Ο Γ. ΚΡΙΘΑΡΑΣ ΚΑΙ ΤΟ ΖΗΤΗΜΑ ΤΗΣ ΕΝΗΛΙΚΙΩΣΗΣ ΣΤΟ 'BETWEEN'
- Ημερομηνία: Πέμπτη, 14/04/2016 14:25
O Γιώργος Κριθάρας σκηνοθετεί το BETWEEN, στο Δημοτικό Θέατρο Καλαμαριάς, μια σκηνική σύνθεση για την δύσκολη πορεία του ανθρώπου προς την ενηλικίωση.
Τι είναι το Between;
Είναι μια θεατρική παράσταση, που σκηνοθετώ μαζί με τη Μυρσίνη Λίνου. Είναι μία σύνθεση (κειμενική και σκηνική), με θέμα την αδυναμία μετάβασης στην περίοδο που ορίζεται ως ενηλικίωση. Είναι η ιστορία της σύγχρονης ελληνικής πραγματικότητας των τριαντάρηδων, που παρά το ότι έχουν υπερβεί κατά πολύ το βιολογικό όριο της ενηλικίωσης, κοινωνικά παραμένουν αδρανείς. Και η αδράνεια αυτή οφείλεται στη βίωση ενός συνεχούς πένθους. Η φράση "ήβη, νεοελληνικό πένθος" περιγράφει το περιεχόμενο του Between.
Πώς προέκυψε το κείμενο της παράστασης;
Με βασικό γνώμονα το ζήτημα της ενηλικίωσης και χρησιμοποιώντας ως δραματουργικό άξονα τα τρία στάδια των διαβατηρίων τελετών (Αποχωρισμός-Μηδενική Ταυτότητα-Ενσωμάτωση), ερευνήσαμε σχετική λογοτεχνική και επιστημονική βιβλιογραφία και πήραμε συνεντεύξεις. Η κειμενική σύνθεση, που προανέφερα, αποτελείται από υλικό που προέκυψε από αυτή την έρευνα και από υλικό που προέκυψε από τη διαχείριση της έρευνας κατά τη διάρκεια των προβών.
Βetween σημαίνει ανάμεσα. Ανάμεσα σε τι, βρίσκονται οι ήρωες του έργου;
Η δεκαετία των 30 είναι το ηλικιακό μέσον στο μέσο όρο ζωής του σύγχρονου ανθρώπου. Θα μπορούσαμε να αναφέρουμε πολλά "ανάμεσα" (σε γενεές, γονείς-παιδιά, νιότη-γήρας, επιθυμίες- "πρέπει"). Οι "ήρωες" του έργου βρίσκονται ανάμεσα στην παιδικότητα (μεταφρασμένη στην αιώνια επιθυμία μας για ηρεμία, ασφάλεια, χαλαρότητα, παιχνίδι, μεταμόρφωση, όνειρα να γίνω κάτι άλλο από αυτό που είμαι) και την αναγκαιότητα δράσης σε κρίσιμες καταστάσεις. Βρίσκονται στο μεταίχμιο της αναγνώρισης της επιτακτικής ανάγκης για άμεση δράση και της αφέλειας της απόλαυσης του παιχνιδιού. Και αν το αναγάγουμε σε επίπεδο δραματουργίας, από τη στιγμή που αποτυγχάνουν μια επιτυχημένη Ενσωμάτωση, συνεχίζουν ένα αέναο παίδεμα "ανά-μεσα" στα προηγούμενα δυο στάδια του Αποχωρισμού και της Μηδενικής Ταυτότητας.
Θα μπορούσα να αναφέρω πολλά και για το "ανάμεσα" και σε ένα μεταδραμάτικο πλαίσιο, αλλά αυτό είναι μια άλλη ιστορία.
