'ΔΕΝ ΕΙΣΑΙ ΜΟΝΟΣ' Ή Η ΕΒΔΟΜΑΔΑ ΣΕ ΠΑΡΑΣΤΑΣΕΙΣ
- Ημερομηνία: Δευτέρα, 07/11/2016 18:06
Η περασμένη εβδομάδα θα μπορούσε να έχει γενικό τίτλο «Δεν είσαι μόνος» κι αυτό γιατί οι παραστάσεις που –συμπτωματικά- είδα, ήρθαν να μου υπενθυμίσουν αυτά που ξεχνάω γιατί φοβάμαι να δω κατάματα, αλλά που όταν τα δω, θέλω να μείνουν τα μάτια μου ανοιχτά και να μην τα ξεχάσω ποτέ ξανά.
ΔΕΥΤΕΡΗ ΦΩΝΗ
Δεν είσαι μόνος σε μια χώρα που καταρρέει, δεν μεγάλωσες μόνο εσύ με τις αξίες και τα ιδανικά των γονιών σου, που είδαν κι εκείνοι κι εσύ μαζί τους, να διαψεύδονται στη συνέχεια. Δεν είσαι ο μόνος που συνειδητά ή ασυνείδητα αποφάσισε να ακολουθήσει τον επαγγελματικό δρόμο της μαμάς ή του μπαμπά, που δεν κυνηγά τα όνειρά του αλλά τα όνειρα και τα θέλω τα δικά τους. Δεν είσαι ο μόνος που έχει ματαιωμένες προσδοκίες και χαμένες ελπίδες. Δεν είσαι ο μόνος που ζει σε μια οικογένεια που εγκλωβίζει τα παιδιά της, που όσο λέει πως θέλει να απογαλακτιστούν, άλλο τόσο τα κρατάει κοντά της, σχεδόν τα πνίγει, και μετά απορεί πού έκανε λάθος και πληρώνει τώρα. Δεν είσαι ο μόνος που θέλει μια ωραία μέρα, απλώς να πάρει ένα σακίδιο στην πλάτη και να φύγει από το σπίτι, από την πόλη, από τη χώρα, να ελευθερωθεί.
Κι εγώ μεγάλωσα με τις ιδεολογίες των γονιών μου. Κι εγώ ακολούθησα -ίσως ασυνείδητα;- το μονοπάτι που χάραξε η μητέρα μου, του γραπτού λόγου. Κι εγώ ήρθα αντιμέτωπη με την κατάρρευση αξιών και «δεδομένων» και την ουσιαστική ανάγκη να πιαστώ από κάπου. Το να είσαι δεύτερη φωνή το αγαπώ και το υποστηρίζω. Όσο υποστηρίζω και το όνειρο της πρωτιάς. Όσο υποστηρίζω εκείνα τα παιδιά που μπόρεσαν να ξεχωρίσουν αν η ζωή τους ήταν βασισμένη στα δικά τους θέλω και όχι σε αυτά των γονιών τους -αλήθεια, πώς μπορείς να είσαι σίγουρος; Θα ήθελα να είμαι δεύτερη φωνή (μπορεί και να είμαι). Ο κρίκος, ο μοχλός που απογειώνει το σύστημα. Αυτό που μένει στο αυτί όταν ο μεγάλος ήχος κοπάσει. Αυτό το όμορφο αλλά φευγαλέο που βλέπεις από ένα παράθυρο τρένου, που μέχρι να το δεις καλά, εξαφανίστηκε. Άλλωστε, αυτό το φευγαλέο, είτε ήχος, είτε εικόνα, είτε λόγια, είτε άγγιγμα, είτε συναίσθημα, είτε επιθυμία, είτε αγκαλιά, είτε φωνή είναι το μόνο που σου ανήκει πραγματικά, αυτό για το οποίο είσαι υπεύθυνος και μπορείς να ορίσεις στο ελάχιστο εμβαδόν του ενεστώτα όπου κινείσαι.
Δεν είσαι (ο) μόνος που προσπαθεί να ζήσει όσο πιο όμορφα μπορεί «σε αυτό το ελάχιστο εμβαδόν του ενεστώτα του», όπως αναφέρεται στο έργο.
