6+1 ΣΚΗΝΟΘΕΤΕΣ ΠΟΥ ΔΗΜΙΟΥΡΓΗΣΑΝ ΑΙΣΘΗΣΗ
- Ημερομηνία: Πέμπτη, 30/06/2016 18:00
Ο ρόλος του σκηνοθέτη σε μία παράσταση είναι εξαιρετικά σημαντικός και πολυσύνθετος. Είναι αυτός που συλλαμβάνει συνήθως την ιδέα μιας παράστασης και την πλάθει στη φαντασία του, έχοντας ένα όραμα και μια γραμμή εξέλιξης. Δε θα ήταν παράξενο να τον παρομοιάσει κανείς, με ένα διευθυντή ορχήστρας, ο οποίος με την μπαγκέτα του συντονίζει και κρατά σε αρμονία τους ηθοποιούς, τους τεχνικούς και όλους όσους ασχολούνται με ένα θεατρικό έργο. Είναι ο καθοδηγητής, αυτός που δίνει τις κατευθυντήριες γραμμές και εκείνος που πρέπει να εντοπίζει τα όποια λάθη και να τα διορθώνει, φροντίζοντας για τη ροή, το ρυθμό, τη σκηνική ισορροπία και την ατμόσφαιρα μιας παράστασης. Κάποιοι ακολουθούν κλασσική γραμμή, ενώ κάποιοι φέρνουν το έργο σε πιο σύγχρονη οπτική, αλλά όπως και να έχει, δίνουν ένα στίγμα και αφήνουν τη σφραγίδα τους στην παράσταση. Στο άρθρο αυτό, θα ασχοληθώ με κάποιους σκηνοθέτες, που είτε τόλμησαν φέτος κάτι διαφορετικό και εξαιρετικά ενδιαφέρον, είτε κατέθεσαν τη σκηνοθετική τους βιρτουοζιτέ στις δουλειές τις οποίες ανέλαβαν. Η σειρά παράθεσης των ονομάτων είναι και πάλι τυχαία.
1) Ρούλα Πατεράκη. Ακάματη και τολμηρή η έμπειρη σκηνοθέτις δε διστάζει να αναλάβει θεατρικά εγχειρήματα που τα θεωρεί πρόκληση και ένα βήμα μπροστά στην καριέρα της. Φέτος διασκεύασε τη γνωστή κινηματογραφική επιτυχία του Δανού Λαρς φον Τρίερ "Δαμάζοντας τα Κύματα" για το Εθνικό, καθώς και την τριλογία του Στρίντμπεργκ "Post Inferno-Προς Δαμασκόν" για τη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών. Πονήματα που κάθε άλλο παρά εύκολα μπορούν να θεωρηθούν. Κατέθεσε τη θεατρική της άποψη και την οπτική ενός σύγχρονου θεάτρου, ρεαλιστικού, αλλά ταυτόχρονα ανθρωποκεντρικού, ερευνώντας τις πτυχές της ψυχολογίας των ηρώων της. Και στις δύο παραστάσεις έδειξε να εμπνέει τους ηθοποιούς της και να τους ωθεί (σε συνδυασμό με το ταλέντο τους), σε πολύ καλές ερμηνείες, παρουσιάζοντας θιάσους δουλεμένους και αρμονικούς. Και έδειξε για άλλη μια φορά, ότι το θέατρο που θέλει να κάνει είναι εξελικτικό και όχι ανακύκλωση παλαιότερων και πολυπαιγμένων μοτίβων. Αυθεντική και μοναδική στις δουλειές της και παθιασμένη με ό,τι καταπιάνεται.
