Ο ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΔΙΑΜΑΝΤΗΣ ΓΡΑΦΕΙ ΓΙΑ ΤΟΝ ΒΕΡΘΕΡΟ
- Ημερομηνία: Δευτέρα, 09/05/2016 11:36
«Εγώ δεν είμαι παρά ένας οδοιπόρος, ένας προσκυνητής πάνω σ'αυτή τη γή! Άραγε εσείς είστε κάτι περισσότερο;» Βέρθερος.
Ο Γκαίτε έγραψε τα 'Πάθη του Νεαρού Βέρθερου' το 1774, μέσα σε διάστημα τριών εβδομάδων και σε ηλικία 25 ετών. Το βιβλίο, μόλις εκδόθηκε, συνάντησε τεράστια απήχηση.
Έκανε το δημιουργό του πασίγνωστο μέσα σε -κυριολεκτικά- μια νύχτα και έδωσε φωνή σε μια νέα και άμορφη τότε ακόμα γενιά, την ίδια που δεκαπέντε χρόνια αργότερα πολέμησε για την Ελευθερία στη Γαλλική Επανάσταση. Αλλά είναι υπεύθυνος και για άλλη μια επανάσταση ο Βέρθερος· ήταν το βιβλίο που δίδαξε τους νέους να είναι νέοι, να ερωτεύονται, να μεθούν, να πολεμούν, να αισθάνονται και να ζούν στον απόλυτο βαθμό. Με μία λέξη να είναι Ρομαντικοί.
Άλλωστε, κατά γενική παραδοχή, ο Βέρθερος θεωρείται ο πρώτος αυθεντικός Ρομαντικός Ήρωας. Η Ελευθερία, η Επανάσταση και ο Έρωτας είναι οι τρείς πιο κατάλληλες λέξεις για να περιγράψει κανείς το Βέρθερο. Ο ήρωάς μας ζει τη ζωή του στο έπακρο. Κλαίει, γελάει, μεθάει, μιλάει ασταμάτητα για τα πάντα, έχει απόψεις και πάθος για τη ζωή, την κοινωνία, τον έρωτα.
Τις απόψεις του αυτές δεν φοβάται να τις υποστηρίξει, να σταθεί γι'αυτές, όποιο και αν είναι το τίμημα. Ο Βέρθερος είναι ένας άνθρωπος που δεν φοβάται. Τον συμπαθούμε έτσι γυμνός που εμφανίζεται μπροστά μας, και όσο πάει και βλέπουμε την ένταση και την δύναμη με τις οποίες αντιμετωπίζει τη μοίρα και τα πάθη του, γίνεται φίλος μας. Αλλά δεν φτάνουμε να τον αγαπήσουμε παρά μόνο όταν καταλάβουμε ότι όσο κι αν είναι ένας χάρτινος χαρακτήρας, ένα άστατο δημιούργημα του παλιού καιρού, ένας άνθρωπος της εποχής του, είναι ακριβώς όπως εμείς. Είναι ένας νέος άνθρωπος, όπως είναι πάντοτε οι νέοι άνθρωποι, είτε ζουν στη Γερμανία τον 18ο αιώνα, είτε στην Ελλάδα σήμερα, είτε οπουδήποτε αλλού και οποτεδήποτε άλλοτε.
Αναζητώντας την ευτυχία, που μεταφράζεται ως η απόλυτη ελευθερία, μέσα από μια σειρά περιπετειών, ο Βέρθερος απογοητεύεται και σιγά-σιγά τρομάζει από τον τρόπο που έχουν οι άνθρωποι να περιορίζουν τον εαυτό τους και να μην καταλαβαίνουν ποτέ ο ένας τον άλλον. Στο τέλος βλέπει πια καθαρά πως οι περιορισμοί που θέτουμε στους εαυτούς μας δεν μας επιτρέπουν ποτέ να είμαστε απόλυτα ελεύθεροι. Κι αν δεχτούμε πως οι περιορισμοί αυτοί είναι οι ίδιες ακριβώς οι συμβάσεις που μας επιτρέπουν να ζούμε κάπως υποφερτά, ανεχόμενοι ο ένας τον άλλον-τότε καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι η ζωή μπορεί να γίνεται καλύτερη, αλλά ποτέ απόλυτα καλή. Κι έτσι, μ'αυτό το συνειρμό, ο Βέρθερος επιλέγει την ελεύθερη έξοδο από τη ζωή (Freitod), αισιόδοξος πως θα βρεθεί κάπου καλύτερα. Ο Βέρθερος τελειώνει τη ζωή του χαρούμενος και έντονος, έτσι όπως γενικά την έζησε. «Θα ξαναζήσουμε!» φωνάζει θριαμβευτικά. Βλέπει τη ζωή σαν μια πρόσκαιρη φάση, σαν ένα μέρος μιας ελικοειδούς κίνησης προς το Καλό· σαν το τμήμα ενός μεγαλύτερου σχεδίου. Έτσι ο θάνατός του δεν είναι ούτε η απότομη διακοπή, ούτε η θλιβερή λύση στα πάθη και τους πόνους της καρδιάς του. Αντίθετα, είναι μια συγκλονιστική απόδειξη της αγαθής προσήλωσής του στις ιδέες και στην πίστη του.
Η ιδέα πίσω από την παράσταση είναι να οδηγηθεί ο θεατής, μέσα από την εμπειρία του Βέρθερου, στη λύση των δικών του προβλημάτων. Ιδιαίτερα μας ενδιαφέρει ο νέος θεατής· θέλουμε με την παράσταση αυτή, να ταρακουνήσουμε τους νέους ανθρώπους και να τους δείξουμε τον λαμπρό κόσμο που ανοίγεται ευρύς μπροστά τους.
ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΔΙΑΜΑΝΤΗΣ