ΜΙΑ ΒΟΜΒΑ ΣΤΑ ΘΕΜΕΛΙΑ ΤΗΣ ΒΑΡΒΑΡΟΤΗΤΑΣ
- Ημερομηνία: Δευτέρα, 07/09/2015 13:28
Αυτό το βράδυ, σε μέρες πένθους μιας οδυνηρής οικογενειακής απώλειας, κοιμίσαμε τα παιδιά και αναζητήσαμε την ουσία των πραγμάτων μέσα στο σπίτι, σε θραύσματα πολιτισμού αυτής της χώρας. Είδαμε ξανά το μικρό αριστούργημα του Δημήτρη Μαυρίκιου, την ταινία ντοκιμαντέρ του 1990 «Aenigma Est», ένα φιλμ πάνω στη ζωή και το έργο του Ντε Κίρικο. Τι ήταν αυτό που μας έφερε τόσα δάκρυα; Προσπαθώ να το αποτυπώσω σε λέξεις, να το απαριθμήσω σε φράσεις: ήταν πρώτα-πρώτα η συνθήκη θέασης της ταινίας: από παλιά και φθαρμένη κασέτα βίντεο ενός απονενοημένου προσωπικού αρχείου ταινιών το οποίο μου σώζει τακτικά τη ζωή, μια και η ΕΡΤ δεν ενδιαφέρεται ούτε τώρα να παρουσιάσει μια σοβαρή πρόταση για την δημόσια προβολή των ανεκτίμητων θαυμάτων του δικού της αρχείου. Ήταν ύστερα, η μνήμη μιας εικοσαετίας, (τα χρόνια του ’80 και ’90) όπου δίπλα στη σπατάλη του δημόσιου χρήματος, ο πολιτισμός είχε την ευκαιρία να ανθίσει μέσα από ταινίες, μουσικές, παραστάσεις, εκπομπές. Τότε που δίνονταν χρήματα για εκατό παραγωγές ώστε να προκύψουν οι δέκα σημαντικές γιατί έτσι χτίζεται παντού ο πολιτισμός. Ήταν ακόμη, η διαπίστωση ότι οι νέοι άνθρωποι ποτέ δε θα γνωρίσουν πατρίδα, γιατί ο πολιτισμός της θα μείνει στα συρτάρια και όχι στα σχολεία όπου είναι η θέση του. Ότι ποτέ δεν θα γίνει θεσμός το μάθημα της προβολής ντοκιμαντέρ στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Ήταν οι φράσεις του Ντε Κίρικο με τη φωνή του Δημήτρη Μαρωνίτη, που έβγαιναν μέσα από τα σπλάχνα της ταινίας: «ο άνθρωπος όταν αρχίσει να περπατά θα πρέπει να τρέμει, με το αίσθημα ότι όλα γύρω του είναι οιωνοί» ή, «η σκιά ενός ανθρωπου στον ήλιο είναι μεγαλύτερο αίνιγμα από όλες τις θρησκείες», ή «ευτυχία μου, σε ψάχνω...». Ήταν τέλος η διαπίστωση, ότι το 2015 σε μια κατεστραμένη χώρα εν όψει εκλογών, στην προεκλογική συνεύρεση των πολιτικών αρχηγών στην τηλεόραση, δεν προβλέπεται θεματική ενότητα σχετική με τον πολιτισμό. Ήταν όλα αυτά αλλά τελικά σκέφτομαι ότι δεν άξιζαν τόσα δάκρυα για την απελπισία των ημερών. Θα πω λοιπόν ότι τα δάκρυα ήταν αποκλειστικά για την αναλλοίωτη μετά από χρόνια συγκίνηση που μου γέννησε η ταινία και οι περιπλανήσεις του μικρού Ντε Κίρικο στο Πήλιο, σε αναζήτηση των Κενταύρων και των Φαύνων.
Εκεί λοιπόν, πολύ κοντά, στην κατασκήνωση της ΧΑΝ στον Αη Γιάννη του Πηλίου πριν λίγες ημέρες, αντάμωσαν κάποιοι εναπομείναντες τρελοί: οι εκπαιδευτικοί και οι καλλιτεχνες που έχουν στήσει το Πανελλήνιο Δίκτυο για το Θέατρο στην Εκπαίδευση και διοργανώνουν εδώ και δεκατέσσερα συναπτά έτη μια υπερβατική συνεύρεση: μια θεατρική κατασκήνωση όπου πάνω από 130 άνθρωποι που αγαπούν το θέατρο, κατασκηνώνουν μαζί για μία εβδομάδα, μοιράζονται το φαγητό, τον ύπνο και τα θεατρικά εργαστήρια, πεζοπορούν, γλεντούν, με τη λογική του ρεφενέ, συνθήκη που καταργεί την οικονομική σχέση, την υπεραξία και όλη αυτή την αηδία της συναλλαγής, της οικονομίας και των αγορών που τυραννούν τις ζωές μας. Όλα εθελοντικά, χωρίς κανένα οικονομικό κέρδος. Ευτυχώς, υπάρχει ακόμα πολλή τρέλα στα κεφάλια κάποιων εκπαιδευτικών. Δεν χρειάζονται πολλοί, δύο σε κάθε σχολική μονάδα αρκούν για να ακυρώσουν όλη την απελπισία του πρώτου μέρους αυτού εδώ του κειμένου βάζοντας βόμβα στα θεμέλια της βαρβαρότητας. Ήμουν λοιπόν τυχερός που συμμετείχα σ’αυτή την υπερβατική σύναξη. Παρατηρώντας για μέρες, μαζί με συναδέλφους, στο πλαίσιο θεατρικού εργαστηρίου τους ήχους του δάσους, τη ροή του ποταμού, την υφή του κορμού των δέντρων, σκύβοντας στο αίνιγμα των αρτηριών του πλατανόφυλλου (βλ. φωτογραφία). Στο αίνιγμα του ασήμαντου, που για τον Ντε Κίρικο είναι ο παλμός του κόσμου. Όσοι χαμογελούν με συγκατάβαση διαβάζοντας αυτές εδώ τις αφέλειες, ας μην υποτιμούν τη φράση του Ντε Κίρικο: «Το νου σου! Η μνήμη που απώθησες θα επστρέψει κάποτε με τη φωνή παιδιού.» Ας έχουν λοιπόν το νου τους. Όσοι πάλι λεηλατούν ατιμώρητοι χτες, σήμερα και αύριο, την ελπίδα των πολιτών αυτής της χώρας πολιτευόμενοι χωρίς ντροπή, ας φοβούνται την ανιδιοτέλεια των ανθρώπων που δεν έχουν πια τίποτε να χάσουν παρά μόνο την αξιοπρέπειά τους.