«ΤΟ ΜΥΣΤΙΚΟ ΤΗΣ ΚΟΝΤΕΣΣΑΣ ΒΑΛΕΡΑΙΝΑΣ» | ΚΡΙΤΙΚΗ
- Ημερομηνία: Κυριακή, 07/01/2024 21:24
Ο Γρηγόριος Ξενόπουλος θεωρείται ο σημαντικότερος εισηγητής του αστικού δράματος και του Θεάτρου Ιδεών στην Ελλάδα. Τα έργα του, τα οποία διακρίνονται για την άψογη τεχνική της αφήγησης με την απλότητα της έκφρασης, τη ζωντάνια των χαρακτήρων, το μέτρο και τη γοητεία των διαλόγων, μιλούν κατευθείαν στην ψυχή.
«Το Μυστικό της Κοντέσσας Βαλέραινας», το τελειότερο κατά τη γνώμη του πόνημα, είναι μια μεγαλόπνοη ηθογραφία με θαυμάσιες δραματουργικές αναλογίες, άριστα σμιλεμένους χαρακτήρες και δυνατό δραματικό πυρήνα.
Η υπόθεση διαδραματίζεται στη Ζάκυνθο, όπου οι Βαλέρηδες, αρχοντική γενιά, έχουν ξεπέσει οικονομικά, αγγίζοντας τα όρια της φτώχειας. Η κοντέσσα Βαλέραινα κατέχει μια συνταγή που πηγαίνει από Βαλέραινα σε Βαλέραινα και θεραπεύει τη «θέλλα» (καταράκτη) των ματιών. Μια μυστική συνταγή, την οποία έχει ορκιστεί να μην αποκαλύψει και να τη δίνει αφιλοκερδώς σε όποιον την έχει ανάγκη. Η φτώχεια και η ανέχεια, όμως, γίνονται θηλιά στον λαιμό της. Η οικογένεια την πιέζει να ομολογήσει το μυστικό της γιατροσόφι και να πουλήσει την συνταγή σε κάποιον έμπορο, ώστε να αποφύγουν τον ξεπεσμό.
Είναι η σύγκρουση δύο ιδεατών δυνάμεων – του Χρέους και της Ανάγκης, σε εποχές αμφίσημες, που χαρακτηρίζονται από ευτελή κερδοσκοπία και εμπορικό αλισβερίσι. Πρόσωπα, περιβάλλον, ιδέες, ανάγκες, όλα μάχονται τη συμπαθή αριστοκράτισσα, που αγωνίζεται, παλεύοντας με την καρδιά της να κρατηθεί στην ιεραρχία της αξιοπρέπειας, στην ιερότητα και την καθαρότητα της συνείδησης. Μια πάλη σχεδιασμένη λεπτομερώς, προετοιμασμένη με σοφία, δουλεμένη με λιτότητα, στο πνεύμα μιας υποβλητικής τραγωδίας.
Ο Πέτρος Ζούλιας σκηνοθέτησε μια παράσταση με αλήθεια, μέτρο και κατακτημένες ποιότητες.
Η Νένα Μεντή έδωσε σάρκα και οστά σε μια «Βαλέραινα», όπως την οραματίστηκε ο συγγραφέας. Συγκλονιστική μπροστά στο εσωτερικό της δίλημμα, αυστηρή αλλά και ανθρώπινη, υπήρξε η ηρωίδα που γέμισε τη σκηνή με το πλούσιο εκτόπισμά της.
Ο υπόλοιπος θίασος την πλαισίωσε στέρεα. Η Μαρία Κανελλοπούλου ηθογράφησε με πηγαία απλότητα τη γερασμένη υπηρέτρια «Όρσολα». Πειστικότατα έδωσε τον ξεπεσμένο «Κόντε Μανώλη», ο Νίκος Νίκας. Η Βασιλική Τρουφάκου έπλασε ικανοποιητικά τη νεότερη Βαλέραινα «Τασία». Πολύ ζωντανός ήταν ο νεαρός «Παυλάκης» του Δημήτρη Αριανούτσου. Ο Δημήτρης Καπετανάκος ζωγράφισε διακριτά τον απατεωνίσκο έμπορο «Τζώρτζη Πάπουζα». Η Μαριάννα Τουντασάκη, ως «φάντασμα», άφησε το στίγμα της. Ο Γιώργος Λόξας («Γείτονας»), η Φαίη Φραγκαλιώτη («Κοπέλα Α») και η Άννα-Μαρία Κατσουλάκη («Κοπέλα Β») συμπλήρωσαν αξιοπρεπώς το καστ.
Εξαιρετικά επιμελημένη ήταν όλη η παράσταση, με το υπέροχο σκηνικό της Μαρίας Φιλίππου, τα γραφικά κοστούμια εποχής του Νίκου Χαρλαύτη, τους ενδεικτικούς φωτισμούς της Μελίνας Μάσχα, την όμορφη μουσική επένδυση του Μίνωα Μάτσα. Το τραγούδι «Μυστικό σου», ειδικά γραμμένο για τη συνθήκη, σε στίχους της Σοφίας Καψούρου, αγγίζει ευαίσθητες χορδές και συγκινεί.
«ΤΟ ΜΥΣΤΙΚΟ ΤΗΣ ΚΟΝΤΕΣΣΑΣ ΒΑΛΕΡΑΙΝΑΣ», μια παράσταση αξιώσεων με λιτή αλλά ρωμαλέα γραφή και με μια πρωταγωνίστρια να κεντάει επί σκηνής, κερδίζοντας τις εντυπώσεις.