Τι εννοείτε όταν λέτε ότι το θέατρο οφείλει να θεωρείται ένα ιστορικό συμβάν;
Το θέατρο ως μέσο έχει το τεράστιο πλεονέκτημα του "ΤΩΡΑ". Οφείλουμε στην τριβή μας με την τέχνη του θεάτρου, να μην προσπερνάμε αυτή την αλήθεια. Η λήθη, άλλωστε, απέχει από την αλήθεια μόλις τρία γράμματα. Η ηθική αντιμετώπιση του παρόντος μιας θεατρικής παράστασης, πρέπει να είναι προς την κατεύθυνση του να ονομάσουμε, να υπογραμμίσουμε, να επισημάνουμε την πραγματικότητά μας. Όταν αυτή η πραγματικότητα γίνει σημαντική (δηλαδή, βίωμα), τότε πέρνα στην σφαίρα αυτού που ονομάζουμε Ιστορία (προσωπική, του καθενός). Από την άλλη, μια θεατρική παράσταση είναι ντοκουμέντο. Ιστορικό.
Ποιος είναι ο κώδικας που προτείνει η παράσταση;
Στη δραματουργική προεργασία (που προηγείται των προβών) χρησιμοποιούμε εργαλεία του documentary theater. Στη σύνθεση της παραστασιακής δραματουργίας και στις πρόβες χρησιμοποιούμε εργαλεία του divised και documentary theater. Στοιχεία αυτής της εργασίας εγγράφονται και στην παράσταση. Κύριο μέλημα μας, όμως, σε αυτό που προκύπτει ως παραστασιακό γεγονός, είναι όλα μας τα υλικά να υποτάσσονται στον Ρυθμό και όλα να συντίθενται αρμονικά.
Χρησιμοποιείτε και προσωπικό υλικό;
Σαφώς. Χρησιμοποιούμε προσωπικό υλικό όλων των συντελεστών, αλλά και τρίτων (που προκύπτει από τις συνεντεύξεις.
Ποιος ο ρόλος της μουσικής στο όλο εγχείρημα;
Αντιμετωπίζουμε την παράσταση μουσικά. Ο μουσικός μας (Αχιλλέας Μεσάικος) συνέθετε κατά τη διάρκεια των προβών και πάνω σε συγκεκριμένες δραματουργικές δομές. Αυτό αποτέλεσε τόσο σημαντικό κομμάτι των δομών, που αποφασίσαμε όχι μόνο να συνυπάρχει επί σκηνής ο μουσικός, αλλά να είναι μέρος της παράστασης και η δόμηση της μουσικής.
Πώς βιώνετε ως νέος καλλιτέχνης τα όσα συμβαίνουν στον πολιτισμό;
Θα απαντήσω όχι σαν νέος καλλιτέχνης, αλλά σαν άνθρωπος που ζει εδώ, που ζει τώρα. Ερχόμαστε αντιμέτωποι με ένα πρόβλημα. Σε θεωρητικό επίπεδο, δηλαδή στη συζήτηση του προβλήματος εντοπίζουμε ένα συλλογικό 'εμείς', που ανακαλύπτει ένα συλλογικό πλήγμα. Σε πρακτικό, όμως, επίπεδο, δηλαδή στην επίλυση του προβλήματος κινούμαστε ατομικά. Η ατομική αντιμετώπιση δεν μπορεί παρά να επιφέρει νέες ήττες και νέες πληγές.
Το βαθύτερο πρόβλημα, κατ' εμέ, είναι ότι το "εμείς" το ανάγουμε σε ένα φαντασιακό επίπεδο, το οποίο αδυνατούμε να πραγματώσουμε. Όχι μόνο στο ζήτημα του πολιτισμού.
Επόμενα σχέδια.
Αυτό που ζούμε στην χώρα μας, έχει προσφέρει μια σημαντική "ευεργεσία": την ακύρωση του μακροπρόθεσμου πλάνου και τη συνειδητοποίηση της ρευστότητας των πραγμάτων και της τυχαιότητας των συμβάντων της πραγματικότητας. Το αποτέλεσμα είναι να ονειρευόμαστε περισσότερο από ό,τι σχεδιάζουμε. Ευεργετικό και τρομακτικό. Κάνουμε τη δραματουργία για την επόμενη μας παράσταση, σαν να λέμε "όνειρα επί χάρτου".