*Δεύτερη Φωνή, των Θανάση Παπαθανασίου-Μιχάλη Ρέππα, σε σκηνοθεσία Κωνσταντίνου Μαρκουλάκη. Θέατρο Αποθήκη. Πρωταγωνιστούν: Νένα Μεντή, Δανάη Σκιάδη, Γιώργος Ζιόβας, Κωνσταντίνος Γαβαλάς, Δημήτρης Σαμόλης, Γιώργος Κατσής
ΛΑΜΠΕΝΤΟΥΖΑ
Δεν είσαι μόνος στη γη αυτή, στον κόσμο αυτό, στη χώρα, στην πόλη, στον δρόμο, στη γειτονιά, δεν είσαι μόνος σε αυτή τη βάρκα, κι ας μην είσαι ανάμεσα σε αυτούς που κάποιοι αποκαλούν ξένους, οι οποίοι βλέπουν από τη βάρκα αυτή, τη χώρα που ζεις, το έδαφος που πατάς, την καθημερινότητα που δεν σε ικανοποιεί αλλά σε κάνει μίζερο, τα βλέπουν σαν σωτηρία, σαν τη μοναδική ελπίδα σωτηρίας. Και ναι, δεν θέλουν να ρισκάρουν τη ζωή τους, και ξέρουν ότι κινδυνεύουν να πνιγούν και ότι ίσως να μη φτάσουν όλοι απέναντι, το ξέρουν ότι εδώ θα είναι ξένοι και από πολλούς ανεπιθύμητοι, το ξέρουν ότι δεν θα έχουν πού να κοιμηθούν τη νύχτα και θα κρυώνουν, αλλά σε κάθε περίπτωση αυτή η πραγματικότητα είναι καλύτερη από αυτή που αφήνουν πίσω τους. Κι εσύ, κι εγώ που νιώθουμε εγκλωβισμένοι ενίοτε στη δική μας πραγματικότητα, στη ρουτίνα μας, στην ασφάλεια του σπιτιού μας, εγώ κι εσύ που προσπαθούμε να ξεφύγουμε από άλλους δαίμονες, από δικούς μας φόβους και σκέψεις, από τα άγχη της δουλειάς ή της μαμάς, εγώ κι εσύ που αισθανόμαστε ότι μας υποτιμούν μία φορά στο τόσο, όταν λέμε ότι δουλεύουμε στο ΟΚ! και όχι στο Vanity Fair, και μας ενοχλεί το υφάκι, εγώ κι εσύ που ο πόλεμος που ξέρουμε είναι οι βρισιές που ανταλλάσσουμε στον δρόμο όταν οδηγούμε, (μάλλον) δεν έχουμε ζήσει τον αληθινό ρατσισμό, την αληθινή μοναξιά. Τη μοναξιά ανάμεσα σε πλήθη. Νευριάζουμε το πρωί που μας χύθηκε ο καφές και κοιτάμε πλέον σχεδόν αδιάφορα τις ειδήσεις –κι ας μιλούν για θάνατο και πνιγμούς και θάλασσες με σώματα- και ξεχνάμε να χαμογελάσουμε, να αγκαλιάσουμε, να αγαπήσουμε, να δώσουμε. (Μα αυτά, δεν είναι στη φύση μας; Πώς γίναμε έτσι;) Ξεχνάμε -όχι ότι είμαστε προνομιούχοι, όχι αυτό- ξεχνάμε ότι δεν είμαστε μόνοι. Ότι μοιάζουμε πολύ περισσότερο με τους γύρω μας. Ότι μοιάζουμε πολύ.
Από χτες, κοιτάζω λίγο καλύτερα τον διπλανό μου.
*Λαμπεντούζα, του Άντερς Λουστγκάρτεν, σε σκηνοθεσία Βαγγέλη Θεοδωρόπουλου, Θέατρο του Νέου Κόσμου. Πρωταγωνιστούν: Αργύρης Ξάφης, Χαρά-Μάτα Γιαννάτου
ΤΟ ΚΟΥΚΛΟΣΠΙΤΟ
-Μα, κανένας δεν θυσιάζει την τιμή του, ούτε καν για αυτόν που αγαπάει.
