ΜΑΡΘΑ ΦΡΙΝΤΖΗΛΑ: ΘΕΩΡΩ ΟΤΙ Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΕΙΝΑΙ ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΗ
- Ημερομηνία: Πέμπτη, 30/03/2017 17:03
Μιλώντας με την Μάρθα Φριντζήλα που πρωταγωνιστεί στην παράσταση “Μπαμπά χορεύεις” που παρουσιάζεται στο Δημοτικό θέατρο Πειραιά.
Η παράστασή σας πραγματεύεται τον ρόλο του πατέρα, ο οποίος σε σχέση με αυτόν της μητέρας είναι θεωρητικά πιο δύσβατο μονοπάτι. Πως προέκυψε αυτή η επιλογή;
Μάρθα Φριντζήλα: Η ανάγκη αναζήτησης και ενασχόλησης με το συγκεκριμένο μεγάλο θέμα προέκυψε από τον Ακύλλα. To κάλεσμα ήταν δικό του. Κάλεσε εμένα ως το μητρικό πρότυπο ενός σπιτιού που λείπει ο πατέρας και 3 αγόρια, τους τρεις γιους. Ουσιαστικά το κάλεσμα του ήταν αυτό που οδήγησε στην δραματουργία, γιατί προέκυψαν πράγματα από τις δικές μας επιλογές, με τελική πάντοτε απόφαση και ενορχήστρωση από τον Ακύλλα. Οι προτάσεις που έγιναν από μας ήταν πολλές και διαφορετικές. Αυτό που τελικά βγήκε και βγαίνει είναι η απουσία του πατέρα, δηλαδή ένα σπίτι από το οποίο εκδιώχθηκε ο πατέρας και τον περιμένουμε να γυρίσει. Αυτό που ισχύει στις περισσότερες περιπτώσεις: η μητέρα είναι αυτή που διώχνει τον πατέρα από την ζωή των παιδιών και τα παιδιά τον αναζητούν συνεχώς.
Άρα είσαι ευχαριστημένη από το αποτέλεσμα της καλλιτεχνικής συνύπαρξης με τον Ακύλλα Καραζήση και την υπόλοιπη ομάδα σας.
Μάρθα Φριντζήλα: Με τον Ακύλλα ένιωθα πάντα μία συγγένεια, ένιωθα ότι μας ενώνουν πολλά πράγματα και αυτό είχε φανεί από τότε που διδάσκαμε μαζί στο Αττικό σχολείο, στο Εθνικό θέατρο, και σε μία παράσταση που βρεθήκαμε πριν χρόνια τυχαία μαζί. Η τωρινή μας συνεργασία έρχεται όχι μόνο να το επιβεβαιώσει αλλά με κάποιο τρόπο να το γιορτάσει. Με πολύ μεγάλη χαρά, πολύ αβίαστα και ελεύθερα βγήκε η παράσταση αυτή και αυτό το οφείλουμε στον Ακύλλα και στην εμπιστοσύνη που μας έδειξε. Είναι ένας ελεύθερος και ακομπλεξάριστος άνθρωπος, με πολύ μεγάλη αγάπη στους ανθρώπους και στο θέατρο και πολύ μεγάλη εμπιστοσύνη. Εμένα προσωπικά δεν μου έχει ξανατύχει να μου δείξουν τέτοια εμπιστοσύνη! Ίσως γιαυτό τον αγαπούν τόσο οι μαθητές του και οι συνεργάτες του, γιατί ως σκηνοθέτης κάνει κάτι μοναδικό και σπάνιο: σε βάζει να ονειρεύεσαι την παράσταση και τελικά φτάνεις να νιώθεις ότι υπηρετείς το δικό σου όραμα χωρίς την δική του εμπλοκή και όχι το δικό του. Και για τα παιδιά που είμαι μαζί τους στη σκηνή είμαι πολύ χαρούμενη. Ο Πλεμμένος ήταν μαθητής του Ακύλλα και δικός μου στο Εθνικό. Αισθάνομαι τιμή. Όπως και με τον Θάνο Τοκάκη που είχε παίξει στον Φορτουνάτο που είχα κάνει στο Εθνικό πριν χρόνια και ήταν υπέροχος. Και βέβαια με τον Θανάση Ζερίτη που είναι ένα απίθανο πλάσμα κι όπως είπε ο Παναγιώτης Τσεβάς, ο κουμπάρος μου όταν είδε στην παράσταση «αυτό το παιδί από το 1940 έχει δίκιο».
