Ο ΑΙΜΙΛΙΟΣ ΧΕΙΛΑΚΗΣ ΜΙΛΑΕΙ ΓΙΑ ΤΟ ΘΕΑΤΡΟ, ΤΗ ΣΥΝΕΠΕΙΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΥΠΟΚΡΙΣΙΑ
- Ημερομηνία: Τετάρτη, 23/03/2016 13:23
Ο Αιμίλιος Χειλάκης πρωταγωνιστεί στη σκοτεινή κωμωδία του Μολιέρου «Ταρτούφος ή Οι απατεώνες», σε διασκευή και σκηνοθεσία του ίδιου και του Μανώλη Δούνια. Πρόκειται για μια σύγχρονη ανάγνωση του κλασικού έργου του Μολιέρου, σε νέα έμμετρη μετάφραση του βραβευμένου ποιητή Γιώργου Μπλάνα. Τον συναντήσαμε στο θέατρο «Κιβωτός» λίγη ώρα πριν ανέβει στη σκηνή, και ενώ ετοιμαζόταν για την παράσταση της Πέμπτης. Μιλήσαμε για το θέατρο, την πολιτική της υποκρισίας, την κατάσταση στην Ευρώπη που αλλάζει, την Τέχνη που σηκώνει τον κόσμο από τον καναπέ, τις ανησυχίες του που μεγαλώνουν μαζί με αυτόν, τις αγωνίες του που δεν τον αφήνουν σε ησυχία και για τα σχέδιά του -που είναι πολλά… Ο «Ταρτούφος» γεμίζει το θέατρο «Κιβωτός», γι' αυτό και η παράταση των παραστάσεων ήταν αναπόφευκτη.
Συνέντευξη στην Τζένη Χαραλαμπίδου - Ραδιοτηλεόραση
Γιατί επιλέξατε να ανεβάσετε «Ταρτούφο», αυτή την σκοτεινή κωμωδία του Μολιέρου, για το ντεμπούτο σας στο θέατρο «Κιβωτός»;
Το πάντρεμα με το θέατρο «Κιβωτός», καταρχήν, έγινε έχοντας αυτό το έργο και ψάχνοντας να βρούμε μια στέγη. Ο Τάσος Παπανδρέου, από τα «τοτέμ» της ελληνικής παραγωγής στο θέατρο, τον κινηματογράφο και στην τηλεόραση, μου πρότεινε να έχουμε μαζί το «Κιβωτός». Και αυτό ήταν μια ευκαιρία που δεν την αφήνεις εύκολα. Συμφωνήσαμε να είμαι εγώ καλλιτεχνικός διευθυντής στο «Κιβωτός» και να έχουμε μαζί το θέατρο. Η ανάγκη να ασχοληθώ με τον «Ταρτούφο» γεννήθηκε το 2005. Είχα παίξει στον «Δον Ζουάν» -τον Δον Ζουάν-, με τον Γεράσιμο Γεννατά και τη Γωγώ Μπρέμπου, σε σκηνοθεσία του Θέμη Μουμουλίδη. Έτσι, για πρώτη φορά ασχολήθηκα ενδελεχώς με τον Μολιέρο και τότε άρχισε μια μεγάλη σχέση. Κατάλαβα ότι ο Μολιέρος είναι πέραν της κωμωδίας –είναι ένας καθαρά πολιτικός αναλυτής της εποχής του. Ακόμα και στις πιο ανάλαφρες κωμωδίες του, σατιρίζει πολιτικά δεδομένα. Μαθαίνω λοιπόν, ότι ο «Δον Ζουάν» γράφτηκε γιατί απαγορεύτηκε να παίζεται ο «Ταρτούφος». Είχα δει τον «Ταρτούφο» όταν ήμουν 14-15 ετών, αλλά τον θυμόμουν ως μια βαρετή παράσταση. Και τον ξαναδιάβασα. Διαβάζοντας τον «Ταρτούφο», κατάλαβα τον «Δον Ζουάν» ακόμα καλύτερα. Και ότι αυτό είναι μια θέση του Μολιέρου πάνω στην Πολιτεία της εποχής του. Η θέση του ήταν να ελέγξει τις δύο μεγάλες εξουσίες του: την εκκλησιαστική και την πολιτική. Και πού συναντιούνται. Ή πού κρύβει η μία την άλλη.
