Ο Ν. ΚΑΜΤΣΗΣ ΣΥΝΑΝΤΗΣΕ ΤΟΝ ΡΙΧΑΡΔΟ ΙΙΙ, ΣΤΟ ΠΑΡΙΣΙ
- Ημερομηνία: Τρίτη, 09/02/2016 11:42
O Ριχάρδος ο ΙΙΙ ασκούσε και ασκεί μια γοητεία αναμφισβήτητη, τόσο στους ανθρώπους του θεάτρου όσο και στους θεατρόφιλους, με τους τελευταίους να κατακλύζουν τις αίθουσες όπου και αν παίζεται. Και αυτό διότι πάντα παίζεται από μεγάλους ηθοποιούς με αναμφισβήτητη γοητεία στο κοινό.
Το έργο κατατάσσεται από τους θεατρολόγους στις πλέον αδύναμες ιστορικές Σαιξπηρικές τραγωδίες. Ανοικονόμητο σε διάρκεια, έχει μια εξέλιξη γραμμική και προβλεπόμενη αλλά διαθέτει έναν κεντρικό ήρωα με μια τρομακτική και αβυσσαλέα γοητεία. Η γοητεία του μάλιστα πολλαπλασιάζεται ακόμη περισσότερο όταν συναντάει την γοητεία των πρωταγωνιστών που τον υποδύονται. Laurence Olivier (1955), Antony Sher (1984), Ian MacKellen (1995), Kenneth Branagh (2002) Κevin Spacey (2011), για να αναφέρουμε τους πιο γνωστούς σε μας. Το οξύμωρο είναι ότι αυτή η προστιθέμενη γοητεία γίνεται ακόμη μεγαλύτερη όσο πιο αποκρουστικός γίνει σκηνικά ο ήρωας.
Στο ιστορικό Odeon Theatre Europe στο Παρίσι, οικοδόμημα του 1779, μπροστά από τους κήπους του Λουξεμβούργου, μέχρι τις 14 Φεβρουαρίου, ο δύσμορφος και αδίστακτος Δούκας του Γλόστερ ανεβαίνει στη σκηνή και γοητεύει για μια ακόμη φορά. Σε συμπαραγωγή της ομάδας Picolla familia με το ODEON και το Théâtre National de Bretagne / Rennes το τρομερό παιδί του Γαλλικού θεάτρου Tomas Jolly (Βραβείο σκηνοθεσίας Moliere 2015 για την προπέρσινη 18ωρη Σαιξπηρική τριλογία του Henry VΙ) αναλαμβάνει και τον ρόλο και την σκηνοθεσία και τα σκηνικά.
Και πετυχαίνει και στα τρία.
Σε μια σκηνή σκοτεινή με σκηνικά 2-3 σκαλωσιές, ένα τεράστιο πατάρι που ανεβοκατέβαινε και γινόταν τραπέζι, φυλακή, θρόνος, ο Jolly στηρίζει τη σκηνοθεσία στο ταλέντο του και στους φωτισμούς του François Maillot και Antoine Travert. Προβολείς led τελευταίας τεχνολογίας, ρομποτικά και κινούμενες κεφαλές, αναλαμβάνουν ρόλο σκηνικών αλλά... και ηθοποιού.
Πράγματι, με ιδιαίτερη συγκινησιακή φόρτιση, περιπολούν με τις δέσμες τους σκηνή και πλατεία. Διαπεραστικοί και αμείλικτοι, περιδιαβαίνουν και ελέγχουν έναν-έναν τους θεατές, δημιουργώντας δέος και φόβο, ανάλογο με τον φόβο του αντιστασιακού μπροστά σε περίπολο της Γκεστάπο. Οι προβολείς γίνονται φυλακή, αίθουσα του θρόνου, ανοίγουν και κλείνουν σαν τεράστιες πόρτες, αφήνουν η απαγορεύουν την είσοδο στα πρόσωπα. Ο Μακιαβελικός Jolly/Ριχάρδος δεν διστάζει να ανοίξει διάλογο με έναν από αυτούς. Τον διατάζει να φωτίσει δεξιά και αριστερά τους θεατές και το φωτεινό μάτι τον υπακούσει σαν σκυλάκι τον αφέντη του.
Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι η τεχνολογία επισκιάζει τους δεκαπέντε ηθοποιούς του Picolla Familia που ιδρυτής είναι και πάλι ο Tomas Jolly.
Το αντίθετο.