2) Τάκης Τζαμαργιάς. Η θεατρική χρονιά που εξέπνευσε μας επιφύλασσε δύο παρουσιάσεις του Ριχάρδου του Γ'. Στην εκδοχή που ενέπνευσε τον έμπειρο σκηνοθέτη, ο κεντρικός ρόλος του δολοπλόκου βασιλιά, ερμηνεύτηκε από γυναίκα, σπάζοντας στεγανά και νόρμες. Σε ένα ευρηματικό και ευφάνταστο σκηνικό, προσπάθησε να συνδυάσει τη γυναικεία ψυχολογία και τις ιδιαιτερότητές της, με τα απόλυτα χαρακτηριστικά ενός άντρα μονάρχη, ικανού για τα πάντα, προκειμένου να πετύχει τους στόχους του. Το αποτέλεσμα τον δικαίωσε αισθητικά και καλλιτεχνικά, ενώ έδειξε ότι δε διστάζει να αναμετρηθεί με νέες προκλήσεις. Ταυτόχρονα ανέβασε και τη "Συγγνώμη", ένα τρυφερό, ανθρώπινο και σύγχρονο έργο που έφερε κοντά δύο γενιές ηθοποιών και ασχολήθηκε με τα λάθη τα οποία μπορούν να κάνουν γονείς και παιδιά, εξερευνώντας τα όριά τους. Μια πολύ καλή χρονιά για ένα σκηνοθέτη με αισθητική και διάθεση για πειραματισμό.
3) Κίρκη Καραλή. Μια νεαρή σκηνοθετική παρουσία, που φέτος έκανε αίσθηση με την επιλογή της να εμπνευστεί, από τη ζωή της Γαβριέλας, μιας πόρνης, η οποία άφησε τη σφραγίδα της στην ερωτική σκηνή της Αθήνας, να διασκευάσει (από κοινού με την Αναστασία Τζέλου) και να σκηνοθετήσει , την "Γκάμπυ".
Χωρίς να καταφύγει σε φτηνούς εντυπωσιασμούς και να εμπλέξει ερωτικές σκηνές, που θα έκαναν την παράστασή της πιο πιπεράτη, θέλησε να αλλάξει επίπεδο και να ασχοληθεί τόσο με την επαγγελματία, αλλά και με τη γυναίκα που είχε ανάγκες και επιθυμίες. Η επιλογή τριών διαφορετικών ηθοποιών για την ενσάρκωση της ηρωίδας σε διαφορετικές χρονικές στιγμές, λειτούργησε ευεργετικά στη ροή της παράστασης, καθώς η πρώτη έβγαλε όλο το νεανικό ενθουσιασμό και την ορμητικότητά της, η δεύτερη όλη τη σοφία και την εμπειρία που συσσωρεύτηκε με τα χρόνια, ενώ η τρίτη επιλογή, που ήταν αντρική, έβγαλε τη γλώσσα στα θεατρικά στερεότυπα και είχε αισθητικό ενδιαφέρον. Μια δυναμική και πολύ ενδιαφέρουσα παρουσία στα φετινά θεατρικά δρώμενα που άφησε εξαιρετικές εντυπώσεις και έδωσε υποσχέσεις για νέα εγχειρήματα, με την προσωπική της άποψη και αισθητική.
4) Δημήτρης Τάρλοου. Ένας σκηνοθέτης, ο οποίος τα τελευταία χρόνια δείχνει ότι η τέχνη του θεάτρου είναι γι'αυτόν σοβαρή υπόθεση και φροντίζει οι δουλειές του να διακρίνονται από επαγγελματισμό, αλλά και "ψυχή". Η λέξη προχειρότητα είναι προφανές ότι δεν υπάρχει στο λεξιλόγιό του, ενώ οι επιλογές του σε έργα δείχνουν ότι αγαπά όλα τα είδη θεάτρου και τα υπηρετεί με την ίδια πίστη και αφοσίωση. Δε δίστασε να διασκευάσει τη "Μεγάλη Χίμαιρα", δουλεύοντάς τη στη λεπτομέρεια, να της δώσει τη δική του αισθητική άποψη και να επιλέξει θιάσους, οι οποίοι διακρίθηκαν τόσο για την ομαδική τους προσπάθεια, αλλά και σε κάποιες περιπτώσεις για ένα προσωπικό ρεσιτάλ ερμηνείας. Ακόμα και όταν ασχολείται με έργα κλασσικά και γνωστά (όπως οι "Τρεις Αδερφές"), το κάνει με μία προσωπική οπτική και άποψη . Ένας σκηνοθέτης που δείχνει να τον ενδιαφέρει η ψυχολογία των χαρακτήρων που πλάθει, σέβεται απόλυτα το κοινό του, έχει το προσωπικό στίγμα και δίνει σημασία στην αισθητική αρτιότητα των παραστάσεών του.
