ΙΣΙΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ - ΚΡΙΤΙΚΗ
- Ημερομηνία: Πέμπτη, 09/06/2016 14:30
Μία παράσταση γραμμένη από την Μαρία Τσιμά, με τίτλο ΙΣΙΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ, σκηνοθετεί στην Πάνω Σκηνή του Vault η Ελένη Γεωργοπούλου. Η παράσταση έχει βασιστεί σε συνεντεύξεις και αφηγήσεις μεταναστριών, οι οποίες ερχόμενες από την πατρίδα τους για ένα καλύτερο εργασιακό μέλλον στην Ελλάδα, δούλεψαν στην κατ'οίκον φροντίδα ηλικιωμένων και ανήμπορων ανθρώπων. Στο ζωντανό υλικό των συνεντεύξεων η συγγραφέας πρόσθεσε και στοιχεία μυθοπλασίας, δημιουργώντας μια σπονδυλωτή παράσταση πέντε μονολόγων, σχετικών μεταξύ τους, στους οποίους η καθεμία αποκαλύπτει την προσωπική της ιστορία.
Αφήνουν με μεγάλο ψυχικό κόστος την οικογένεια και την πατρίδα τους και ακολουθούν τη δική τους Οδύσσεια για την εξασφάλιση χρημάτων, στέγης και ενός αξιοπρεπούς μέλλοντος. Χαρακτήρες που όλοι λίγο πολύ έχουμε ζήσει από κοντά, καθώς είχαμε ή έχουμε μεγάλους σε ηλικία ανθρώπους ή με προβλήματα άνοιας που χρειάζονται εικοσιτετράωρη παρακολούθηση και φροντίδα. Έτσι οι καταστάσεις που πραγματεύεται το έργο, στους περισσότερους μοιάζουν οικείες. Η γλώσσα ως αναμένεται, απλή και κατανοητή και οι ιστορίες δεν μοιάζουν μεταξύ τους, παρά σε πολύ βασικά χαρακτηριστικά, ώστε να μπορούν να κρατήσουν αυτοδύναμα το ενδιαφέρον του θεατή.
Η Ελένη Γεωργοπούλου αναλαμβάνει τη σκηνοθεσία της παράστασης, με διάθεση όχι απλά αφηγηματική, αλλά συμμετοχική, προσπαθώντας να δώσει σε κάθε ιστορία θεατρικότητα, αυτονομία και να εκμεταλλευτεί τη μίξη των αληθινών γεγονότων με τη μυθοπλασία. Η επιλογή των πέντε ηρωίδων, έγινε από ποικίλους γεωγραφικούς χώρους και με την κάθε ιστορία να έχει τα δικά της ιδιαίτερα χαρακτηριστικά. Αντίστοιχη είναι η διαφορετικότητα στην ερμηνευτική προσέγγιση των ηθοποιών, οι οποίες προσπαθούν η καθεμία με το δικό της τρόπο να αφήσουν το στίγμα τους στο χαρακτήρα που υποδύονται. Η παράσταση διατηρεί ένα καταγγελτικό χαρακτήρα, αλλά δεν αναλώνεται εκεί, καθώς ο βαθύτερος στόχος της είναι η ευαισθητοποίηση και η αντιμετώπιση των προβλημάτων των γυναικών αυτών. Και οι χαρακτήρες δε χρησιμοποιούν μόνο οργή και θυμό για να εκφραστούν, αλλά βαθύ συναίσθημα και προσωπικό πόνο, χωρίς να εκβιάζεται όμως η συναισθηματική φόρτιση του θεατή.
Οι ηθοποιοί παίζουν δίπλα στο κοινό και αυτή η αμεσότητα προσδίδει στο έργο μια αίσθηση διαδραστική και δυναμική. Ίσως θα έπρεπε να διατηρήσουν και ένα γλωσσικό ιδίωμα, αντίστοιχο της χώρας καταγωγής τους, καθώς τα ελληνικά τους ήταν κατά τεκμήριο σχεδόν τέλεια, αλλά αυτό δεν επηρεάζει την ουσία της παράστασης. Η σύνδεση των μονολόγων είναι ομαλή και η μετάβαση από τον ένα στον άλλο δεν παρουσιάζει χάσματα ή κενά.