Θεωρείτε ότι η Ελλάδα έχει ξεφύγει από την σκιά της patria potestas, της απόλυτης πατρικής εξουσίας;
Μάρθα Φριντζήλα: Όχι. Και μάλιστα θεωρώ ότι η κοινωνία, όχι μόνο για λόγους αρχής και τάξης αλλά και για σεξιστικούς λόγους δεν εμπιστεύεται τα θηλυκά πρότυπα. Θεωρώ ότι ελληνική κοινωνία είναι πατριαρχική και με τη βαριά σκιά του πατέρα να πλανάται πάνω της. Αυτό φαίνεται και από τις επιλογές μας στους θεσμικούς μας άρχοντες. Πόσο δύσκολο είναι να εμπιστευτείς σε αυτήν την κοινωνία μία γυναίκα; Απαντώντας στο ερώτημα και βάσει των δυσκολιών που συναντάω εγώ ως γυναίκα, ως φιγούρα με πολλά εισαγωγικά «ηγετική» στο χώρο μου σκηνοθέτις και δασκάλα, έχω αντιμετωπίσει έναν ρατσισμό αδιανόητο. Αν ήμουν άνδρας θα με θεωρούσαν τελειομανή. Επειδή είμαι γυναίκα θεωρούμαι υστερική και εγωίστρια. Οτιδήποτε έχω κάνει στη ζωή μου, είτε λάθος ή σωστό είτε τολμηρό, αν τα είχα κάνει ως άνδρας θα είχα τελείως διαφορετική αντιμετώπιση. Το γνωρίζω πολύ καλά.
Τι είναι πατέρας;
Μάρθα Φριντζήλα: Νομίζω ότι είναι μία απόφαση. Η απόφαση ενός ανθρώπου να δεχτεί μία βαθειά σχέση με έναν άλλο άνθρωπο, με τον οποίο συμβαίνει ή δεν συμβαίνει να γεννήθηκε από αυτόν. Δεν είναι σαν την σχέση της μητέρας με το παιδί, μια τόσο βαθειά, μεταφυσική και μυστηριακή σχέση. Θεωρώ πως είναι περισσότερο μία απόφαση του άνδρα να παίξει ένα ρόλο στην ζωή ενός ανθρώπου.
Και δια της αποφατικής οδού, τι δεν είναι πατέρας;
Μάρθα Φριντζήλα: Ο πατέρας δεν είναι εκεί. Είναι απών.
Εγώ όντας ορφανή από πατέρα, τι ενδιαφέρον θα έχω να παρακολουθήσω την παράσταση;
Μάρθα Φριντζήλα: Την αίσθηση της ορφάνιας από πατέρα την αισθάνονται όλα τα παιδιά, είτε έχουν είτε δεν έχουν πατέρα. Η τέλεια απουσία, η βαριά σκιά, η αβάσταχτη σιωπή του πατέρα, όταν τον έχεις ανάγκη και δεν είναι ποτέ εκεί, όταν θέλεις να σε βοηθήσει και δεν μπορεί ή δεν είσαι εσύ ικανός να δεχτείς την βοήθεια του. Είναι πολύ λίγοι οι πατεράδες…Έχοντας μεγαλώσει μόνο με πατέρα, αφού είμαι ορφανή από μητέρα, ο πατέρας μου είναι ένα πρόσωπο που το προστάτευα και οι αδερφές μου και εγώ. Πάντα έπρεπε να του υπενθυμίσουμε να παίξει τον ρόλο του. Μιλώντας τις προάλλες με μία πολύ σπουδαία ψυχίατρο-ψυχαναλύτρια, μου είπε ότι ο πατέρας οφείλει είναι η γέφυρα του παιδιού στον έξω κόσμο και η μητέρα είναι αυτή που κόβει αυτήν την γέφυρα γιατί θέλει να κρατήσει το παιδί για πάντα πάνω της, μέσα της, δικό της. Ο πατέρας είναι η απόφαση, θα σου βγάλω τις βοηθητικές ρόδες από το ποδήλατο γιατί έφτασε η ώρα να μάθεις μόνος σου και η μητέρα είναι αυτή που το κρατάει αγκαλιά και κάνει αυτή ποδήλατο αντί για το παιδί.