Το 2010 σκηνοθετώ τον «Δον Ζουάν», με «σύντροφο» τον «Ταρτούφο» πάντα δίπλα μου και με βαθιά επιθυμία κάποια στιγμή να κάνω και τον «Ταρτούφο». Τα τελευταία χρόνια, ο «Ταρτούφος» ερχόταν συνεχώς στο μυαλό μου ως σκέψη, κι όχι μόνο λόγω της πολιτικής κατάστασης που ζει η χώρα μας, αλλά επειδή συνειδητοποιώ ότι ο Ταρτούφος δεν μπαίνει σε ένα σπίτι κάποιου ευγενή, ενός ανθρώπου που έχει τίτλο από γεννησιμιού του δηλαδή, αλλά μπαίνει στο σπίτι ενός αστού. Το 1664 ο αστός ήταν ο νέος άρχοντας της Ευρώπης που ερχόταν. Υστερα από 120 χρόνια, οι αστοί θα έκαναν την επανάσταση απέναντι στον βασιλιά. Μελετώντας τον «Ταρτούφο» συνειδητοποιείς ότι στο έργο αυτό προοιωνίζεται το τι έρχεται στην Ευρώπη. Ότι ξαφνικά η Εκκλησία πρέπει να συνεργαστεί με τη νέα δύναμη της Ευρώπης –τον μοντέρνο άνθρωπο της Ευρώπης, τον αστό. Με αυτόν που μπορεί να μην είναι ευγενής αλλά με τα χρήματα του μπορεί να γίνει βασιλιάς. Και μόνο που το αντιλαμβάνεσαι αυτό, λες «αυτό το έργο πρέπει να γίνει!». Γιατί αυτό ζούμε στην Ευρώπη αυτή τη στιγμή. Συγκεκριμένα, ζούμε τον θάνατο της αστικής Δημοκρατίας. Με έναν τρόπο, θεωρώ, ότι ξαναγυρίζουμε στον φεουδαρχισμό.
Πέρα, όμως, από όλα αυτά που «κουβαλά» ο «Ταρτούφος», είναι και μια υπέροχη θεατρική ιστορία. Βάλε τώρα όλα αυτά να τα έχεις σε ένα έργο, θες μανιωδώς να το κάνεις. Δεν είναι τυχαίο λοιπόν, ότι μέσα στον «Ταρτούφο», στην παράσταση, έχω συμπεριλάβει ένα μεγάλο κομμάτι του «Δον Ζουάν» -τον μονόλογο περί υποκρισίας. Η παράσταση είναι μια διασκευή του κλασικού έργου «Ταρτούφος» κατά 10%, αλλά αυτό το ποσοστό είναι πολύ ενδεικτικό για ποιον λόγο το ανεβάσαμε.
Είστε ικανοποιημένος από την ανταπόκριση του κοινού;
Ο κόσμος έχει βαρεθεί την κωλοτούμπα, κυρίως οι Έλληνες. Ειδικά όταν την κωλοτούμπα την κάνει ο πολιτικός, τον αναφέρουμε ως υποκριτή. Στο πρόσωπο του Ταρτούφου, του ψευτοθρησκευόμενου αυτού ανθρώπου, βλέπουν όλους όσοι δεν κρατάνε τον λόγο τους. Δεν έχουμε κάνει αυτή την παράσταση για να μιλήσουμε για την τρέχουσα οικονομική και πολιτική κατάσταση της Ελλάδας. Την έχουμε κάνει, γιατί αντιληφθήκαμε μεγαλύτερα «βάθη». Και στο πρόβλημα της Ελλάδας. Αντιλαμβανόμενος λοιπόν όλα αυτά τα «βάθη, και έχοντας το βήμα να «πω» ιστορίες, επιλέγω να πω την ιστορία του Ταρτούφου μήπως κάποιοι αντιληφθούν το ίδιο με εμάς.
