«ΚΑΡΔΙΑ ΤΟΥ ΣΚΥΛΟΥ» | ΚΡΙΤΙΚΗ
- Ημερομηνία: Τετάρτη, 27/03/2024 22:18
Περιφέρεται στους δρόμους της Ρωσίας αναζητώντας λίγη τροφή στους κάδους των σκουπιδιών. Αυτός ο ψωραλέος σκύλος, ο αδέσποτος Σάρικ, είναι του κλώτσου και του μπάτσου. Δεν έχει νιώσει το ανθρώπινο χάδι. Σφαδάζει κατά γης, παραληρεί γιατί κάποιοι τον τσουρούφλισαν με καυτό λάδι. Μέχρι που εμφανίζεται μπροστά του ένας κύριος σαν από μηχανής θεός. Φαίνεται καλοβαλμένος, ευγενικός με ωραία ρούχα και καλούς τρόπους. Θα τον πάρει στο πολυτελές του σπίτι, θα τον ταΐσει, θα του γιατρέψει την πληγή. Και ο Σάρικ θα δεθεί μαζί του. Και καθώς οι μέρες θα περνούν, ο υπάκουος σκύλος θα παρατηρεί πρόσωπα και καταστάσεις. Θα διαπιστώσει πως ο φύλακας άγγελός του(;) είναι ο καθηγητής Φιλίπ Φιλίπποβιτς Πρεομπραζένσκι, γιατρός στο επάγγελμα που μαζί με τον βοηθό του, Δόκτορα Ιβάν Αρνόλντοβιτς Μπορμεντάλ υπόσχεται καλοζωία και αθανασία στους εκατοντάδες ασθενείς, που συρρέουν καθημερινά στο σύγχρονο ιατρείο του.
Θα τρώει πλουσιοπάροχα υπό τους ήχους της κλασικής μουσικής. Θα είναι μάρτυρας των επισκέψεων - εισβολών από τους προλετάριους που συγκροτούν τη γενική συνέλευση της πολυκατοικίας, επιδιώκοντας να απαλλοτριώσουν ορισμένα δωμάτια του σπιτιού του Πρεομπραζένσκι «στο πλαίσιο της εργατικής πειθαρχίας» και πιέζοντάς τον παράλληλα να ενισχύσει οικονομικά τα, αδιάφορα για αυτόν, «παιδιά της Γερμανίας».
Όλα, όμως, είναι τέλεια για να είναι αληθινά. Και ο Σάρικ θα βρεθεί ναρκωμένος και ξαπλωμένος στο χειρουργικό κρεβάτι, γιατί ο καλός γιατρός σαν ένας άλλος Φρανκεστάιν, έχει αποφασίσει να κάνει ένα ιδιότυπο πείραμα πάνω του, με σκοπό τη διερεύνηση στην αναζωογόνηση του ανθρώπινου οργανισμού: θα του φυτέψει δηλαδή τα όργανα (όρχεις και υπόφυση) ενός νεκρού προλετάριου για να δημιουργήσει ένα νέο είδος ανθρώπου.
Το χρονικό της (τερατο)γέννησης είναι γεγονός. Ο σκύλος, πράγματι, εξανθρωπίζεται και ο Σάρικ γίνεται Σάρικοφ. Όμως, αυτό το ιδιόμορφο πλάσμα δεν θα υπηρετήσει τους σκοπούς για τους οποίους ο καθηγητής Πρεομπραζένσκι τον προορίζει. Γιατί το δημιούργημά του είναι ένας ανυπόφορος αγροίκος, που όχι μόνο δεν κατέχει τους στοιχειώδεις κανόνες ευγένειας και ευπρέπειας, αλλά επιτίθεται εναντίον του δημιουργού του, μόλις αποκτήσει λίγη εξουσία. Ο καθηγητής, ο οποίος καταστρατήγησε κάθε φυσική εξέλιξη για να επιστρατεύσει τη δική του παράδοξη φιλοσοφία, στο τέλος διαψεύδεται από το τερατούργημά του.
Αυτή είναι η σπινθηροβόλα σάτιρα του Μπουλγκάκοφ με τον τίτλο «Καρδιά του Σκύλου», που σατιρίζει την πολιτική, κοινωνική κατάσταση στη Ρωσία της εποχής του. Είναι ένα κράμα ρεαλισμού, παραλόγου, επιστημονικής φαντασίας, φιλοσοφικού στοχασμού και κοινωνικοπολιτικής κριτικής που παρωδεί τους κάθε λογής τσαρλατάνους, σοβαροφανείς και φανατικούς. Σημαδεύει τον πρωτοπόρο επιστήμονα που δεν ορρωδεί προ ουδενός, την τεχνολογική εξέλιξη που αποβλέπει στην ανθρώπινη πρόοδο άλλοτε επιτυχώς και άλλοτε με ολέθρια αποτελέσματα. Με λίγα λόγια, το επικίνδυνο και το ακραίο βρίσκουν φωνή και ο συγγραφέας, εμμέσως πλην σαφώς, αναφέρεται σε μία πιθανή τρομακτική εξέλιξη που έρχεται από το μέλλον.
