ΜΑΡΙΟΣ ΙΟΡΔΑΝΟΥ: ΠΙΣΤΕΥΩ - ΟΠΩΣ Ο ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗΣ - ΠΩΣ ΑΝ ΔΕΝ ΣΩΘΕΙ Ο ΚΟΣΜΟΣ, ΕΓΩ ΘΑ ΦΤΑΙΩ
- Ημερομηνία: Δευτέρα, 11/01/2016 14:59
O Μάριος Ιορδάνου εμπνέεται από τη ζωή και το έργο του μεγάλου Έλληνα συγγραφέα Νίκου Καζαντζάκη και ταξιδεύει στην Ευρώπη.
- Γιατί επέλεξες τον Καζαντζάκη;
Ο Νίκος Καζαντζάκης ήταν ένας επαναστάτης του πνεύματος, που ξεπερνούσε τα σύνορα της ψυχής και της χώρας. Ο λόγος και το έργο του με έχουν διαπαιδαγωγήσει σε μεγάλο βαθμό ως άνθρωπο και είναι τιμή για εμένα να μεταφέρω το έργο του μέσα από την παράστασή μου “Δε φοβάμαι. Δεν ελπίζω. Είμαι...” και σε άλλες χώρες της Ευρώπης, όπως το Βερολίνο, η Ζυρίχη και τώρα το Παρίσι.
- Στην παράσταση ερμηνεύεις τον ίδιο τον συγγραφέα; Πώς προσέγγισες μια προσωπικότητα που υπήρξε και ήταν τόσο σημαντική για τα γράμματα;
Οι ρόλοι στην παράσταση αυτή δεν είναι τόσο απόλυτα ορισμένοι. Περνάω από τον ίδιο τον Καζαντζάκη στην προσωποποίηση του νου του και από εκεί στον Ζορμπά, ακόμα και στον Ζαρατούστρα του Νίτσε. Το έργο κάθε ανθρώπου, πόσω μάλλον ενός τόσο σπουδαίου πνεύματος, όπως ήταν ο Καζαντζάκης, αντικατοπτρίζει πτυχές της σκέψης και της θεώρησης του κόσμου. Αυτές τις πτυχές προσεγγίζουμε με την παράσταση.
- Ποιο στοιχείο της προσωπικότητάς του σε γοητεύει; Νιώθεις ότι έχεις κοινά σημεία;
Η γενναιότητά του. Είναι σπουδαίο να βλέπεις την ανηφόρα, τη ματαιότητα, το αναπόδραστο και να τα κοιτάς κατάματα, να γράφεις γι' αυτά, να ζεις γι' αυτά και να ξεδιπλώνεις μπροστά στον κόσμο ανησυχίες και ερωτήματα, που η πλειοψηφία προσπαθεί να πείσει τον εαυτό της ότι δεν υπάρχουν. Ο Καζαντζάκης, για όποιον δίνει στον εαυτό του την ευκαιρία να τον διαβάσει και να τον συμπαρασύρει, είναι λύτρωση, κάθαρση και ελευθερία
- Παρακολουθούμε τη ζωή ή το έργο του περισσότερο στην παράσταση;
Η ζωή και το έργο του είναι συνυφασμένα επί σκηνής. Δεν θα μπορούσε το ένα να λειτουργεί χωρίς το άλλο. Στην παράσταση συναντιέται με το πνεύμα του Νίτσε, τον Ζορμπά, την καρδιά του, τον Ερωτόκριτο. Ρεαλιστικές και λογοτεχνικές συναντήσεις λαμβάνουν χώρα στη σκηνή. Άλλωστε, αυτό είναι η ζωή, αυτό και η τέχνη... Συναντήσεις... Σταυροδρόμια...
- Ποια κείμενά του χρησιμοποιείς; Και πώς προέκυψε το τελικό κείμενο της παράστασης;
Η διασκευή των κειμένων του, στα οποία περιλαμβάνονται αποσπάσματα από τα μεγαλύτερα έργα του, με κύριο άξονα την «Ασκητική», αλλά και έργα άλλων σπουδαίων πνευμάτων, όπως ο Βιτσέντζος Κορνάρος με τον «Ερωτόκριτο» και ο Φρίντριχ Νίτσε με το "Τάδε Έφη Ζαρατούστρα», έγινε από εμένα και τη Σοφία Καζαντζιάν, μετά από μελέτη και έρευνα, ώστε να συνδυαστούν με στιγμές της ζωής του.
- Ο Καζαντζάκης είναι ένας συγγραφέας βαθιά φιλοσοφικός. Πώς καταφέρνετε στην παράσταση να δώσετε θεατρικότητα στη σκέψη του;
Η φιλοσοφία επί σκηνής είναι ένα ιδιαίτερο εγχείρημα, πόσω μάλλον όταν θέλεις να την επικοινωνήσεις και σε θεατές διαφορετικών εθνών και πολιτισμών. Σε αυτό μας βοηθά το γεγονός, ότι διασταυρώνονται στην παράσταση “Δε φοβάμαι. Δεν ελπίζω. Είμαι...” πολλές τέχνες μαζί... Το θέατρο, η μουσική, το τραγούδι, το σωματοποιημένο θέατρο, ο χορός, η γλυπτική κ.ά. Η φιλοσοφία, λοιπόν, γίνεται μελωδία, γίνεται εικόνα, γίνεται κίνηση και η σημασιολογία των λέξεων παίρνει μορφή ανάμεσα στο μαύρο και το άσπρο, το νου και την καρδιά, τον άντρα και τη γυναίκα.