Παλιότερα, θεωρούσαμε (και μάλλον συνέβαινε) ότι η επιτυχία στην τηλεόραση γεμίζει και το θέατρο. Τώρα, που οι σειρές στην τηλεόραση είναι λιγοστές και οι επιτυχίες πολύ λιγότερες, τι είναι αυτό που μπορούμε να πούμε ότι γεμίζει τα θέατρα παρόλη την κρίση;
Η συνέπεια γεμίζει τα θέατρα. Η συνέπεια του τι πιστεύεις κι αν αυτό φαίνεται στις παραστάσεις σου και στις συνεργασίες σου. Ο ηθοποιός ονειρεύεται να παίζει ρόλους, μέχρι τα 30 του. Μετά ο ηθοποιός πρέπει να ονειρεύεται συνεργασίες. Αυτή η συνέπεια των συνεργασιών δημιουργεί κι ένα ρεύμα κοινού το οποίο νιώθει ασφαλές με τον καλλιτέχνη που δεν λέει ψέματα. Αν είσαι συνεπής σε αυτό που πρεσβεύεις, σε εμπιστεύονται.
Είναι και μια επιθυμία και μια ανάγκη των πολιτών να έρθουν σε επαφή με το θέατρο, ίσως γιατί έχουν κουραστεί να βλέπουν ειδήσεις στην τηλεόραση και να κάθονται στον καναπέ τους; Ξεφεύγουν μέσα από την Τέχνη;
Θα σου απαντήσω με μια μικρή ιστορία, ένα περιστατικό που συνέβη πριν λίγες μέρες, που θα μπορούσε κανείς να το χαρακτηρίσει ως μια μικρή αλληγορία. Είχα πάει καλεσμένος σε μια τηλεοπτική εκπομπή στην ΕΡΤ για να μιλήσω για την παράσταση του «Ταρτούφου». Φεύγοντας εγώ, έμπαινε στο ίδιο στούντιο ένας πολιτικός, ο οποίος μου είπε χαριτολογώντας και με πολύ καλή διάθεση: «Εμείς είμαστε από το άλλο θέατρο». Και του απάντησα, επίσης πολύ καλοπροαίρετα: «Κι εμείς είμαστε οι άλλοι πολιτικοί!» Πραγματικά πιστεύω ότι η θέση μας είναι να αναδεικνύουμε την πολιτεία του ανθρώπου στο σήμερα. Η δουλειά μας είναι ωραία γιατί το ωραίο έχει να κάνει με την ώρα και επειδή είμαστε παρόντες στη στιγμή, πρέπει να μιλάμε για τη στιγμή. Νομίζω ότι κάνω ωραίες παραστάσεις. Όχι όμορφες, δεν εννοώ αυτό -εννοώ στην ώρα τους.
Το θέατρο «Κιβωτός» αποτελεί μια μόνιμη θεατρική στέγη σας. Πώς προέκυψε αυτό;
Όταν έχεις να πει κάτι, ψάχνεις να βρεις βήμα για να το κάνεις. Αν αυτό το βήμα σου δίνεται ως πιο σταθερό, νιώθεις πιο ήρεμα για να προγραμματίσεις τις επόμενες δουλειές σου. Μια στέγη, λοιπόν, πιο σταθερή σε βοηθάει να κάνεις προγραμματισμό, κάτι πολύ σημαντικό για εμένα που είμαι και παιδί του ρεπερτορίου –δεν έχω παίξει ποτέ σε παραστάσεις που έχουν κρατήσει 2 ή 3 χρόνια, γιατί κουράζομαι και βαριέμαι.
Σε δύσκολες εποχές, δημιουργήσατε με την Αθηνά Μαξίμου μια εταιρεία παραγωγής. Πώς είναι να βλέπεις το θέατρο και από την οπτική του επιχειρηματία;
Δεν παύεις να είσαι ένας άνθρωπος που σκέφτεται. Διαχωρίζεις λίγο τις συνθήκες και λες: για να μπορέσω να κάνω θέατρο που επιθυμώ, θα πρέπει να βάλω τα χρήματά μου. Πόσα έχω; Τόσα! Πού τα μοιράζω; Πώς τα μοιράζω; Έτσι κάνεις κουμάντο. Περί οικιακής οικονομίας πρόκειται.
Αυτό όμως δεν φθείρει τη σχέση σας με την Τέχνη;
Ίσα ίσα. Νομίζω ότι από τότε που έγινα παραγωγός, έγινα και καλύτερος ηθοποιός. Γιατί αναγκάστηκα να γίνω πιο οργανωμένος.
Τι σχεδιάζετε να δούμε επί σκηνής το επόμενο χρονικό διάστημα;
Θα ανεβάσουμε πάλι το «Μόνος με τον Άμλετ», δύο χρόνια μετά την παράσταση στο Δημοτικό Θέατρο του Πειραιά. Παράλληλα, συζητάμε για δύο παραγωγές που θέλουμε να κάνουμε για την επόμενη θεατρική σεζόν.
Το καλοκαίρι, θα παίξουμε με την Αθηνά Μαξίμου στην παράσταση «Λυσιστράτη» του Εθνικού Θεάτρου που θα σκηνοθετήσει ο Μιχαήλ Μαρμαρινός για την Επίδαυρο.
«Ταρτούφος ή Οι απατεώνες» στο θέατρο «Κιβωτός»
Λίγα λόγια για το έργο: Ο Ταρτούφος, ένας ψευτοθρησκευόμενος μικροαπατεώνας που παρουσιάζεται ως υπέρμαχος της ενάρετης ζωής, φιλοξενείται από μια πλούσια, αστική οικογένεια του Παρισιού και διαταράσσει τις ενδοοικογενειακές σχέσεις επηρεάζοντας τον πατέρα της οικογένειας, Οργκόν. Παρόλες τις εκκλήσεις των υπολοίπων να τον πείσουν ότι ο Ταρτούφος είναι κατ’ επίφαση μόνο άνθρωπος της Εκκλησίας, ο Οργκόν επιμένει ότι η παρουσία του μέσα στο σπίτι είναι προς όφελος ολόκληρης της οικογένειας. Είναι τελικά ο Ταρτούφος επικίνδυνος όπως τον περιγράφουν ή είναι ένας κοινός απατεώνας που είχε την «ατυχία» να πέσει μέσα στον λάκκο των λεόντων, σε μια οικογένεια που είναι και οι ίδιοι θιασώτες μιας υποκριτικής στάσης ζωής; Μήπως τα πράγματα δεν είναι όπως δείχνουν και ο Οργκόν δεν είναι ένα αφελές υποχείριο αλλά έχει έναν άλλον λόγο που επέτρεψε στον Ταρτούφο να αναστατώσει την οικογένειά του;
Πρόκειται για ένα έργο που η λογοκρισία της εποχής του, εμπόδισε την παρουσίαση του επί πέντε χρόνια. Χρειάστηκε τη στήριξη του βασιλιά Λουδοβίκου XIV, για να γνωρίσει στο τέλος πρωτοφανή επιτυχία, σε βαθμό που το όνομα «Ταρτούφος» να έχει καταχωρηθεί στο επίσημο λεξικό της Γαλλικής Ακαδημίας, ως συνώνυμο της λέξης «απατεώνας».
info παράστασης
Μετάφραση: Γιώργος Μπλάνας. Σκηνοθεσία-Διασκευή: Αιμίλιος Χειλάκης, Μανώλης Δούνιας. Σκηνικά-Κοστούμια: Κωνσταντίνος Ζαμάνης. Επιμέλεια Κίνησης: Θεμιστοκλής Παυλής. Πρωτότυπη Μουσική-Ηχητικός Σχεδιασμός: Λάμπρος Πηγούνης. Σχεδιασμός Φωτισμών: Νίκος Βλασόπουλος. Βοηθός Σκηνοθετών: Δήμητρα Βαμβακάρη. Διεύθυνση Παραγωγής: Αναστασία Καβαλλάρη. Οργάνωση παραγωγής: Σωτήρης Μίχας
Πρωταγωνιστούν: Αιμίλιος Χειλάκης, Άλκις Κούρκουλος, Ράνια Οικονομίδου, Αθηνά Μαξίμου, Άγγελος Μπούρας, Γιάννα Παπαγεωργίου, Αλέξανδρος Βάρθης, Γιώργος Λιάντος, Τσιμάρας Τζανάτος, Φραγκίσκη Μουστάκη
Στο θέατρο «Κιβωτός», Πειραιώς 115, Γκάζι. Τηλ.: 210.3427426
Kάθε Τετάρτη, Πέμπτη, Παρασκευή (21:00), Σάββατο (18:00 και 21:00) και Κυριακή (19:00)
Oι παραστάσεις του έργου «ΤΑΡΤΟΥΦΟΣ ή Οι Απατεώνες» συνεχίζονται μέχρι και την Κυριακή 10 Απριλίου 2016.