ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΩΝΤΑΣ ΤΗΝ 'ΚΑΤΕΡΙΝΑ' ΤΟΥ ΚΟΡΤΩ
- Ημερομηνία: Τετάρτη, 19/02/2020 17:50
Ελεύθερη κατάδυση σε βαθιά νερά. Τέτοια ερεθίσματα έστελναν οι αισθήσεις στο κεφάλι μου την ώρα που παρακολουθούσα με κομμένη την ανάσα την «ΚΑΤΕΡΙΝΑ», του Αύγουστου Κορτώ. Ήταν σχεδόν αναμενόμενη η δύσπνοια πηγαίνοντας να παρακολουθήσω τον ακανθώδη λόγο του Κορτώ, πολλώ δε μάλλον όταν αυτό το κείμενο ήταν διχοτομημένο στην αυτοβιογραφία και την προσωπογραφία της μητέρας του. Μέχρι τη στιγμή που ακούστηκε το τρίτο κουδούνι, το βλέμμα μου ήταν καρφωμένο σε ένα μικρό φακό που υπήρχε πάνω στη σκηνή, δίπλα σε λίγες λευκές σελίδες χαρτιού. Αναρωτιόμουν που μπορεί να χρησιμεύει. Αυτό ήταν όλο το σκηνικό. Παρέα με ένα μικρό λευκό πάγκο. Το λιτό σκηνικό είναι μια σεμνή υπογραφή του σκηνοθέτη σκέφτηκα. Ήταν άλλωστε η δεύτερη φορά που ο Γιώργος Νανούρης θα δοκίμαζε τις αισθήσεις μου, σκηνοθετώντας ένα σπουδαίο κείμενο. Έπρεπε όμως να παραμείνω ανεπηρέαστος από την προηγούμενη εμπειρία μου στον "Αίαντα" και να κρίνω τη συγκεκριμένη παράσταση.
Το κουδούνι χτυπά τρις. Τα φώτα σβήνουν και ο μικρός φακός μετατρέπεται στα χέρια του Γιώργου Νανούρη στον πλέον πολυσχιδή φωτισμό θεάτρου. Είναι ταυτόχρονα κανόνι, στρόμπο και προβολέας. Φωτίζει την «Κατερίνα» που έχει κατακλύσει το σώμα και το πνεύμα της Λένας Παπαληγούρα. Μα πάνω στη σκηνή δεν είναι μόνη, όπως δεν ήταν και στη ζωή της μονάχη. Πορευόταν πάντα κουβαλώντας το ψυχικό της δίπολο, τις σκιές της μανίας και της κατάθλιψης. Την ακολουθούν ακόμη και τώρα μπροστά στα μάτια μας. Κάθε της κίνηση είναι διπλή. Τη βλέπουμε στο σώμα της και ταυτοχρόνως στη σκιά που σχηματίζεται πίσω της στο λευκό φόντο. Όλα γίνονται εις διπλούν και ταυτόχρονα. Δεν είχα φανταστεί ποτέ πως η καλύτερη απεικόνιση της μανιοκατάθλιψης είναι απλά μια σκιά, η προβολή του ατόμου στον άυλο κόσμο, μια φωτονική ασυνέχεια στο φάσμα του ορατού φωτός. Μα πόσο ευφυές σκηνοθετικό εύρημα σκέφτηκα.
Η ερμηνεία της Λένας Παπαληγούρα καθηλωτική, αντάξια των απαιτήσεων του αιχμηρού κειμένου. Τα δάκρυα που κυλούσαν στα μάτια της ήταν απόκοσμα, πηγές που ανάβλυζαν λύτρωση μέσα από τα σπλάχνα της «Κατερίνας», σπλάχνα που βασανίστηκαν σκληρά από τα αβυσσαλέα ψυχοσωματικά ραπίσματα, που δεχόταν δεκαετίες ολάκερες.
Το ίδιο καθηλωτικός και δισυπόστατος και ο γιος της, ο κατά κόσμον «Πέτρος», τον οποίο δωρικά ενσάρκωνε ο Γιώργος Νανούρης. Η ψυχική αταξία του κληροδοτήθηκε αυτούσια, χαραγμένη στην κυτταρική του προικοδότηση. Δεν τη φοβήθηκε, την κοίταξε κατάματα και τη μετουσίωσε σε δημιουργικότητα, σε έμπνευση, σε έργο. Ένα έργο του οποίου γίναμε μύστες. Λένε πως τα όρια της λογικής με τη σχιζοφρένεια είναι δυσδιάκριτα, χωρίζονται μόλις με μία εύθραυστη τρίχα που καθ΄ όλη τη διάρκεια της παράστασης εύχεσαι να μη σπάσει.
Κείμενο, ερμηνεία και σκηνοθεσία σε κυριεύουν και συνεργούν στη μεταφυσική συστολή του χρόνου. Μέσα στο θέατρο «Προσκήνιο» ο χρόνος κυλά διαφορετικά. Ξαφνικά η πλατεία φωτίζεται και εσύ αφήνεις την ανάσα σου ελεύθερη, που κρατούσες μερικά δευτερόλεπτα τώρα. Κοιτάζεις το ρολόι και παρατηρείς το μυστήριο που συντελέστηκε εμπρός σου, έχουν περάσει 75 ολόκληρα λεπτά. Αδύνατον. Θα ορκιζόσουν πως δεν πέρασαν ούτε πέντε. Απορείς πως είναι δυνατό να κρατούσες την αναπνοή σου για τόση ώρα. Χειροκροτείς δυνατά. Οι μύστες υποκλίνονται ταπεινά μπροστά σου. Το θαύμα έχει γίνει. Το θέατρο έχει καταφέρει να εξαπατήσει πάλι το θυμικό σου. Μπορείς να φύγεις τώρα.
Είσαι ελεύθερος, έτσι δεν είναι;