ΚΑΝΝΕΣ, ΡΕΜΠΕΤΙΚΟ ΚΑΙ ΣΜΟΚΙΝ
- Ημερομηνία: Παρασκευή, 26/05/2017 11:19
Το μήνυμα έλεγε: ΄΄Καλή Πρωτομαγιά… μικρέ μου πρίγκιπα! Δες και το καλό νέο http://flix.gr/news/djam-cannes-70.html Το προσθέσανε τελικά για μια ειδική προβολή μετά συναυλίας ρεμπέτικου στην πλαζ. Δεν είναι κόκκινο χαλί, montée des marches κ.λ.π. αλλά πάντως είναι Κάννες. Η Δάφνη είναι ενθουσιασμένη και μας ευχαρίστησε που τη γεννήσαμε τυχερή, λέει ΄΄.
Αξιολάτρευτο ξεχείλισμα χαράς κι ευγνωμοσύνης. Μα μη νομίζετε. Και την παραμικρή αναποδιά με τον ανάλογο... ενθουσιασμό τη ζούμε.
Η Δάφνη είναι το παιδί μας. Της Μαρίας δηλαδή και του Απόστολου, εξ αίματος. Δικό μου… από καρδιάς. Και λόγω τέχνης. Εκλεκτικές συγγένειες.
Το καλό νέο ήταν το εξής: ΄΄Το ελληνογαλλικό «Djam» του Τονί Γκατλίφ στο 70ο Φεστιβάλ Καννών. Ωραία νέα για την καινούργια ταινία του Τονί Γκατλίφ, που με θέμα το ρεμπέτικο και πρωταγωνίστρια τη Δάφνη Πατακιά θα προβληθεί στην παραλία των Καννών σε μια ειδική προβολή΄΄.
Στην παραλία; Υπαίθριες προβολές στο Φεστιβάλ; Τη μοναδική φορά που βρέθηκα στις Κάννες, τριάντα πέντε χρόνια πριν, θάταν αδιανόητο. Ακόμη θάναι, υποθέτω, για διαγωνιζόμενες ταινίες.
Μπορεί να σας φανεί περίεργο αλλά ελάχιστα θυμάμαι. Θέλω να πω πως θάπρεπε κανονικά να μου είχαν μείνει τα πάντα αλησμόνητα. Να με είχαν εντυπωσιάσει, όχι; Ένας νεαρός ηθοποιός στο πιο λαμπερό φεστιβάλ της Ευρώπης, εξ επαφής με την αφρόκρεμα του διεθνούς κινηματογράφου, θάπρεπε να θυμάται την κάθε λεπτομέρεια. Ακόμα και χωρίς να συμμετέχει ο ίδιος σε ταινία του φεστιβάλ… αν και παραλίγο να παίξω ένα ρολάκι στο Fitzcarraldo που διαγωνιζόταν, αλλά αυτό είναι μια άλλη ιστορία. Κι όμως… για να ανακαλέσω όσα έζησα και να τα καταγράψω ζήτησα… τη βοήθεια του κοινού. Του κολλητού μου δηλαδή, που τον παρέσυρα κι αυτόν στις Κάννες άθελά μου, θα σας τα πω όλα σε λίγο.
Ζούσα ακόμα στο Παρίσι, η τελευταία μου χρονιά. Στις Κάννες – για την ακρίβεια στο πάρτυ που θα διοργάνωνε στις Κάννες– με είχε καλέσει ένας καινούργιος φίλος, ο Maurice Tinchant, πολύ πριν γίνει ο ριζοσπαστικός παραγωγός των ταινιών του Jacques Rivette και του Otar Iosseliani. Τότε ήταν ακόμη επί των δημοσίων σχέσεων των ταινιών, στην παραγωγή μπήκε αργότερα.
Παραμυθένιες οι βραδιές που διοργάνωνε. Καλαίσθητες και χαλαρές. Κέφι, διακριτική χλιδή και… business. Και μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας, το κυριότερο. Για όσους ήθελαν τις συναντήσεις τους πιο ιδιωτικές, σε περιβάλλον απολαυστικό, μέσα σε κήπους καταπράσινους με φοίνικες και με λουλούδια, στο ύψωμα πάνω απ΄ την πόλη με θέα τη θάλασσα. Βραδιές που ταίριαζαν στο ύφος και τη λάμψη του συγκεκριμένου φεστιβάλ.
Ο Jack Lang, ο τότε υπουργός πολιτισμού, στον Maurice απευθύνθηκε, αν αυτό σας λέει κάτι, να του διοργανώσει το 1985 την πρώτη Fête du Cinéma που έγινε θεσμός εντέλει.
