Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΠΙΟ ΔΙΑΣΗΜΟΥ ΣΚΗΝΙΚΟΥ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ
- Ημερομηνία: Δευτέρα, 22/01/2018 14:36
Το πιο διάσημο σκηνικό αντικείμενο ανά τους αιώνες, είναι το κρανίο που κρατάει ο Άμλετ, όταν αναρωτιέται το περίφημο «να ζει κανείς ή να μην ζει». Το συγκεκριμένο prop αποτελούσε πάντα αίνιγμα για τους σκηνοθέτες και τους σκηνογράφους.
Ο θρύλος λέει ότι ο ίδιος ο Σαίξπηρ είχε χρησιμοποιήσει ένα ανθρώπινο κρανίο στην συγκεκριμένη σκηνή, το οποίο πιθανότατα ανήκε στον Richard Tarlton. Αυτός ήταν ο πιο αγαπημένος κλόουν της βασίλισσας Ελισάβετ και πέθανε το 1588. Οπότε μια δεκαετία αργότερα, το κρανίο του ήταν διαθέσιμο για τις παραστάσεις του σαιξπηρικού θιάσου.
Το 1755 ένας κριτικός ονόματι Paul Hiffernan ανέφερε ότι σε μια παράσταση του «Άμλετ» χρησιμοποιήθηκαν αληθινά οστά κι όχι ξύλινα. Μια ανάλογη μαρτυρία υπάρχει και από το 1850: η χρήση ανθρώπινων οστών τότε προκάλεσε την αντίδραση του κοινού.
Τον 20ο αιώνα οι σκηνοθέτες φαίνεται πως ασχολήθηκαν με το συγκεκριμένο θέμα ιδιαιτέρως. Το 1975 στο Εθνικό Θέατρο στο Λονδίνο ο σκηνοθέτης Peter Hall έφερε στην πρόβα ένας ανθρώπινο κρανίο, όμως συνειδητοποίησε πως η ατμόσφαιρα ηλεκτρίστηκε, οπότε αποφάσισε να μην το χρησιμοποιήσει στην παράσταση. Από τότε οι περισσότεροι θίασοι άρχισαν να προτιμούν τις ρεπλίκες από ξύλο, πλαστικό, ή παπιέ μασέ, τόσο για λόγους ανθεκτικότητας όσο και λόγους σεβασμού.
Παρόλο όμως που οι ηθοποιοί δεν φαίνονται πρόθυμοι να χρησιμοποιούν ανθρώπινα οστά, πολλοί άνθρωποι θέλησαν να δωρίσουν το κρανίο τους μετά θάνατο, για τις ανάγκες της συγκεκριμένης σκηνής. Ένας Αμερικανός ηθοποιός, ο Edwin Booth, που έπαιξε τον Άμλετ στο Μπρόντγουεϊ το 1860 με τεράστια επιτυχία, ζήτησε να χρησιμοποιηθεί το κρανίο του σε κάποια παράσταση, προκειμένου να παίξει έστω και νεκρός τον αγαπημένο του ήρωα ακόμα μια φορά. Το ίδιο φαίνεται πως έκανε κι ένας διάσημος σταρ της εποχής ο George Frederick Cooke, του οποίου το κρανίο όντως, πρωταγωνίστησε σε μια παραγωγή κι έκλεψε τις εντυπώσεις.
Ο Τσαϊκόφσκι, που ήταν λάτρης του θεάτρου, δώρισε το σώμα του για ιατρικές μελέτες μετά θάνατον και είχε ζητήσει το κρανίο του να δοθεί στο Royal Shakespeare Company. Ο Mark Rylance έκανε τις πρόβες του με αυτό, αλλά πρώτος το εμφάνισε στη σκηνή ο David Tennant το 2009, γεγονός όμως που δεν συζητήθηκε. Ο θίασος τότε είχε δηλώσει ότι κρανίο του μεγάλου μουσικού έχει αντικατασταθεί από ένα αντίγραφο, ώστε να μην αποσπάσει την προσοχή των θεατών, όμως ο καλλιτεχνικός διευθυντής του οργανισμού λίγους μήνες αργότερα παραδέχτηκε ότι στην παράσταση ο Tennant χρησιμοποιούσε το κεφάλι του συνθέτη.
Υπάρχουν επίσης αμέτρητες ιστορίες σχετικά με το πώς οι ηθοποιοί χειρίζονται αυτό το σκηνικό αντικείμενο. Ο μεγάλος ηθοποιός της Βικτωριανής περιόδου λέγεται πως το χτυπούσε μαλακά με το ένα το χέρι, ενώ ο Γάλλος Charles Fechter το είχε φιλήσει. Το 1948 σε μια κινηματογραφική μεταφορά του έργου, ο μεγάλος Laurence Olivier του ψιθύρισε στο αυτί κάποιες ατάκες, ενώ σε μια σύγχρονη παράσταση ο Ralph Fiennes κόλλησε με πάθος τα χείλη πάνω στο κρανίο, δείχνοντας έτσι την περιέργεια του μελαγχολικού πρίγκιπα γύρω από το φαινόμενο του θανάτου. Ο Thomas Ostermeier πάντως για να αποφύγει τα κλισέ έκοψε τελείως την εν λόγω σκηνή και πρόβαλε το κρανίο σε βίντεο, ενώ το 2014 η Maxine Peake, που έπαιξε έναν ανδρόγυνο Άμλετ, χρησιμοποίησε αντί για κρανίο ένα πουλόβερ σε μπεζ χρώμα.