Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΜΙΚΡΑΣΙΑΤΙΚΗΣ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗΣ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΠΡΟΣΩΠΙΚΕΣ ΙΣΤΟΡΙΕΣ
- Ημερομηνία: Πέμπτη, 08/12/2016 15:26
Η Mικρασιατική Kαταστροφή αποτελεί μια μαύρη σελίδα στην ιστορία το τόπου μας. Το δράμα ενός ολόκληρου λαού ζωντανεύει μέσα από προσωπικές ιστορίες των ανώνυμων πρωταγωνιστών της φέτος, σε τρεις θεατρικές σκηνές.
Η Δέσποινα Μπεμπεδέλη επιστρέφει στην Αθήνα, μετά από δέκα χρόνια απουσίας, για να ερμηνεύσει τη Φιλιώ Χαϊδεμένου στο θέατρο Βεάκη. Η Χαϊδεμένου υπήρξε μια εμβληματική προσωπικότητα, που με την τόλμη και την αποφασιστικότητα που τη διέκριναν, αγωνίστηκε για να μην εξαλειφθεί ο πολιτισμός που αναπτύχθηκε στη Μικρά Ασία. Η παράσταση βασίζεται στο βιβλίο της «Η διαθήκη της Ιωνίας - Τρεις αιώνες μια ζωή» και εκδόθηκε στην Αθήνα το 2005. Τη διασκευή έκανε η Άντρη Θεοδότου και τη σκηνοθεσία ο Βασίλης Ευταξόπουλος, με τη μουσική-καλλιτεχνική επιμέλεια του Ζαχαρία Καρούνη.
Η ναξιώτικης καταγωγής Φιλιώ Σιδερή-Χαϊδεμένου, 23 ετών τότε -γεννημένη σε μια μικρή κωμόπολη της Μ. Ασίας, τα Βουρλά, λίγα μόλις χιλιόμετρα από τη Σμύρνη-, φθάνει μετά την καταστροφή και την έξοδο στην Ελλάδα. 'Εχει χάσει τον πατέρα και τα αδέλφια της, η ίδια ωστόσο κατάφερε κι έφτασε στον Πειραιά, περνώντας διά πυρός και σιδήρου. Στα χρόνια που ακολούθησαν, δεν εγκατέλειψε ποτέ την μνήμη του τόπου και του ξεριζωμού. «Όσο ζω κι αναπνέω, δεν θα σταματήσω ποτέ να μιλώ για όσα ζήσαμε οι Έλληνες της Σμύρνης, της Μικράς Ασίας, με τη Φωτιά, τον διωγμό, τον ξεριζωμό μας από τα άγια χώματα, την καταδίκη σε προσφυγιά… Αυτά τα μάτια ώσπου να κλείσουν, θα βλέπουν μπροστά τους τα όσα έγιναν και δεν συμφέρουν και το στόμα μου θα μιλά για το άδικο του Ελληνισμού και θα ζητά την επιστροφή εκεί που είδαμε το φως, που μεγαλώσαμε, προκόψαμε, για να χαθούν όλα μέσα στον καπνό και στη φωτιά», έλεγε πάντα και μέχρι τα 108 χρόνια της δεν σταμάτησε ποτέ να αγωνίζεται γι’ αυτό το σκοπό.
Στο βιβλίο της περιγράφονται με γλαφυρό τρόπο οι καθημερινή ζωή των κατοίκων της Μικράς Ασίας, αλλά κι οι διωγμοί και οι θηριωδίες σε βάρος των Ελλήνων. Φέτος, σχεδόν δέκα χρόνια από την απώλειά της, το ίδρυμα πολιτισμού Ιωνία, που συστάθηκε με πρωτοβουλία της Ιεράς Μητροπόλεως Νέας Ιωνίας, τιμά τη μνήμη της στηρίζοντας αυτή τη θεατρική παράσταση.
Τρεις Αντιγόνες συγκεντρώνει η παράσταση «Η αφήγηση της Αντιγόνης» που παρουσιάζεται στο Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης. Η Αντιγόνη Νέτα σκηνοθετεί την αληθινή ιστορία της προγιαγιάς της, Αντιγόνης Μαυροματοπούλου και η ηθοποιός Αντιγόνη Φρυδά δίνει σάρκα και οστά στην ηρωίδα. Η προγιαγιά Αντιγόνη λοιπόν, όταν έγινε το Σύνταγμα στην Τουρκία, φοβούμενη ότι θα καλέσουν το σύζυγό της στο στρατό, με περίσσιο θάρρος άφησε το σπιτικό της στην Ίμερα της Τραπεζούντας και ξεκίνησε για ατελείωτο ταξίδι γεμάτο δυσκολίες, απώλειες αλλά και ευγνωμοσύνη για όσους βοήθησαν αυτή και την οικογένειά της, προσφέροντάς τους στέγη και εργασία. Βασισμένη στην αληθινή αφήγησή της και σε αρχειακό υλικό, η νεαρή σκηνοθέτις φτιάχνει ένα θεατρικό μονόλογο που αναβιώνει μια ιστορία, η οποία αποτελεί πραγματικότητα για ολόκληρους λαούς, γιατί, όπως λέει, «ο ξεριζωμός είναι κληρονομιά που μοιραζόμαστε όλοι».
Τέλος, οι Fly Theatre (ήτοι οι Κατερίνα Δαμβόγλου και Robin Beer) επέστρεψαν από το Λονδίνο στην Αθήνα με το έργο τους «Αγγελική» , το οποίο παρουσιάζεται και φέτος στο Θέατρο Νέου Κόσμου. Η παράσταση βασίζεται στην πραγματική ιστορία μιας προσφυγοπούλας από τις Νέες Φώκαιες της Σμύρνης, της Αγγελικής Ματθαίου, όπως η ίδια την παρουσιάζει σε ένα γράμμα της που δημοσιεύθηκε στις εφημερίδες, λίγο πριν πεθάνει.
Στην αφήγησή περιγράφει πώς έπειτα από μια περιπλάνηση ως αιχμάλωτη στην Ανατολή, που κράτησε κάποια χρόνια, θα φτάσει τελικά ορφανή στην Ελλάδα και θα συναντήσει μια αδελφή της, που διασώθηκε από τη σφαγή. Οι Fly Theatre στήνουν μια παράσταση, βασιζόμενοι στις θεατρικές αρχές του σωματικού θεάτρου , την κουκλοπαιχτική και τη μιμική, για να μιλήσουν για το σημαντικότερο ζήτημα των καιρών μας, την προσφυγιά.