Εκτός απ΄ τον Maurice δεν ήξερα κανέναν. Καμία διαπίστευση δεν είχα και για τίποτα. Ούτε και υποπτευόμουν πόσο δύσκολο θα ήταν να αποκτήσω. Το μόνο φεστιβάλ που μου ήταν γνώριμο ήταν της Θεσσαλονίκης. Καμία σχέση απολύτως. Διαφορετικό βεληνεκές. Διαφορετικά μεγέθη.
Πέρασα παρόλα αυτά να πάρω μια γεύση από τη διοργάνωση και για καλή μου τύχη… έπεσα πάνω στην ολιγάριθμη ελληνική αποστολή. Και βρέθηκα από το πουθενά να κάνω τον διερμηνέα σε κάποιες συνεντεύξεις που ζήτησαν οι δημοσιογράφοι από τον Νίκο Τζίμα για την ταινία του ΄΄Ο άνθρωπος με το γαρύφαλλο΄΄. Η ταινία –θα θυμάστε– περιστρέφεται γύρω από τη δράση και την εκτέλεση του Νίκου Μπελογιάννη και σχολιάζει το πολιτικό κλίμα που επικρατούσε στην Ελλάδα μετά το τέλος του Εμφύλιου. Δεν είχε πάρει έγκριση την προηγούμενη χρονιά να εκπροσωπήσει την Ελλάδα στις Κάννες αλλά στο μεταξύ είχε πάρει το βραβείο στο Φεστιβάλ της Μόσχας και ο δρόμος άνοιξε. Θα προβαλλόταν κι αυτή σε ειδική προβολή, όπως τώρα το ΄΄Djam΄΄, αλλά… χωρίς την παραλία.
Η ελληνική αποστολή, μάλλον ως ανταπόδοση για την εξυπηρέτηση, μου εξασφάλισε το αναγκαίο καρτελάκι για να μπορώ να έχω πρόσβαση σε κάποιους χώρους και σε κάποιες προβολές, αλλά η τελετή απονομής προϋπέθετε απαρεγκλίτως βραδινό επίσημο ένδυμα, με άλλα λόγια σμόκιν. Μπίνγκο ! Τέτοιο εμπόδιο δεν τόχα υπολογίσει. Ούτε ήξερα πως θα μπορούσα ενδεχομένως να βρω και να νοικιάσω, ήξερα όμως πως… είχα σμόκιν –αγορασμένο στο παζάρι της Νάπολης για τρεις κι εξήντα, μάλλον κλεμμένο, που όμως με είχε βγάλει ασπροπρόσωπο σε ανάλογες συνθήκες– και έστειλα κατεπειγόντως το σχετικό… σήμα κινδύνου στο Παρίσι. Μέχρι το βράδυ το σμόκιν είχε φτάσει… μαζί με τον Mehdi τον κολλητό μου, που προτίμησε να το φέρει αυθημερόν ο ίδιος –για νάναι σίγουρος πως θα το παραλάβω έγκαιρα– αν και κείνος αρχικά, ως πιο οργανωμένος, δεν ήθελε ναρθεί στις Κάννες στα τυφλά όπως εγώ, που το αποφάσισα την τελευταία στιγμή. Οι Κάννες είναι μακριά από το Παρίσι. Και αν δεν έχεις προνοήσει για τα πάντα, τις μέρες του φεστιβάλ ο πανικός είναι στην ημερήσια διάταξη.
Μέχρι να εγκλιματιστώ το φεστιβάλ είχε τελειώσει. Ένα Σαββατοκύριακο έμεινα όλο κι όλο. Και κατά βάθος αισθανόμουνα συνεσταλμένος και ανένταχτος. Κι ας τόπαιζα άνετος.
Συνάντησα πολλούς, αλλά δεν έκανα καμιά καινούργια γνωριμία –αν ίσως περιμένατε να σας εντυπωσιάσω– ούτε συντήρησα, εν συνεχεία, αυτές που είχα ήδη. Αλλά γι αυτό ευθύνομαι εγώ, όχι οι Κάννες. Δεν θεωρώ βεβαίως γνωριμία την κάθε καλημέρα που αντάλλαξα με οποιαδήποτε διασημότητα –δεν θα σας πω ονόματα– ούτε την κάθε κουβεντούλα μ΄ ένα ποτό στο χέρι.
Μια διερμηνεία, μια προβολή, μια τελετή απονομής και ένα πάρτυ. Το φεστιβάλ για μένα ήταν αυτό. Και η περιρρέουσα ατμόσφαιρα, βεβαίως. Μια φευγαλέα αίσθηση.
Κι όμως. Και τώρα ακόμα, αν μπορούσα θα πεταγόμουν έστω και για την προβολή στην παραλία. Να παίζει η Δάφνη τον τζουρά, να τραγουδάει και να χαίρεται. Να λάμπει.
