ΤΟ ΦΑΟΥΛ ΤΟΥ ΦΑΜΠΡ. ΓΡΑΦΕΙ Η ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΑΓΓΕΛΙΔΑΚΗ
- Ημερομηνία: Τετάρτη, 30/03/2016 14:16
Έλλειψη πολιτιστικής διπλωματίας θα μπορούσε να χαρακτηριστεί η ηχηρή απουσία του ελληνικού καλλιτεχνικού δυναμικού από τον προγραμματισμό που ετοιμάζει ο Γιαν Φαμπρ και η ομάδα του για τον πρώτο τουλάχιστον χρόνο της θητείας του στο Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου.
Ο Φαμπρ, αδιαμφισβήτητος αστέρας της διεθνούς καλλιτεχνικής σκηνής, πολύπλευρος και αιρετικός, προβοκάτορας και καινοτόμος, δήλωσε χθες στην πρώτη του επίσημη γνωριμία με το ελληνικό κοινό στο αμφιθέατρο του Μουσείου της Ακρόπολης: "Στον ένα μήνα που είχα στη διάθεσή μου δεν ήταν δυνατόν να αποκτήσω σοβαρή άποψη για τους Έλληνες καλλιτέχνες ώστε να κάνω δυνατές επιλογές. Ξεκινάω λοιπόν με τους Βέλγους, που γνωρίζω καλά, και αργότερα θα χτίσω μαζί με την ομάδα μου την πλήρη φυσιογνωμία του Φεστιβάλ" (το οποίο, σημειωτέον, μετονομάζεται σε Διεθνές Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου).
Κανείς δεν μπορεί να ισχυριστεί ότι ο Φαμπρ και η ομάδα του είχαν επαρκή χρόνο να γνωρίσουν τους Έλληνες καλλιτέχνες, ούτε ότι υπήρχε το περιθώριο να προσκληθούν διεθνείς προσωπικότητες στο ξεκίνημα της νέας θητείας του διάσημου Φλαμανδού. Όμως, η θεραπεία αυτών των ελλείψεων δεν μπορεί να είναι η κατάληψη των σκηνών του Φεστιβάλ αποκλειστικά από Βέλγους καλλιτέχνες και από τον ίδιο....
Δεν έχω αμφιβολία ότι ανάμεσα στους συμπατριώτες του Γιαν Φαμπρ που θα έρθουν φέτος στη χώρα μας υπάρχουν σοβαρές και ταλαντούχες φωνές, ούτε ότι ο γνώμονας των επιλογών αυτών θα είναι ο πλουραλισμός και η πολυπολισμικότητα, έννοιες συνυφασμένες με την κοινωνική και πνευματική ζωή των Φλαμανδών. Το πρόβλημα δεν εντοπίζεται ούτε σε αυτούς που θα έρθουν, ούτε στο ειδικό βάρος του πολυτάλαντου Φαμπρ, ο οποίος κλήθηκε να αναλάβει το θεσμό. Το θέμα είναι, όπως επισημαίνουν και ξένοι παρατηρητές, η διακοπή της ελπιδοφόρας συνέχειας που ανέδειξε ένα σύγχρονο τοπίο Ελλήνων καλλιτεχνών, μερικοί από τους οποίους έσπασαν το φράγμα της απομονωμένης χώρας μας και συνομίλησαν με διεθνή θέατρα και φεστιβάλ.
