Η ΡΟΥΛΑ ΠΑΤΕΡΑΚΗ ΣΤΟ ONLYTHEATER
- Ημερομηνία: Κυριακή, 22/05/2016 12:02
Η Ρούλα Πατεράκη μιλάει στην Αγγελική Καρυστινού, για το ΠΡΟΣ ΔΑΜΑΣΚΟΝ, τα σχέδιά της, το θέατρο και για όσα έχει μετανιώσει…
Γιατί φέτος επιλέξατε το ΠΡΟΣ ΔΑΜΑΣΚΟΝ του Α. Στρίντμπεργκ;
Είναι ένα έργο ζωής , σαράντα χρόνια το επιθυμώ, φέτος αποφάσισε η Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών να το ανεβάσει. Πρόκειται για ένα αριστούργημα, ισάξιο του «Φάουστ», αλλά δεν παίζεται γενικώς συχνά. Είναι σχεδόν αυτοβιογραφικό του συγγραφέα και πραγματεύεται τα θέματα του έρωτα και της ψυχαναγκαστικής του κρίσης, μετά από μια τριετή παραμονή στο Παρίσι. Η περίοδος αυτή ονομάζεται «inferno», γιατί εκεί έζησε την κόλαση. Μέσα στο έργο εμπλέκονται οι προσωπικοί του εφιάλτες , αλλά και οι σχέσεις του με τις τρεις του γυναίκες.
Τι δηλώνει ο τίτλος;
Είναι η πορεία του Απόστολου Παύλου προς τη Δαμασκό, όπου και συνάντησε τον Χριστό, ο οποίος του είπε: « Σαούλ, γιατί με καταδιώκεις;» Τότε ο Απόστολος Παύλος λεγόταν Σαούλ κι ήταν ειδωλολάτρης. Μετά από αυτή τη συνάντηση, ασπάστηκε το χριστιανισμό, οπότε η πορεία προς τη Δαμασκό, είναι ουσιαστικά μια πορεία προς τη λύτρωση και τη μετάνοια.
Ο Στρίντμπεργκ βρίσκει τη λύτρωση;
Όχι, την πλησιάζει μεν, αλλά οι μοντέρνοι άνθρωποι δεν λυτρώνονται, μοναχά οι πιο παραδοσιακοί που πιστεύουν στο Θεό. Οι σύγχρονοι είναι αγνωστικιστές, γιατί ψάχνουν, ερευνούν και αρνούνται. Ο Στρίντμπεργκ είναι ένας πρωτομοντέρνος, θα λέγαμε.
Η λύτρωση έρχεται μόνο μέσα από την πίστη;
Ναι και μέσα από τον ασκητισμό. Εμείς ζούμε σε μια υλική κοινωνία, σε αυτό περιβάλλον η πίστη δεν μπορεί να είναι ισχυρή. Πιστεύουμε γιατί φοβόμαστε, η φοβική μας διάθεση μας κάνει να λέμε ότι πιστεύουμε.
Εσείς πιστεύετε;
Κανείς μας δεν μπορεί να το ισχυριστεί αυτό απόλυτα. Ξεχνάμε την ύπαρξη του ανώτερου όντος, αλλά καλού κακού πάμε και στην εκκλησία, σωστά; Εγώ ξέρω πολύ καλά ότι πρέπει να τα καταφέρω και λίγο μόνη μου.
Το έργο αυτό μοιάζει σαν έναν εφιάλτη….
Ναι, ακριβώς. Είναι ένα παιχνίδι του μυαλού, ένα όνειρο, ένα παραλήρημα. Ο ίδιος αλλάζει μετά το Inferno του κι αρχίζει να γράφει αλλιώς. Αυτό είναι το πρώτο έργο που γράφει μετά την κρίση, γι’ αυτό δεν είναι ρεαλιστικό.