Η Στέλλα Ράπτη είναι η Λορέττα, η οποία ερχόμενη από τη μακρινή Σιέρρα Λεόνε, προσπαθεί με χαμόγελο, ευγένεια, όλη την εκφραστικότητα της κίνησής της και τη συνοδεία μιας παλιάς ελληνικής μελωδίας να διεκδικήσει τα δικαιώματα που θεωρεί ότι αξίζει. Μας συστήνεται, μας ανοίγει την ψυχή της και ευαγγελίζεται αξίες διαχρονικές όπως η ανθρωπιά και η φιλία. Ίσως με κάποια υπερβολή στην κίνηση των χεριών, έχει ένα προφίλ ήρεμο, προσηνές, ζητώντας ότι νομίζει ότι της στερείται.
Η Αμαλία Τσεκούρα υποδύεται την Οξάννα από τη Λιθουανία, με μια προσέγγιση πιο επιθετική και πιο θυμωμένη, συστήνοντάς μας τις περιπέτειές της με την κυρία που φρόντιζε. Ο θυμός την οδηγεί συχνά ένα βήμα πριν τη χειροδικία και αυτό ίσως την κάνει λιγότερο συμπαθή απ' όσο θα μπορούσε να γίνει. Όλα αυτά όμως τα κάνει με μια φυσικότητα και ένα εσωτερικό πάθος, που θαρρείς ζει το μονόλογό της και απλά ξεσπά με θόρυβο στο θεατή.
Η Ανδρομάχη Μαρκοπούλου παίζει τη Κλάρα από την Πολωνία με μία πιο κριτική και διαλογική οπτική, ποντάροντας στην πλήρη κατανόηση από το κοινό της ιστορίας της, ακόμα και στις λεπτομέρειές της και στοχεύοντας στη λογική του. Ελέγχει τις αντιδράσεις και την έκλυση συγκίνησης και συναισθήματος από το χαρακτήρα της, χωρίς όμως να τον περιορίζει ή να τον τιθασεύει. Μια ήρεμη δύναμη που διεκδικεί τα αυτονόητα.
Η Αναστασία Κατσιναβάκη στο ρόλο της Μαρίνας από τη Γεωργία, είναι μια γυναίκα με φυσική, αλλά απέριττη γοητεία, την οποία δεν εκμεταλλεύεται, αλλά επικεντρώνεται στον άνθρωπο και την ποιότητά του. Με μία ερμηνεία ώριμη, μεστή, με εξαιρετική άρθρωση και λόγο που συνοδεύεται από μια λιτή κίνηση επί σκηνής δίνει μια ηρωίδα ανθρώπινη και απόλυτα συμπαθή. Τέλος, τη Στέλλα από την Αλβανία υποδύεται η νεαρή Μαρίνα Πανηγυράκη με μία αυθόρμητη ορμή και έντονο νεανικό ενθουσιασμό. Με τέμπο γρήγορο, κίνηση νευρική και έντονη στη σκηνή και μια διάθεση διαδραστικής επικοινωνίας με το κοινό, δίνει ένα ζωντανό και παιχνιδιάρικο επίλογο στην παράσταση.
Το σκηνικό της Μικαέλας Λιακατά είχε ελάχιστα σκηνικά αντικείμενα και κάποια "αποτυπώματα" στη σκηνή. Παρόλο που η παράσταση επικεντρώθηκε στις ερμηνείες, θα ήθελα να υπάρχει ίσως και ένα χρηστικό προσωπικό αντικείμενο της κάθε κοπέλας επί σκηνής, ώστε αυτή να μη μοιάζει τόσο γυμνή.
Τα κοστούμια της Κλαιρ Μπρέισγουελ, απλά και καθημερινά, φρόντισαν να τονίζουν την προσωπικότητα των κοριτσιών, ενώ οι φωτισμοί της Μαρίας Γοζαδίνου, εστίασαν στο πρόσωπο των χαρακτήρων, ώστε να "φωτίζουν" το λόγο τους.
Η μουσική επιμέλεια ανήκει στις Αναστασία Κατσιναβάκη και Στέλλα Ράπτη που έντυσαν με όμορφες μελωδίες το έργο.
Συμπερασματικά, στη σκηνή του Vault, είδα μια παράσταση που βασίστηκε σε αυθεντικό μαρτυρικό υλικό γυναικών που ήρθαν και δούλεψαν στην Ελλάδα, το οποίο μεταμορφώθηκε με την κατάλληλη δραματουργική επεξεργασία σε θεατρικό εγχείρημα. Είχε αμεσότητα, αυθεντικότητα και είναι απόλυτα σύγχρονο και επίκαιρο. Οι πέντε ηθοποιοί, καθεμία με το δικό της ερμηνευτικό όραμα απεικόνισαν σκηνικά το χαρακτήρα τους, δημιουργώντας ένα ισορροπημένο, δεμένο, τρυφερό και ανθρώπινο σύνολο.