Αυτή την πυκνή, υπερεαλιστική ιστορία που γράφτηκε στο παρελθόν, έναν αιώνα πριν, αλλά έρχεται από το μέλλον, αναλαμβάνουν να μεταφέρουν στη σκηνή του θεάτρου «Κιβωτός», η Έφη Μπίρμπα με τον Άρη Σερβετάλη. Απλά, μετατοπίζουν το πολιτικό κέντρο του έργου στο φιλοσοφικό. Αναζητούν, δηλαδή, τα πραγματικά όρια της επιστήμης που στοχεύουν στην ουσιαστική εξέλιξη του ανθρώπινου είδους. Σχολιάζουν την επιστημονική παρεμβατικότητα πέρα από το ανήθικο. Διερωτώνται τι είναι ηθική και τι διαστροφή; Και πώς ως υπάκουοι σκύλοι, χωρίς προσωπική ταυτότητα και βούληση, μπορούμε να καταντήσουμε τέρατα, στον βωμό της επιστήμης, εκπληρώνοντας αρρωστημένες διαθέσεις και προσωπικές επιδιώξεις του συστήματος.
Το εικαστικό κομμάτι κατέχει πρωταγωνιστική θέση στις παραστάσεις της Μπίρμπα. Κι εδώ, είναι εντυπωσιακή η μπαρόκ αισθητική ταυτότητα. Με αρωγούς, τη Βάσια Λύρη στα σκηνικά και τη Βασιλεία Ροζάνα στα καλαίσθητα κοστούμια βικτωριανής εποχής, πλάθει το όνειρο του Σάρικ στο βασίλειο του Πρεομπραζένσκι. Διχοτομεί δύο περιβάλλοντες χώρους σε μια γυαλιστερή πλατφόρμα: αυτόν του αποστειρωμένου χειρουργείου σε μπλε αποχρώσεις και εκείνον του σπιτιού στο χρώμα της σημύδας, που αποδίδει μια αίσθηση οικειότητας. Τα οπάλ φωτιστικά στο ταβάνι με το υποβλητικό ημίφως του Σάκη Μπιρμπίλη, φαντάζουν σαν αστέρες στον γαλαξία του βασιλείου του γιατρού. Σιγά-σιγά, όμως, τα όρια καταργούνται και το αίσθημα της ρευστότητας ισχυροποιείται. Η εκτεταμένη κινηματογράφηση του Γρηγόρη Πανόπουλου σε video wall συμβάλλει καθοριστικά ως πρόσθετος αφηγητής - παρατηρητής των τεκτενόμενων, καθώς δίνει έμφαση στην οπτική γωνία του ίδιου του σκύλου. Ο Μιχάλης Θεοφάνους πλάθει κινούμενους ρόλους με έντονο ρυθμό σε ένα σωματικά αφηγηματικό έργο. Εξαιρετική η κλασική μουσική υπόκρουση του Vangelino Currentzis. καθ' όλη τη διάρκεια της συνθήκης.
Ο Άρης Σερβετάλης λάμπει ως ο ιδανικός ερμηνευτής στον ρόλο του «πλάσματος», με σώμα σκύλου και ανθρώπου με έκφραση και κίνηση εντυπωσιακές.
Ο ναρκισσιστής καθηγητής Πρεομπραζένσκι του Αντώνη Μυριαγκού με τις μπουρζουά συνήθειες είναι καίριος.
Ο Μιχάλης Θεοφάνους στον ρόλο του Δρ. Μπορμεντάλ αποδεικνύεται πολύτιμο εργαλείο, με το αγωνιώδες ημερολόγιο του οποίου να κατέχει ένα σημαντικό κομμάτι στα τεκτενόμενα.
Η ισοδύναμη τριάδα των Ηλέκτρα Νικολούζου, Αλεξάνδρα Καζάζου και Χαρά Μάτα Γιαννάτου-περιφέρονται σαν οπτασίες, κρατώντας το νήμα της αφήγησης και της ψυχής του αριστοκρατικού διαμερίσματος.
Ο Σπύρος Δέτσικας είναι πειστικός ως εκπρόσωπος της συνέλευσης της πολυκατοικίας.
«ΚΑΡΔΙΑ ΤΟΥ ΣΚΥΛΟΥ», μια παράσταση με ταυτότητα, ουσία και αισθητική, που συγκαταλέγεται στις must see της φετινής θεατρικής περιόδου.