Ποιοι εφιάλτες τον βασανίζουν;
Οι εφιάλτες του Στρίντμπεργκ είναι η δόξα, το χρήμα, οι εσωτερικοί του δαίμονες. Προς το τέλος προσπάθησε να καταφύγει στο θείο, αλλά δεν τα κατάφερε… Παροδική γιατρειά βρίσκει μες στους έρωτες, αλλά κι αυτοί περνούν. Είναι ένα δύσκολο κείμενο, δεν έχω την απαίτηση να το καταλάβουν όλοι. Αυτοί όμως που το καταλαβαίνουν, έχω μάθει ότι αλλάζει η ζωή τους. Αυτοί με ενδιαφέρουν, ας είναι και λίγοι.
Θα λέγατε ότι κάνετε θέατρο για τους λίγους;
Κάνω θέατρο για ανθρώπους ευαίσθητους, με φαντασία και προοπτική ζωής. Δεν είναι και τόσο λίγοι, απλώς δεν τους ξέρουμε. Κάνω θέατρο για ανθρώπους που δεν είναι μπετόν αρμέ.
Την αντιλαμβάνεστε την ενέργεια του κοινού κάθε βράδυ;
Ναι. και μάλιστα σε τέτοιο βαθμό που αρρωσταίνω την άλλη μέρα. Παίρνω τα vibes που έρχονται από την πλατεία. Με πιάνει το κεφάλι μου συχνά, ματιάζομαι, ακόμα κι όταν παίρνω θετική ενέργεια, γι΄ αυτό φοράω πάντα χάντρες.
Δοκιμάσατε στο «Δαμάζοντας στα κύματα» έναν καινούργιο κώδικα. Σε αυτό το έργο πώς δουλέψατε;
Επειδή τον Στρίντμπεργκ, όπως και τον Ίψεν, τον ξέρω και τον μελετάω πολλά χρόνια, είχα αποσκευές γι’ αυτό το έργο. Δεν είναι λοιπόν καινούργιος ο κώδικας που χρησιμοποίησα, αλλά θα γράψω ένα βιβλίο γι΄ αυτό και δεν θέλω να πω περισσότερα. Στέκομαι στη ροή, αυτό μόνο θα σας πω, πρόκειται για ένα ολοκληρωμένο σύστημα, που και το διδάσκω επιλεκτικά όταν κάνω Στρίντμπεργκ στους ηθοποιούς, να το χρησιμοποιήσουν, αλλά όχι να το μεταδώσουν, όχι προτού βγει το βιβλίο τουλάχιστον, γιατί δεν αντέχω την κλοπή.
Ο Χατζιδάκις έλεγε ότι πρέπει να κλέβουν οι καλλιτέχνες. Δεν συμφωνείτε;
Είναι πολύ κακό στην τέχνη να κλέβεις. Προτιμώ τους εγκληματίες. Μου φαίνεται πολύ χυδαία η κλοπή. Άλλο η αφομοίωση, άλλο η κλοπή. Από τον κλέφτη προτιμώ τον ληστή. Οι ληστές είναι πιο αντάρτες, οι κλέφτες είναι υποταγμένοι σε μικροανάγκες.
Τι αγαπάτε στο θέατρο μετά από όλα αυτά τα χρόνια;
Την ησυχία μου αγαπώ. Δεν την έχω όμως. Θέλω να είμαι ήρεμη. Είναι πολύ κουραστικό πια το θέατρο, έχει ανθρώπινες σχέσεις που μερικές φορές αποτυγχάνουν , καταβάλλεται το σώμα σου, το μυαλό θολώνει, χάνεις την επαφή σου με την οικογένειά σου, γίνεσαι πιο εξωστρεφής από ό,τι χρειάζεται….