5) Παντελής Βούλγαρης. Αν και τον έχουμε γνωρίσει σαν σκηνοθέτη του κινηματογράφου, την τελευταία διετία ασχολήθηκε με το θέατρο, σκηνοθετώντας την υπέροχη μουσική παράσταση "9.05", συνδυάζοντας την τραγουδιστική δεινότητα δύο καταξιωμένων ερμηνευτών και τη δυναμική ενός εμπνευσμένου κειμένου, που συνέδεε τραγούδια, καταστάσεις και συναισθήματα. Δημιούργησε μια νοσταλγική (αλλά καθόλου μελό) ατμόσφαιρα και κατάφερε να ισορροπήσει επιτυχημένα τη μουσική και την πρόζα, έτσι ώστε καμμία να μη λειτουργεί εις βάρος της άλλης. Αιχμαλώτισε το κοινό και το παρέσυρε σε ένα συμμετοχικό θέατρο, με τη συμμετοχή να είναι αυθόρμητη, ενθουσιώδης και έντονη δημιουργώντας μια κεφάτη και παρεΐστικη ατμόσφαιρα, η οποία έκανε κοινό και συντελεστές ένα. Ένας ικανότατος σκηνοθέτης που δείχνει ότι όταν καταπιάνεται με κάτι, το κάνει με προσοχή, συνέπεια και σεβασμό στο θεατή.
6) Γιώργος Σκεύας. Σκηνοθέτησε στο Θέατρο της οδού Κυκλάδων το κλασσικό έργο του Ίψεν "Νόρα-Το κουκλόσπιτο", όχι στηριζόμενος σε παλιότερα πρότυπα, αλλά ξεκινώντας το σχεδόν από την αρχή. Νέα μετάφραση, προσεκτική διασκευή, ποιητική διάθεση και μια σκηνοθεσία, η οποία θέλησε να αναδείξει όλες τις ψυχολογικές διακυμάνσεις των ηρώων του έργου, τις φοβίες τους, τις ανασφάλειές τους, αλλά και τις αλήθειες και τα ψέματα στις μεταξύ τους σχέσεις. Έδειξε να μην αφήνει τίποτα στην τύχη, έχοντας τον απόλυτο έλεγχο της παράστασης, αλλά αφήνοντας τους ηθοποιούς του να δουλέψουν τους ρόλους τους με τη δική του καθοδήγηση, αλλά και το δικό τους ταλέντο, για τη δημιουργία του καλύτερου δυνατού αισθητικού αποτελέσματος. Και έτσι δημιούργησε μια παράσταση που κράτησε αμείωτο το ενδιαφέρον των θεατών από την αρχή μέχρι το τέλος της, ουσιαστικά ξανασυστήνοντάς την και ευτύχησε να έχει την Αμαλία Μουτούση σε μία από τις καλύτερες ερμηνείες της καριέρας της.
7) Δημοσθένης Παπαδόπουλος. Στο Cartel, έστησε το "Καζιμίρ και Καρολίνα", ένα έργο σύγχρονο, ανθρώπινο και εξαιρετικά επίκαιρο. Εκμεταλλεύτηκε πλήρως τις δυνατότητες που του προσέφερε ο σκηνικός χώρος και δε δίστασε να χρησιμοποιήσει και το φυσικό σκηνικό του δρόμου, συνδυάζοντάς τα έξυπνα και λειτουργικά. Έδωσε μεγάλη σημασία στις ψυχολογικές διακυμάνσεις των ηρώων του και τη ματαιότητα κάποιων εφήμερων καταστάσεων, αναζητώντας μαζί με τους ήρωές του, τα μονοπάτια της πραγματικής ευτυχίας. Δημιούργησε μια αρμονική ομάδα ηθοποιών, οι οποίοι συνεργάστηκαν υπέροχα, ώστε να προκύψει μία προσεγμένη ομαδική δουλειά, με ρεαλιστικές και μεστές ερμηνείες. Η σκηνοθετική του παρουσία διακριτική, αλλά πάντοτε εμφανής, δημιούργησε μια καλοκουρδισμένη και πολυεπίπεδη παράσταση που δεν εγκατέλειψε ποτέ τον ανθρώπινο χαρακτήρα της, αλλά εμβάθυνε σε αυτόν με ουσία και ένταση.