Η τεχνολογία υπογραμμίζει το παίξιμο και την παρουσία τους, δημιουργώντας μια ζοφερή ατμόσφαιρα που οδηγεί τον θεατή σε απρόβλεπτες συγκινησιακές ατραπούς και αντιδράσεις. Δεκαπέντε ολοκληρωμένοι ηθοποιοί, ρολίστες όλοι, ντυμένοι στα μαύρα κοστούμια της Sylvette Dequest αποτελούν ένα ενιαίο σύνολο και δοξάζουν το θέατρο.
Στην πεντάωρη (!) παράσταση στο ODEON, που δεν έπεφτε καρφίτσα, περάσαμε από το φόβο και το δέος στον θαυμασμό, όταν ο ξερακιανός και αποστεωμένος καμπούρης γοητεύει και αποπλανά την Λαίδη Άννα την στιγμή του μεγάλου πένθους της. Γελάσαμε όταν σάρκαζε και χειριζόταν όπως ήθελε τους συνεργάτες-συνωμότες του για να τους οδηγήσει όλους στο χαμό. Αυθόρμητα όλοι συναινέσαμε με την ανέμελη συμμετοχή μας, στην επιβολή της δικτατορίας και της τρομοκρατίας του. Παρευρεθήκαμε στη rock συναυλία που διοργανώθηκε για να γιορτάσει την εγκαθίδρυση του στο θρόνο και τραγουδήσαμε μαζί του «I’m a dog, I’m a toad, I’m a hedgehog».
Τραγικός, αποτρόπαιος και χαριτωμένος, δύσμορφος αλλά γοητευτικός και χαρισματικός, τράβηξε όλο τον κόσμο σε ένα κολαστήριο αισθητικό, πολιτικό αλλά και ηθικό, σαρκάζοντας την εξουσία.
Την όποια εξουσία.
Μοναχικός και μελαγχολικός ξεπρόβαλε στην έναρξη από μία καταπακτή σαν σαύρα, με μια καμπούρα γεμάτη φτερά σαν αγκάθια. Ένα πλάσμα σαν ιγκουάνα και σκαντζόχοιρος με φωνή βραχνή και μελωδική μαζί. Στο φινάλε το ίδιο αυτό πλάσμα γαντζώθηκε σπαραχτικά πάνω στο πεσμένο άσπρο άλογο του και ξεστόμισε την τελική τραγική κραυγή: «ένα άλογο, ένα άλογο το βασίλειο μου για ένα άλογο».
Μια κολοσσιαία άψογη παραγωγή στην οποία συνεργάστηκαν λίγο-πολύ, δέκα θεατρικοί οργανισμοί. Γιατί σε κάποια αλλά μέρη του πλανήτη, οι άνθρωποι του θεάτρου ξέρουν να συνεργάζονται και η συνεργασία τους να δίνει αριστουργήματα.
Εδώ η Comédie de Caen - CDN de Basse-Normandie, το l'Odéon - Théâtre de l’Europe, το Théâtre National de Bretagne / Rennes, το Théâtre de l'Aquarium - η Cartoucherie, το NTA - CDN des Pays de la Loire, το Théâtre du Nord – Centre Dramatique du Nord, και το Théâtre National de Strasbourg υπάκουσαν στις επιταγές του Tomas Jolly και του Picolla Familia και μας έδωσαν ένα Ριχάρδο που θα θυμόμαστε για καιρό.
Μετάφραση Jean-Michel Déprats
Προσαρμογή Thomas Jolly et Julie Lerat-Gersant
Σκηνοθεσία-σκηνικά Thomas Jolly
Καλλιτεχνικός συνεργάτης Pier Lamandé
Δραματουργός Julie Lerat-Gersant
Βοηθός σκηνοθέτη Mikaël Bernard
Φωτισμοί François Maillot, Antoine Travert et Thomas Jolly
Μουσική Clément Mirguet
Κοστούμια Sylvette Dequest
Video Julien Condemine
Φωτογραφίες Stéphane Lavoué
Διδασκαλία και διεύθυνση των παιδιών Jean-Marc Talbot
Παίζουν οι ηθοποιοί
Damien Avice, Mohand Azzoug, Etienne Baret, Bruno Bayeux, Nathan Bernat, Alexandre Dain, Flora Diguet, Anne Dupuis, Émeline Frémont, Damien Gabriac, Thomas Germaine, Thomas Jolly, François-Xavier Phan, Charline Porrone, Fabienne Rivier.
Richard III de Shakespeare mis en scène par... από culturebox