Αναλαμβάνοντας μια τόσο καίρια θέση σε μια τόσο δύσκολη συγκυρία, θα περίμενε κανείς οτι ο Φαμπρ, με το υψηλό διεθνές προφίλ του, θα φρόντιζε να σπρώξει τα πράγματα παραπέρα μεριμνώντας ακόμα περισσότερο για τη διεθνή προβολή της χώρας μας και των καλλιτεχνών της και όχι να γυρίσει το ρολόι δέκα χρόνια πίσω ξεκινώντας από το μηδέν... Προσωπικά θα περίμενα να ζητήσει και να λάβει βοήθεια ώστε να ενημερωθεί (σε κάποιο βαθμό) για το τί συμβαίνει σήμερα στην εγχώρια πολιτιστική σκηνή, ποιες προτάσεις έχουν ήδη κατατεθεί και περιμένουν ματαίως απάντηση, ποιοί καλλιτέχνες έχουν διακριθεί σε ξένα φεστιβάλ, έτσι ώστε να δώσει ένα δείγμα συνέχειας σε ό, τι είχε προηγηθεί. Θα μπορούσε, ας πούμε, να ανακοινώσει ότι η ομάδα του έχει ήδη ξεκινήσει την επαφή με αυτό το καλλιτεχνικό δυναμικό έτσι ώστε να εμπλουτιστεί το φετινό πρόγραμμα και με ελληνικές φωνές, ακόμα καλύτερα με κάποιους από αυτούς που δεν κατάφεραν να δείξουν τη δουλειά τους τα προηγούμενα χρόνια. Θα ήταν, νομίζω, πέρα από όλα τα άλλα, πολιτικά εξυπνότερο και δεν θα χανόταν το momentum με δικαιολογίες του τύπου "δεν προλάβαμε"...
Αντ' αυτού, το βλέμμα του Γιαν Φαμπρ είναι έντονα στραμμένο στη δική του πατρίδα. Και στο δικό του καλλιτεχνικό έργο, εφόσον, ίσως λόγω έλλειψης γνωστών διεθνών ονομάτων, αποφάσισε να αναπληρώσει το κενό με τη δική του εργογραφία, η οποία θα παρουσιαστεί σε περισσότερες παραλλαγές, "για να γνωρίσει το ελληνικό κοινό το σύμπαν του ως δημιουργού". Καμία αντίρρηση να γνωρίσουμε καλύτερα το σύμπαν του, είναι εξάλλου ενεργός και ακόμα τολμηρός καλλιτέχνης, αρκεί να μη μετατοπιστεί η ουσία του Φεστιβάλ σε ένα επαναληπτικό προζέ εξερεύνησης του φαμπρικού τοπίου.
Στα θετικά της πρώτης συνέντευξης τύπου το χαλαρό και οικείο ύφος του Φαμπρ και των συνεργατών του, το μη αναμενόμενο ποδοσφαιρικό παράδειγμα πολυπολιτισμικότητας της εθνικής ομάδας του Βελγίου, η ομολογία ότι δεν τον ενδιαφέρει ποσώς ο τίτλος του διευθυντή (¨δεν έχω τα προσόντα γι' αυτή τη θέση" είπε αφοπλιστικά," δεν γεννήθηκα για να διευθύνω, είμαι curator (έφορος, επιμελητής)" και η μέριμνά του να παραδώσει τη σκυτάλη στους επόμενους αμέσως μετά από τη λήξη της θητείας του. Εκεί φάνηκε η στόφα του καλλιτέχνη (αποσαφηνίστηκε, επίσης, ότι για όλα τα διοικητικά θα μεριμνά τα διοικητικό συμβούλιο) .
Στα θετικά επίσης το άνοιγμα του Φεστιβάλ και σε άλλους τομείς, όπως η λογοτεχνία και το σινεμά, και το όραμα του Φαμπρ περί συνένωσης των τεχνών μέσα από τη σύμπραξη (consilience), όταν στοιχεία από άσχετες μεταξύ τους πηγές μπορεί να συγκλίνουν σε ισχυρά αποτελέσματα. Επίσης, η δημιουργία Ακαδημίας Νέων Καλλιτεχνών.
ΥΓ: Διάβασα κάπου ότι σε κατ' ιδίαν ερώτηση δημοσιογράφου για την έλλειψη συμμετοχής Ελλήνων καλλιτεχνών, ο Φαμπρ απάντησε πως δεν τον ενδιαφέρει να κάνει ένα εθνοκεντρικό φεστιβάλ. Κανένας δεν του ζήτησε κάτι τέτοιο, μόνος του ανακοίνωσε ότι φέτος το φεστιβάλ θα είναι "βελγικό", με τους Έλληνες καλλιτέχνες σε ρόλο παρατηρητή η μαθητευόμενου...
ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΑΓΓΕΛΙΔΑΚΗ