Δεν γίνεται. Μου έτυχε ένα γύρισμα σε μια μεγάλου μήκους –μετά από πολύν καιρό– και μάλιστα νυχτερινό το ίδιο βράδυ που προβάλλεται το ΄΄Djam΄΄ ! Απίστευτο αλλά αληθινό. Και γλίτωσα τον πειρασμό.
Αλλά… βραδιά ρεμπέτικου στην παραλία των Καννών; Στην καθώς πρέπει Κρουαζέτ; Και χωρίς σμόκιν; Μμμμμ ! Καλό μου ακούγεται.
Υ.Γ. Τούτος ο Μάης μόνο απαρατήρητος δεν πέρασε. Για χίλιους λόγους, με αποκορύφωμα την ανθρωποθυσία στο Μάντσεστερ που ακυρώνει τον πολιτισμό ακαριαία. Κάθε εστία αντίστασης στην ανθρωποφαγία είναι πλέον ζωτικής σημασίας κυριολεκτικά. Μια τέτοια πολιτισμική εστία ελπίζω να αποτελεί και η παρουσία Ελλήνων στο φεστιβάλ των Καννών.
Υ.Γ.2 Την ιδέα της διοργάνωσης του φεστιβάλ των Καννών –του Διεθνούς Φεστιβάλ Κινηματογράφου όπως ονομαζόταν μέχρι το 2002– δεν την δρομολόγησε ούτε κάποιος εμπνευσμένος κινηματογραφικός παράγων ούτε κάποιος κουλτουριάρης κοσμικός, όπως ίσως θα περίμενε κανείς, αλλά ο νεαρός Jean Zay, o Υπουργός Παιδείας και Πολιτισμού του Λαϊκού Μετώπου, του συνασπισμού της Αριστεράς που κυβέρνησε τη Γαλλία από τον Μάη του 1936 μέχρι την κήρυξη του πολέμου –αν και από την άνοιξη του 1938 η διακυβέρνηση είχε ήδη πάρει δεξιά στροφή.
Στόχος του η δημιουργία ενός αδιάβλητου και δημοκρατικού φεστιβάλ έξω από τη ζώνη επιρροής του ιταλογερμανικού άξονα –η Μόστρα στη Βενετία είχε αρχίσει να υποκύπτει σε πολιτικές πιέσεις.
Ο Jean Zay μέσα στο μικρό διάστημα της θητείας του στο Υπουργείο αναμόρφωσε εκ θεμελίων το γαλλικό εκπαιδευτικό σύστημα και δρομολόγησε σημαντικούς θεσμούς στον χώρο του πολιτισμού.
Το Φεστιβάλ των Καννών επρόκειτο να εγκαινιαστεί την 1η Σεπτεμβρίου 1939 –το πρόγραμμα είχε ανακοινωθεί, είχαν κυκλοφορήσει και οι αφίσες– αλλά ματαιώθηκε λόγω Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου. Την 1η Σεπτεμβρίου οι Γερμανοί εισέβαλαν στην Πολωνία.
Τον Jean Zay τον έφαγε η μαρμάγκα τελικά, όπως τον Μπελογιάννη. Δολοφονήθηκε, πριν κλείσει τα σαράντα, από την πολιτοφυλακή –κάτι σαν τα δικά μας τάγματα ασφαλείας– του φιλογερμανικού καθεστώτος του Βισύ, που θεωρούσε την Αντίσταση τρομοκρατία. Οι στάχτες του μεταφέρθηκαν με δόξα και τιμή στο Πάνθεον πριν δύο χρόνια ακριβώς, τον Μάιο του 2015.
Η πρεμιέρα του Φεστιβάλ δόθηκε τελικά μετά τον πόλεμο, το 1946.
Τον Μάη του ΄68 η διοργάνωση διακόπηκε λόγω της φοιτητικής εξέγερσης –μερικοί σκηνοθέτες απέσυραν τις ταινίες τους για συμπαράσταση και το φεστιβάλ μετατράπηκε σε πεδίο πολιτικής αντιπαράθεσης– εξ ου και η φετινή διοργάνωση είναι η 70η και όχι η 71η .
Φέτος, το φεστιβάλ ενέταξε για πρώτη φορά και μάλιστα στο διαγωνιστικό του τμήμα δυο ταινίες που δεν θα βγουν στις αίθουσες καθόλου. Θα προβληθούν μέσω συνδρομητικών δικτύων. Οι αιθουσάρχες αντέδρασαν βίαια θεωρώντας πως –ανεξαρτήτως ποιότητας– δεν πρόκειται για κινηματογραφικές ταινίες. Η προβολή τους στο φεστιβάλ παρεμποδίστηκε και αποδοκιμάστηκε. Ανεξήγητα; Καθόλου. Σινεμά δεν είναι μόνο η ταινία.
Πάμε σινεμά δε λέμε;
Υ.Γ. 3 Δάφνη μου, μάγεψέ τους !