ΤΟ ΟΝΕΙΡΟ ΕΝΟΣ ΓΕΛΟΙΟΥ | ΚΡΙΤΙΚΗ
- Ημερομηνία: Σάββατο, 02/07/2022 23:51
Η Έφη Μπίρμπα και ο Άρης Σερβετάλης επιλέγουν ένα σπουδαίο έργο για την καλοκαιρινή τους περιοδεία. Το «ΤΟ ΟΝΕΙΡΟ ΕΝΟΣ ΓΕΛΟΙΟΥ», του Φιόντορ Ντοστογιέφσκι, γραμμένο το 1877, είναι ένα φανταστικό παραμύθι. Είναι η τραγωδία της ανθρώπινης ύπαρξης και ελευθερίας. Μία σπουδή στον πολιτισμό του προπατορικού αμαρτήματος.
Ο ήρωας του έργου αισθάνεται γελοίος και θέλει να αυτοκτονήσει γιατί δεν βρίσκει, πλέον, κανένα νόημα στη ζωή του. Δε λυγίζει ούτε στο σπαρακτικό και απελπισμένο κλάμα ενός μικρού κοριτσιού. Ονειρεύεται, μετά τον θάνατό του, πως φτάνει μυστηριωδώς, μέσα σε εκτυφλωτικό φως, στον υποτιθέμενο παράδεισο, όπου προκαλεί ο ίδιος σταδιακά τη διαφθορά και την πτώση των αθώων και λαμπρών πλασμάτων του.
Για τον συγγραφέα, η έκπτωση του κόσμου προκύπτει από την αμαρτία. Ψηλαφίζει το υποσυνείδητο και δεν εξωραΐζει την αλήθεια. Δεν περιγράφει, απλά, μια ουτοπία, αλλά σκιαγραφεί την κοινωνία και την υπαρξιακή της πτώση. Η αρμονία του κόσμου και η επικράτηση του καλού, δε μπορεί να λυθεί χωρίς ελεύθερη βούληση και επιλογή, χωρίς πόνο και αυτογνωσία. Κανείς δε φτάνει στην αλήθεια, αν δε ματώσει για αυτήν, αν επίμονα και εναγώνια δεν την αναζητήσει. Το δίλημμα είναι μεγάλο: να γίνει αρωγός του προπατορικού αμαρτήματος ή να αντισταθεί σθεναρά.
Η εν λόγω παράσταση ξεκινά απρόβλεπτα και σχεδόν ανορθόδοξα. Ο παράξενος σαλός με το λοξό βλέμμα, αυτό το «αλαλάζον κύμβαλο» με πλήρη επίγνωση της κατάστασής του, στηριζόμενος στις πατερίτσες του, περιφέρεται σαν φλεγόμενη προδρομική φιγούρα, ανάμεσα στον κόσμο που ψάχνει τις θέσεις του και μονολογεί. Κάποιες φορές, ξεκινάει διάλογο με τους έκπληκτους θεατές. Έπειτα, κατεβαίνει από τις κερκίδες στη σκηνή. Μία ορθογώνια κατασκευή με νερό και ξύλινα έπιπλα που επιπλέουν. Δημιουργείται μία ονειρική, εικονοκλαστική συνθήκη όπου τα πάντα είναι ρευστά, χωρίς γραμμική πορεία.
Πλάι του, η γυναίκα – οδηγός εκμαιεύει το μέσα του, σιγά-σιγά. Η ατμόσφαιρα είναι σκοτεινή, σχεδόν μυσταγωγική και καθαρτήρια, θυμίζει ονειροφαντασία, ίσως, και εφιάλτη. Ο γελοίος φλέγεται και δονείται από την αλήθεια που είδε, που ένιωσε, που βίωσε. Θέλει να προλάβει να σώσει, ότι δε μπόρεσε να σώσει στο όνειρό του. Η άνευ όρων αγάπη, για τον ήρωα, είναι μονόδρομος, για να μεταμορφωθεί ένας κόσμος εχθρικός σε ουτοπία.
Οι δύο καλλιτέχνες βρίσκονται στην καλύτερή τους στιγμή. Η Μπίρμπα καθοδηγεί εξαιρετικά τον Σερβετάλη, σε έναν κόσμο που του ταιριάζει γάντι. Δε μπορώ να φανταστώ ιδανικότερο ερμηνευτή για τον «γελοίο». Δεν κινείται στη σκηνή, απλά αιωρείται με την απίστευτη πλαστικότητα που διαθέτει. Σκαρφαλώνει, ισορροπεί, χτίζει, γκρεμίζει, βυθίζεται με απίστευτη άνεση. Η έκφρασή του άψογη, δε χάνει στιγμή τον ρυθμό του, τις ανάσες του, το ηχόχρωμά του. Έχουν δουλέψει πολύ -και φαίνεται από το αποτέλεσμα. Η παράσταση είναι ιδιαίτερη, απαιτητική, δύσκολη, σχεδόν gothic, πλαισιωμένη μοναδικά από το μουσικό ηχόχρωμα του Vangelino Currentzis και τους υποβλητικούς φωτισμούς του Γιώργου Καρβέλα.
Η παράσταση «ΤΟ ΟΝΕΙΡΟ ΕΝΟΣ ΓΕΛΟΙΟΥ» έρχεται την κατάλληλη στιγμή, όταν εξακολουθούμε να βιώνουμε πανδημίες, πολέμους, κρίσεις. Με βαθιές ρίζες στην αλήθεια, στην οδύνη, στον κόσμο και τα προβλήματά του, μας μαθαίνει πολλά, μας αποκαλύπτει πολλά. Η ζωή μας, ενώ είναι πλασμένη από αναστάσιμα υλικά, θολώνει εξαιτίας της τεχνολογικής αφθονίας και του υπερκαταναλωτισμού. Η παράσταση γοητεύει τον θεατή, τόσο με την αισθητική της όσο και με την πορεία του πρωταγωνιστή προς τη λύτρωση. Ο γελοίος ξεκίνησε να βρει εκείνο το κοριτσάκι. Και θα εξακολουθήσει να πηγαίνει, όλο να πηγαίνει…