- Πώς συνδυάζεις το σωματικό θέατρο με αυτό τον συγγραφέα, που εστιάζει στο πνεύμα και κατά κάποιο τρόπο, ξεπερνάει την ύλη και το σώμα;
Για να ξεπεράσεις κάτι, πρέπει πρώτα να περάσεις από αυτό. Το σώμα είναι ο φορέας που χρησιμοποιεί το πνεύμα για να μιλήσει. Το χαρτί και η πένα δίνουν αιώνια ζωή στη σκέψη. Τα μάτια γίνονται πηγή που η καρδιά αναβρύζει.
- Μίλησε μας για την πορεία της παράστασης. Έχει ταξιδέψει πολύ στο εξωτερικό.. Πώς την υποδέχονται εκεί οι θεατές; Γνωρίζουν τον Καζαντζάκη;
Η ανταπόκριση είναι συγκινητική. Ο κόσμος τόσο στο Βερολίνο, όσο και στη Ζυρίχη, γνωρίζει σε βάθος το έργο του Καζαντζάκη και υποδέχεται με ιδιαίτερη αγάπη και θέρμη την παράσταση. Οι αντιδράσεις με το πέρας της παράστασης είναι υπέροχες και ακολουθούν συζητήσεις με τους θεατές, που μπορούν να διαρκέσουν ώρες.
- Οι ελληνικές παραγωγές δυσκολεύονται να βγουν προς τα έξω. Πώς πιστεύεις ότι αυτό μπορεί να αλλάξει και ποια βήματα έκανες εσύ;
Νομίζω ότι πρέπει να εστιάσουμε στο έργο εξαιρετικών λογοτεχνών και φιλοσόφων της χώρας μας και μετά να ξεπεράσουμε τα σύνορά της, βρίσκοντας τον τρόπο που τα έργα τους επηρεάζουν και επηρεάζονται από έργα αντίστοιχων πνευμάτων του εξωτερικού. Η τέχνη δεν έχει σύνορα. Όρια βάζουμε οι ίδιοι στον εαυτό μας. Εγώ πήρα την απόφαση πριν από λίγα χρόνια που ξέσπασε η κρίση ότι θα ανοίξω το δρόμο μόνος μου και θα κάνω στο θέατρο και τον κινηματογράφο ακριβώς αυτό που θέλω. Τότε, το ένα βήμα οδήγησε στο άλλο τόσο φυσικά και μου ανοίχτηκε ένας δρόμος που πάντα ήθελα να περπατήσω.
- Η Σοφία Καζαντζιάν στην παράσταση τι ρόλο αναλαμβάνει και πώς συνοδεύει τον συγγραφέα;
Η Σοφία έχει έναν μαγικό τρόπο να περνά από σκηνή σε σκηνή και από ρόλο σε ρόλο, δίνοντας μέσα από το λόγο της, αλλά και το σωματοποιημένο θέατρο μία μοναδική ερμηνεία, για την οποία έχει αποσπάσει και εξαιρετικές κριτικές. Γίνεται καρδιά, φοιτήτρια, πεταλούδα, τριαντάφυλλο, μάνα, έρωτας.... Τραγουδάει, χορεύει και παίζει.
- Δε φοβάμαι. Δεν ελπίζω. Είμαι… Τι σημαίνει για σενα αυτή η φράση; Εσύ σε τι ελπίζεις και τι φοβάσαι;
Σημαίνει να μη φοβάσαι το φόβο σου, αλλά να τον αγκαλιάζεις. Να μην ελπίζεις, αλλά να πιστεύεις σε αυτό που θέλεις να πεις και να βιώσεις... Να είσαι αυτό που πάντα ήθελες να είσαι, αυτό που προοριζόσουν να γίνεις πριν ντυθείς μέσα από την καθημερινότητα, την κοινωνία και τις φορεμένες αλήθειες, αυτό που πρέπει τώρα να βγάλεις από πάνω σου.
- Επόμενα σχέδια.
Μετά το Παρίσι, όπου η παράσταση θα ανέβει στις 31 Ιανουαρίου στο Δημαρχείο της πόλης, ακολουθεί η νέα παράστασή μου, η οποία θα αποτελεί φόρο τιμής σε έναν άλλο μεγάλο Έλληνα λογοτέχνη και σε ένα έργο του που θα ανέβει για πρώτη φορά στο θέατρο, κάνοντας πρεμιέρα ξανά στο εξωτερικό.
- Πώς βλέπεις γενικώς τα πράγματα στην Ελλάδα και στον πολιτισμό, που συνεχώς κλυδωνίζεται;
Δυστυχώς, έχουμε εστιάσει σε μία κρίση με την ταμπέλα της οικονομικής, όταν πρόκειται κυρίως για κρίση ηθικοπνευματική και βαθιά κοινωνική. Ο άνθρωπος πρέπει να στρέψει το βλέμμα μέσα του και γύρω του και να συνειδητοποιήσει, όπως έλεγε και ο Καζαντζάκης, ότι πρέπει να αγαπήσει την ευθύνη: “Να αγαπάς την ευθύνη. Να λες εγώ μονάχος μου έχω χρέος να σώσω τον κόσμο. Αν δε σωθεί, εγώ θα φταίω”.