Η ΒΙΑ ΣΤΟ ΘΕΑΤΡΟ
- Ημερομηνία: Πέμπτη, 03/03/2016 12:14
Η βία είναι σύμφυτη της ανθρώπινης φύσης, ο άνθρωπος είναι βίαιο ον. Κι όμως η θέα μιας φρικιαστικής εικόνας, δημιουργεί αποτροπιασμό. Παρόλο που στην καθημερινότητά μας, μέσα από την τηλεόραση ή το ίντερνετ σκληρές εικόνες, εικόνες σφαγιασμών και πτωμάτων, μας κατακλύζουν, οι θεατές φαίνεται να μην αντέχουν ανάλογη βία στην τέχνη και δη στο θέατρο.
Το ερώτημα είναι, αν πραγματικά δεν τις αντέχουν ή αν απλώς οι εικόνες αυτές, δεν μοιάζουν και τόσο «αληθινές»… Ο κινηματογράφος έχει πολλούς τρόπους να παράξει σκληρές εικόνες και να σοκάρει τους θεατές, οι οποίοι έχουν και απόσταση από τη δράση, οπότε εκεί γίνονται πιο εύκολα αποδεκτές. Τι συμβαίνει όμως με ανάλογες σκηνές στο θέατρο;
Στην αρχαία τραγωδία, καμιά σκηνή βίας δεν συντελείται επί σκηνής, πράγμα καθόλου τυχαίο, αν και οι λόγοι καταρχάς φαίνεται πως ήταν θρησκευτικοί. Τα μεταγενέστερα όμως έργα και κυρίως τα σύγχρονα, βρίθουν από αιματοβαμμένες σκηνές, που συχνά προβληματίζουν τους σκηνοθέτες.
Η ρεαλιστική αναπαράσταση της βίας είναι επώδυνη για τους ηθοποιούς, επικίνδυνη πολλές φορές και σπανίως επιτυχημένη. Ίσως όμως να είναι και εντελώς άχρηστη. Το σύγχρονο θέατρο αρνείται τον ρεαλισμό και καλά κάνει, μιας και ο κινηματόγραφος μπορεί να απεικονίσει την πραγματικότητα με πολύ πιο ενδιαφέροντα τρόπο.
Το θέατρο σήμερα, δεν ακολουθεί τους κανόνες της αναπαράστασης, αλλά της αποκάλυψης, όποτε για ποιο λόγο οι βίαιες σκηνές να αποτελέσουν εξαίρεση…
Πολλοί σκηνοθέτες επιμένουν ακόμα όταν στήνουν τέτοιες σκηνές να ζητούν αληθοφανή χαστούκια, μπουνιές κτλ, με αποτέλεσμα να τραυματίζονται οι ηθοποιοί ή να τίθενται σε κίνδυνο τραυματισμού. Ταυτόχρονα η αλόγιστη βία προκαλεί πανικό στο κοινό.
Αυτή την περίοδο στο Λονδίνο παρουσιάζεται το «Cleansed» της Sarah Cane. Στην παράσταση υπάρχουν τόσο βίαιες σκηνές, που συχνά θεατές λιποθυμούν και βγαίνουν από το θέατρο σε κατάσταση σοκ. Ορισμένοι καλλιτέχνες ισχυρίζονται ότι αυτή η επαφή με τη βία, είναι ουσιαστικά ένα σύνθημα κατά της βίας, με την έννοια ότι αν οι θεατές γίνουν αυτόπτες μάρτυρες ενός τέτοιου περιστατικού, κάτι θα συμβεί μέσα τους, έστω και ασυνείδητα.
Από την άλλη πάλι, ένα τέτοιο σοκ δεν επιτρέπει στον θεατή να μείνει συγκεντρωμένος στο γεγονός της παράστασης και να αναλογιστεί τι βλέπει. Οι σωματικές αντιδράσεις που προκαλεί η θέαση μιας ρεαλιστικής βίας, απομακρύνουν τον θεατή από την αντικειμενικότητα της παρατήρησης και τον κάνουν πάσχοντα, όποτε αρχίζει να λειτουργεί πλέον μόνο με το θυμικό.
Οπότε μάλλον σύντομα θα ξεχάσει και θα απωθήσει όσα είδε, πριν καν προλάβει να τα επεξεργαστεί…
Το θέατρο άλλωστε αποκαλύπτει πάντα τις αιτίες, τα γεγονότα τα γνωρίζουμε… Η βία υπάρχει, την βιώνουμε όλοι κάθε μέρα με τον έναν ή τον άλλο τρόπο, το ερώτημα λοιπόν είναι τι την πυροδοτεί…