου δείχνει τον δρόμο σε αυτή την έρευνα. Είναι ίσως ο μόνος στοχαστής της γενιάς του που νοιάστηκε για την ανθρώπινη ψυχή.
- Ποιες αλλαγές έγιναν φέτος στην παράσταση;
Φέτος τον υπηρέτη υποδύεται ο σπουδαίος Νίκος Μπουσδούκος, τον «άσωτο υιό» Γιαν, ο Βαγγέλης Ψωμάς και τη γυναίκα του Μαρία, η Αλεξάνδρα Κουλούρη. Είναι και οι δύο απόφοιτοι της δραματικής σχολής του Εθνικού θεάτρου και μαθητές της Μαρίας Σκούντζου. Επίσης βοηθός μου είναι η δημιουργός και σκηνοθέτης Μαρία Παυλοπούλου. Θα ήθελα όμως να επισημάνω ότι οι αλλαγές στα πρόσωπα επιβάλλουν την επανατοποθέτηση στη σκηνοθεσία, στην προσέγγιση των ρόλων, καθώς και το χτίσιμο νέων σχέσεων μεταξύ των προσώπων του έργου. Με λίγα λόγια, φέτος η «Παρεξήγηση» στο θέατρο Radar είναι μια καινούργια παράσταση.
- Ποια η κατ’ ουσία παρεξήγηση που συμβαίνει στο έργο;
Ο Καμύ μεταχειρίζεται τα πρόσωπα και τα πράγματα συμβολικά. Υπάρχει το στοιχείο της αναγνώρισης, που συναντάμε και στην αρχαία Ελληνική τραγωδία. Μόνο που εδώ η μητέρα και η κόρη δεν αναγνωρίζουν τον γιο και αδερφό αντίστοιχα, που επιστρέφει ύστερα από τριάντα χρόνια για να τις κάνει ευτυχισμένες. Βάζουν υπνωτικό στο τσάι του, τον κλέβουν και τον ρίχνουν στο ποτάμι. Σύμφωνα με τον μύθο του έργου, που βασίζεται σε αληθινή ιστορία, αυτά συμβαίνουν από παρεξήγηση. Στην ουσία, όλα είναι σύμβολα και η αποκωδικοποίηση των συμβόλων είναι προσωπική υπόθεση. Κατά τη γνώμη μου, θα ήταν ωφέλιμο με αφορμή την παρεξήγηση του έργου να εστιάσουμε στον παρεξηγηματικό τρόπο που ζούμε.
- Ποια είναι η βασική φιλοσοφική θέση του Καμύ μέσα στο έργο;
Ο Καμύ σ’ αυτό έργο ανοίγει πολλά θέματα. Καταπιάνεται με το θέμα της εξάρτησης μητέρας-κόρης, το ανικανοποίητο στοιχείο στον άνθρωπο, την σχέση του με τον Θεό, το μοιραίο ως αναπόφευκτο... Ερευνά, θέτει ερωτήματα χωρίς να παίρνει θέση, με την πεποίθηση ότι τα πράγματα πρέπει να αφήνονται να εξελιχθούν και ο θεατής ας βγάλει τα δικά του συμπεράσματα.
Ο Καμύ έχει μια ιδιαίτερη σχέση με το θείο. Σε αυτό το έργο έχουμε έναν Θεό σκληρό ή έναν Θεό που αφήνει τελικά τον άνθρωπο να δράσει;
Στο φινάλε του έργου η Μαρία, η γυναίκα του Γιαν, βρίσκεται μόνη στην σκηνή, απελπισμένη και λέει: «Θεέ μου, πώς θα ζήσω σε αυτήν την έρημο; Βοήθησέ με, Θεέ μου!» Εμφανίζεται τότε ο υπηρέτης, που εκείνη τη στιγμή φαίνεται να συμβολίζει τον Θεό και απαντά: «Όχι!» Και εδώ μπαίνει το ερώτημα που θέσατε. Ποιος είναι ο Θεός του έργου;
Έχουμε μάθει να ερμηνεύουμε το «ναι» ως φροντίδα και αγάπη και το «όχι» ως αδιαφορία και έλλειψη αγάπης. Μπορεί όμως να συμβαίνει το αντίθετο. Στην «Παρεξήγηση», κατά την γνώμη μου το «όχι» του Θεού είναι αφυπνιστικό. Στρέφει τον άνθρωπο μέσα του, τον αναγκάζει να δράσει, να ανακαλύψει τις δυνάμεις του, ώστε να μπορέσει να πορευτεί μόνος στην ζωή του. Είναι ένα «όχι» φροντίδας και αγάπης του Θεού προς τον άνθρωπο.