-Χιλιάδες γυναίκες το έχουν κάνει.
Οι γυναίκες. Η θυσία. Η τιμή. Οι άντρες. Η αγάπη. Το καθήκον. Η ελευθερία. Η σχέση των δύο φύλων. Η θέση ισχύος. Η αργοπορημένη ενηλικίωση. Η εσωτερική επανάσταση. Το δικαίωμα να διεκδικείς τα θέλω σου. Το δικαίωμα –και η υποχρέωση στον εαυτό σου- να ζεις όπως θέλεις. Όχι όπως επιβάλλεται από τους άλλους, τον σύζυγο, την κοινωνία.
Δεν ξέρω αν η Νόρα με συγκίνησε τόσο γιατί είμαι γυναίκα, όμως στο πρόσωπό της είδα όλα αυτά τα «πρέπει» που ακόμη μας περιβάλλουν –κι αν όχι μόνο τις γυναίκες, σίγουρα αυτές-, την υποκρισία και τις προσταγές εκείνων που νομίζουν ότι τους ανήκεις, τις προσδοκίες που έχουν κι εσύ καλείσαι να εκπληρώσεις, τις απαιτήσεις τους, το αναφαίρετο δικαίωμά τους να είναι όπως επιθυμούν, να είναι ο εαυτός τους, ενώ εσύ όχι. Εσύ είσαι η κούκλα που χαμογελά, που οφείλει να είναι ευτυχισμένη με τη ζωή της, που ζητάει χρήματα για να αγοράσει φορέματα, που είναι καθώς πρέπει, που επηρεάζει τόσο-όσο τον άντρα της, που δεν τον εκθέτει, που είναι σωστή σε όλα της –μάνα, σύζυγος, νοικοκυρά. Μόνο που δεν είναι αυτά ΟΛΑ της. Είναι και γυναίκα, και άνθρωπος, και χαρακτήρας, και προσωπικότητα, είναι επιθυμίες, δικαιώματα, λάθη, θυσίες, είναι προσδοκίες και απαιτήσεις. Δεν είναι κούκλα, δεν ζει στο κουκλόσπιτο όπου όλα είναι ρόδινα, κι αν κάτι δεν κάνει καλά θα τη μαλώσεις και θα τη συγχωρέσεις μετά γιατί είσαι πονόψυχος.
Ξέρει κανείς μας αλήθεια τι θα πει θυσία; Έχουμε θυσιάσει ποτέ κάτι για κάτι μεγαλύτερο, έξω από εμάς; Ξέρουμε να αγαπάμε; Στ’ αλήθεια; Τι θα πει έχω καθήκον να σ’ αγαπώ; Τι θα πει ελευθερία; Ναι, αυτά προϋποθέτουν ότι δεν είσαι μόνος, ότι απευθύνεσαι σε κάποιον, νιώθεις κάτι για κάποιον, θες να προσφέρεις σε κάποιον ή να τον υποτάξεις, θυσιάζεσαι για κάποιον, ελευθερώνεσαι από κάποιον. Ή μάλλον, αυτό το τελευταίο, η ελευθερία ξεκινάει από μέσα μας –από εμάς και μόνο- από την ελευθερία του νου, από τον νου που μας εγκλωβίζει και είμαστε εκ των προτέρων χαμένοι, πριν συναναστραφούμε κανέναν. Ένα κλικ είναι. Ένα πρώτο βήμα. Αυτό, σίγουρα μοναχικό.
*Το Κουκλόσπιτο (Νόρα), του Χενρίκ Ίψεν, σε σκηνοθεσία Γιώργου Σκεύα. Θέατρο Οδού Κυκλάδων «Λευτέρης Βογιατζής». Πρωταγωνιστούν: Αμαλία Μουτούση,
Άρης Λεμπεσόπουλος, Μαρία Ζορμπά, Γιώργος Συμεωνίδης, Νικόλας Παπαγιάννης