ΤΟ ΘΕΑΤΡΟ, ΟΙ ΡΟΛΟΙ, ΤΟ ΚΟΙΝΟ
- Ημερομηνία: Κυριακή, 06/09/2015 17:31
Είχα τον ευλογημένο χρόνο την σεζόν που προηγήθηκε, αποσυρμένη από τις εξουθενωτικές υποχρεώσεις της υποκριτικής, να σκεφτώ πολλά όμορφα πράγματα για το θέατρο και τους ρόλους, πράγματα που συνήθως θάβω στο υποσυνείδητό μου παρασυρμένη ολοκληρωτικά από το θεατρικό πάθος και από την αγάπη του κόσμου.
Παίζοντας το κοινό σε έλκει όπως το αίμα τον καρχαρία. Το σώμα σου και το μυαλό σου καίγονται για να οικειοποιηθούν τις κινήσεις και τις αγωνίες της ηρωίδας σου και οι κυριολεκτικές ή μεταφορικές διαδρομές σου στη σκηνή είναι αυτές που ο ρόλος προστάζει.
Είναι αλήθεια, γίνεσαι ένας δεύτερος άνθρωπος. Κάτι τέτοιο ίσως σκεφτόταν και ο αγαπημένος μου Ρεμπώ γράφοντας κάποτε το περίφημο «Εγώ είμαι ένας άλλος». Φαίνεται πως το κοινό δεν πολυπιστεύει τις ενστικτώδεις επιλογές ρόλων και συνήθως διερευνά πίσω από την επιλογή τους μια κάποια ιδιοτέλεια: ο ρόλος πρέπει οπωσδήποτε να επιλέχθηκε ως μια μορφή συνέχειας της αληθινής ζωής.
Πολλοί ηθοποιοί παγιδεύτηκαν στην εύκολη τούτη λύση. Αγχωμένοι με την δημοσιότητα και με την έτσι και αλλιώς περιγέλαστη αθανασία αποφάσισαν πως «ο άλλος», ο ρόλος, δεν θα πρέπει να είναι τίποτα λιγότερο και τίποτα περισσότερο από αυτό που ζουν στην αληθινή ζωή. Και φαντάζομαι πως πρέπει να είναι πολύ βαρετό, στη σκηνή, να υποδύεσαι πως παριστάνεις τον εαυτό σου.
Ο ρόλος, ακόμα και όταν διακρίνεται από όμορα των αληθινών μας ζωών στοιχεία, οφείλει να διδάσκεται και να παίζεται ως «αντίπαλο δέος». Άλλωστε αυτή είναι η ουσία και η τέχνη της υποκριτικής: να υποδυθείς αυτό που δεν είσαι στην εκτός σκηνής ζωή ή ακόμα καλύτερα να πράξεις αυτό που δεν θα έπραττες εκτός σκηνής ακόμα και αν οι δύο αυτές ζωές – εντός και εκτός – δείχνουν να μοιάζουν.
Είναι φυσικά ακατόρθωτο να περιγράψω την αιτία που καταλήγω τελικά να επιλέξω αυτόν ή εκείνον τον ρόλο και να απορρίψω κάποιον άλλο. Το ένστικτο επικουρούμενο από το όποιο όριο εμπειρίας κάνει τούτη την επιλογή σχεδόν παιχνίδι. Νομίζω ωστόσο πως μπορώ εύκολα να καταλήξω πως η μεγαλύτερη έκσταση την στιγμή της επιλογής των ρόλων έρχεται στην προσπάθεια να φανταστώ τον εαυτό μου να αντιδρά με έναν τρόπο που ίσως να μην είχα αντιδράσει ποτέ στην αληθινή ζωή. Ακόμα πιο προκλητικό, να φανταστώ τον εαυτό μου να υποδύεται την ηρωίδα που επέλεξε κάτι από όσα θα ήθελα να είχα επιλέξει.
Τέτοια και άλλα πολλά απασχόλησαν την σκέψη μου όλο αυτό τον καιρό που διάβαζα ρόλους και έβλεπα ακατάπαυστα θέατρο. Σκέφτηκα πως το κοινό, εκ των πραγμάτων, έχει την πολυτέλεια να απολαμβάνει το έργο έτοιμο, να συγκινείται ή να διασκεδάζει με αυτό, να ταυτίζεται με τους ήρωες, να τους αγαπάει ή να τους μισεί. Εμείς οι ηθοποιοί, πριν από όλα αυτά, έχουμε να αναμετρηθούμε με τους ήρωες μας. Και αυτή η αναμέτρηση κρατάει καιρό πολύ, περνάει από δεκάδες συναισθηματικές φορτίσεις και συγκινήσεις πριν μπορέσουμε να αποφασίσουμε πόσο έτοιμοι είμαστε να γίνουμε «οι άλλοι» και ποιοι «άλλοι» θα είναι αυτοί. Και πιστέψτε με, όσο το θερμόμετρο της πείρας σου ανεβαίνει τόσο η αναμέτρηση γίνεται εκρηκτική. Γιατί στο θέατρο αυτό που οφείλεις να καταθέσεις γενναιόδωρα και με σεβασμό στο κοινό σου, έξω από το σώμα και την ψυχή σου, είναι τις οριακές αντοχές σου στην εξουθενωτική αναμέτρηση με το έργο.
Ο ηθοποιός και το κοινό μοιάζουν σε κάτι: στην πραγματικότητα είναι θεατές του ίδιου ακριβώς έργου. Το κοινό συμμετέχει φυσικά και αυτό με πολλούς τρόπους – ψυχικά, συναισθηματικά, μπορεί να γελάσει δυνατά ή να φωνάξει – αλλά το κάνει με έναν τρόπο ανώδυνο και αναπαυτικό. Ο ηθοποιός είναι θεατής και δράστης του ίδιου δράματος και τίποτα δεν του εγγυάται, όσο μεγαλειώδης και αν είναι η ερμηνεία του, πως ίσως κινδυνεύσει κατά την διάρκεια του έργου να παραμείνει μόνο θεατής ή μόνο δράστης. Το πάντρεμα του καλλιτέχνη, του ρόλου και του θεατή: εκεί συνήθως χάνεται το παιχνίδι της Τέχνης της υποκριτικής.
Ήθελα να μοιραστώ μαζί σας μερικές σκόρπιες σκέψεις γύρω από τους ηθοποιούς, τους ρόλους, το κοινό, διανύοντας ακριβώς την πιο εκστατική φάση της ζωής ενός ηθοποιού, την στιγμή που «βγαίνει βόλτα» με όλες αυτές τις παρέες ηρώων της παγκόσμιας θεατρικής λογοτεχνίας μέχρι να επιλέξει τον Ένα και Μοναδικό που θα κάνει φίλο του ώστε να ξεκινήσει μαζί του την μεγάλη πορεία αυτής της ονειρικής αναμέτρησης. Σύντομα θα σας αποκαλύψω το όνομά του…