Έχετε σκεφτεί ποτέ ότι θα μπορούσατε να κάνετε μια άλλη δουλειά;
Πολλές φορές. Αστροφυσική θα ήθελα, τώρα όμως έκανα θέατρο και στην ηλικία μου δεν μπορώ να αλλάξω. Τότε που έπρεπε να τα σκεφτώ αυτά, δεν μου έκοφτε…
Πώς ξεκίνησε η επαφή σας με το θέατρο;
Με πήγαν οι γονείς μου όταν ήμουν δέκα χρόνων στον Κυριαζή Χαραζάρη. Πολύ μεγάλος δάσκαλος, σε αυτόν οφείλω τα πάντα, είναι ο δάσκαλος της ζωής μου. Δεν ξέρω τι μου έμαθε, ξέρω όμως ότι με άλλαξε. Έπαιξα για πρώτη φορά τον Ισαάκ στη «Θυσία του Αβραάμ». Μου άρεσε πολύ η σκηνή της θυσίας, όταν το μαχαίρι έφτανε κοντά στο λαιμό. Μου άρεσε η έννοια της θυσίας. Όλα μπορεί να τα ξεχάσω σε αυτή τη ζωή, αλλά όχι εκείνη την παράσταση. Ήταν μια φλόγα, μια φωτιά… Ονειρεύομαι πολλές φορές αυτή την παράσταση, έρχεται στον ύπνο μου. Από εκεί και πέρα, δεν είχα άλλο δάσκαλο, διδάσκω, αλλά δεν διδάσκομαι.
Σας γοητεύει είπατε η έννοια της θυσίας. Έχετε θυσιάσει πράγματα για το θέατρο;
Πολλά, στα πλαίσια του ρεαλισμού βέβαια και δεν είμαι και η μόνη. Άλλοι μετάνιωσαν άλλοι είναι αμετανόητοι. Εγώ έχω μετανιώσει, έχω πάρει πολύ λίγα από το θέατρο, ενώ έχω δώσει πολλά.
Τι είναι ταλέντο;
Είναι χάρισμα, γεννιέσαι με αυτό, συνεπάγεται για μένα ένα γερό νευρικό σύστημα, καλή σωματική υγεία, μια τάση από την εσωστρέφεια να φτάσεις στην απόλυτη εξωστρέφεια που χρειάζεται η σκηνή, μια τεράστια υποκριτική ευφυΐα, καλά αισθητήρια, καλό αυτί. Άμα τα έχεις όλα, συν αφοσίωση και πειθαρχία, τότε μπορείς να γίνει μεγάλος ηθοποιός, όχι βέβαια στην Ελλάδα. Χρειάζεται και η εκπαίδευση, αλλά η εκπαίδευση είναι για τους μεσαίους. Ένα επαγγελματίας πρέπει να εκπαιδευτεί, αλλά εγώ μιλάω για το χάρισμα.
Γιατί ένας ηθοποιός στην Ελλάδα δεν μπορεί να γίνει μεγάλος;
Γιατί ο ηθοποιός πρέπει να ασχολείται με τη δουλειά του και τον εαυτό του, κι όχι με τις δημόσιες σχέσεις. Αλλά εδώ πρέπει συνέχεια να είσαι με ένα τηλέφωνο στο χέρι… Πότε να δουλέψεις για να γίνεις καλός;
Δεν κάνετε δημόσιες σχέσεις;
Όχι, έχω φίλους που με βοηθάνε, αλλά κι αυτοί είναι σαν εμένα.
Προτιμάτε τελικά να παίζετε ή να σκηνοθετείτε;
Τελευταία να παίζω, γι’ αυτό χώνομαι κι εγώ σε όλες μου τις παραστάσεις... Σαν τον Χίτσκοκ.
Το χειμώνα τι ετοιμάζετε;
Θα κάνω με την Μπέττυ Αρβανίτη τις ΤΡΩΑΔΕΣ στο Θέατρο της Οδού Κεφαλληνίας καταρχάς και μετά θα ακολουθήσουν κι άλλα…
(Πηγή φωτογραφίας slider: lifo)