Ο τίτλος της παράστασης «Μπαμπά χορεύεις;» πως προέκυψε; Γιατί όχι «Μπαμπά τραγουδάς»; Αν αναλογιστεί κανείς την λαμπρή σου μουσική πορεία, μια χαρά θα μου ακουγόταν το «Μπαμπά τραγουδάς;».
Μάρθα Φριντζήλα: Οι μπαμπάδες τραγουδούν, αλλά είναι λίγοι οι μπαμπάδες που χορεύουν. Φέρνω πάρα πολλούς πατεράδες φίλων στο νου μου, και είναι ένα μόνιμο «Μα ελάτε κύριε Δημήτρη, σηκωθείτε να χορέψετε.», «Δεν χορεύω εγώ!» η απάντηση. Ο πατέρας δεν εκτίθεται, δεν θα γίνει θέαμα. Ο τίτλος μπορεί να σημαίνει «Θα σε δω ποτέ μπαμπά να είσαι χαλαρός, ελεύθερος; να είσαι σαν κι εμένα;» ή ακόμη «Βλέπω σωστά ή με γελούν τα μάτια μου, μπαμπά χορεύεις επιτέλους;!». Ο δικός μου πάντως ο μπαμπάς χορεύει. Είναι η τρομερή εξαίρεση!
Μέσα στην παράσταση έβαλες και λίγο από τον δικό σου μπαμπά;
Μάρθα Φριντζήλα: Από επιλογή όχι, τίποτα. Τα κομμάτια που έχω αναλάβει εγώ, δεν έχουν τον δικό μου πατέρα μέσα, έχουν άλλους πατεράδες. Στη πορεία των παραστάσεων είδα κάποιες ερμηνείες των παιδιών να αντανακλούν τον πατέρα μου. Ίσως τα τραγούδια του Καζαντζίδη που λένε τα αγόρια στη παράσταση.
Τα επόμενα σου θεατρικά σχέδια;
Μάρθα Φριντζήλα: Ετοιμάζω τον Φιλοκτήτη του Σοφοκλή στο Αττικό Σχολείο Αρχαίου Δράματος της Ελευσίνας. Το Αττικό Σχολείο μπήκε στο διεθνές δίκτυο του αρχαίου δράματος του Υπουργείου Πολιτισμού. Ετοιμάζω και ένα καινούργιο κείμενο που θα το κάνω με ένα Πανεπιστήμιο στην Αμερική, καθώς και μία συνεργασία με το Πανεπιστήμιο του Πρίνστον που έχω ξαναδουλέψει στο παρελθόν. Και ένα δίσκο με τον Βασίλη τον Μαντζούκη, που τον έχουμε σχεδόν έτοιμο και έφτασε η ώρα να τον τελειώσουμε. Και φυσικά το θέατρο Baumstrasse, στο οποίο τρέχουν 6 εργαστήρια αρχαίου δράματος και θα παρουσιάσουν την δουλειά τους το 1ο δεκαήμερο του Ιουλίου στην Ελευσίνα.
Κλείνοντας, Μάρθα πες μας σταματάει ποτέ κάποιος να ανακαλύπτει το θέατρο;
Μάρθα Φριντζήλα: Όχι δεν σταματάει ποτέ. Όσο ανακαλύπτει τους ανθρώπους, την φύση, την ποίηση, την ζωή, το μυστήριο, δεν σταματάει ποτέ. Αν κάποια στιγμή νιώσεις ότι βρήκες μία αλήθεια και θελήσεις να την περιφρουρήσεις, κάτι δεν πάει καλά, έχεις αρχίσει μάλλον να πεθαίνεις.
Πηγή: Passiontheater