- Πώς διαχειρίζεστε θεατρικά τη φιλοσοφική διάσταση του έργου;
Σύμφωνα με τη δική μου προσέγγιση, οι δύο οντότητες που συγκρούονται στο έργο είναι το φως και το σκοτάδι. Ο κόσμος που εκπροσωπεί το σκοτάδι, κλέβει, ψεύδεται, εξαπατά, σκοτώνει, χωρίς κανένα συναίσθημα. Ο κόσμος που εκπροσωπεί το φως, έχει εντιμότητα, αισθάνεται και αγαπά. Η φιλοσοφική διάσταση προκύπτει από τα ερωτήματα που θέτει ο Καμύ μέσα στο έργο, δηλαδή από το ίδιο το κείμενο. Εγώ οφείλω να διαχειριστώ θεατρικά τη φιλοσοφική διάσταση του έργου με τέτοιο τρόπο, ώστε να διευκολύνω την ελεύθερη ανάδυσή της, χωρίς σκηνοθετικά τερτίπια, αξιοποιώντας το έμψυχο και άψυχο δυναμικό που έχω στη διάθεσή μου, ώστε να χτιστούν αληθινές σχέσεις.
- Παράλληλα με τη σκηνοθεσία πρωταγωνιστείτε στην παράσταση, ερμηνεύοντας τη Μάρθα..
Ναι, είναι η κόρη του έργου, που είναι εξαρτημένη από την μητέρα της, που έχω την τιμή να υποδύεται η Μαρία Σκούντζου. Η Μάρθα έχει μεγαλώσει σε ένα περιβάλλον στέρησης, χωρίς φροντίδα και αγάπη, όπου η ευχαρίστηση αποτελούσε ενοχή. Πώς επιδρούν όλα αυτά στην ψυχοσύνθεσή της; Φτάνει στο σημείο να διαπράττει φόνους μαζί με τη μητέρα της, εκλιπαρώντας το ενδιαφέρον της. «Σκότωνα μαζί της, για να ενωθώ μαζί της», λέει σε ένα σημείο του έργου. Για να πάψει να πονά, ξεριζώνει από μέσα της κάθε συναίσθημα. Ως ανθρώπινος χαρακτήρας είναι αποτρόπαιος, ως θεατρικός χαρακτήρας είναι ελκυστικός. Για μενα είχε πολύ ενδιαφέρον να μελετήσω τις συνθήκες και τους παράγοντες που επιδρούν στη διαμόρφωση της προσωπικότητάς της και την οδηγούν στη διαταραχή. Πιστεύω στη βιωματική σχέση του ηθοποιού με τον ρόλο του.
- Στο φινάλε το έργο είναι αμφίσημο. Είναι τελικά ένα αισιόδοξο ή απαισιόδοξο κείμενο;
Το φινάλε του έργου σχετίζεται με το «όχι» του Υπηρέτη- Θεού που όπως σας είπα είναι ένα «όχι» ενεργοποίησης του ανθρώπου, κατά συνέπεια είναι αισιόδοξο. Επίσης στο τέλος, το γεγονός ότι ο κόσμος που εκπροσωπεί το σκοτάδι, βυθίζεται και το μόνο πλάσμα που παραμένει ζωντανό είναι η Μαρία, η οποία εκπροσωπεί το φως, είναι κι αυτό αισιόδοξο. Πάντως ο Καμύ υποστήριζε την αισιοδοξία της Παρεξήγησης.
- Έχετε έναν καινούργιο θεατρικό χώρο, το Radar. Πώς πήρατε την απόφαση αυτή σε μια δύσκολη εποχή; Ποιος ο στόχος και το όραμά σας;
Την απόφαση να δημιουργήσω έναν καινούργιο θεατρικό χώρο, δεν την πήρα τώρα. Είναι ένα όνειρο πολλών χρόνων, που υλοποιήθηκε τη συγκεκριμένη χρονική στιγμή, με πολύ κόπο, αφοσίωση, υπομονή και επιμονή. Είμαι από την φύση μου αισιόδοξος άνθρωπος και πιστεύω ότι στις δύσκολες εποχές η τέχνη ευημερεί. Στόχος μου είναι το Radar να γίνει ένας χώρος τέχνης και πολιτισμού, με σεβασμό στον θεατή.
Να εκπέμπει και να δέχεται, να αγκαλιάζει κάθε αληθινή δημιουργία. Να επικοινωνεί με τον σύγχρονο άνθρωπο.