Η 'ΓΕΝΟΥΦΑ' ΣΤΗΝ ΕΛΣ ΣΕ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΑ ΠΡΩΤΗ
- Ημερομηνία: Τρίτη, 11/09/2018 17:33
Η Εθνική Λυρική Σκηνή ξεκινά την καλλιτεχνική περίοδο 2018/19 με ένα από τα σημαντικότερα λυρικά έργα του 20ού αιώνα, τη Γενούφα του Τσέχου συνθέτη Λέος Γιάνατσεκ, σε πρώτη πανελλήνια παρουσίαση. Πρόκειται για μια σκοτεινή ιστορία βρεφοκτονίας στη μοραβική ύπαιθρο κατά τον 19ο αιώνα: μια μητριά σκοτώνει το νεογέννητο μωρό της ψυχοκόρης της προκειμένου να διευκολύνει την ευτυχία της, όπως πιστεύει. Μια ιστορία ωμού ρεαλισμού, δοσμένη χωρίς συναισθηματισμό σε μια από τις πρώτες όπερες που χρησιμοποιούν αυτούσια την πρόζα ενός λογοτεχνικού κειμένου. Ο Γιάνατσεκ εμπνέεται από την ιδιαίτερη μουσικότητα της τσεχικής γλώσσας και αξιοποιεί τους ξεχωριστούς τονισμούς της, συνθέτοντας την πρώτη του όπερα στην οποία αρθρώνει με σαφήνεια το προσωπικό του ιδίωμα. Τα τελευταία 25 χρόνια το έργο έχει επιβληθεί στα σπουδαιότερα λυρικά θέατρα του κόσμου ως ένα από τα αριστουργήματα του 20ού αιώνα. Τη Γενούφα θα σκηνοθετήσει η Γερμανίδα Νίκολα Ράαμπ, μια από τις πιο σημαντικές σκηνοθέτριες όπερας στην Ευρώπη, η οποία είναι διεθνώς αναγνωρισμένη για την ιδιαίτερη ευαισθησία των αναγνώσεών της και για την επιμονή της στην ονειρική οπτικοποίηση των έργων που σκηνοθετεί. H Ράαμπ, η οποία έχει παρουσιάσει με μεγάλη επιτυχία σκηνοθεσίες της σε Βιέννη, Κοπεγχάγη, Μπρέγκεντς, Γκέτεμποργκ, Λισαβόνα, Λος Άντζελες, Σικάγο κ.α., σημειώνει: «Η Γενούφα αποτελεί θεμέλιο λίθο για τη φήμη του Γιάνατσεκ. Έπειτα από την επιτυχία της Γενούφας είχε πια τη δυνατότητα να ακολουθήσει απρόσκοπτα την πορεία του στη σύνθεση όπερας, σε βαθμό που ποτέ ως τότε δεν είχε καταφέρει. Η αναγνώριση άργησε να έρθει, καθώς ο Γιάνατσεκ ήταν ήδη πενήντα ετών όταν η Γενούφα έκανε πρεμιέρα το 1904. Βασισμένη σε ένα θεατρικό έργο της Γκαμπριέλας Πρεΐσσοβα, η πλοκή της Γενούφας χαρακτηρίζεται από έντονο κοινωνικό ρεαλισμό, μια ξεκάθαρη απεικόνιση της κοινωνίας και των προτύπων της, που σχηματίζουν τους χαρακτήρες των ηρώων και καθορίζουν τη συμπεριφορά τους. Η αυλαία ανοίγει και τρεις γενιές γυναικών είναι παρούσες στη σκηνή: η γιαγιά, η μητριά και η (θετή) κόρη. Μονάχα ένας (θετός) γιος περιφέρεται στο περιθώριο της δράσης και βέβαια όλοι οι ενήλικοι άνδρες της οικογένειας είναι απόντες. Αργότερα γνωρίζουμε κι έναν ακόμη γιο, ο οποίος όμως μοιάζει να είναι εξίσου… απών: εμφανίζεται να γλεντάει, να πίνει και να αποφεύγει την ανάληψη οποιασδήποτε ευθύνης. Οι γυναίκες καλούνται να αναλάβουν τα ηνία και να αποφασίσουν για την πορεία που θα ακολουθηθεί. Και αυτό κάνουν, κυρίως μέσα από τη δράση της νεωκόρισσας («κοστέλνιτσκα»), της μεσαίας ηλικιακά γυναίκας, εκείνης που κρατά τον ρόλο της μητέρας. Οι αποφάσεις της καθορίζουν τις ζωές αλλά και τον θάνατο όλων των άλλων. Φτάνει μάλιστα στο σημείο του φόνου, επιβάλλοντας παλιούς (πατριαρχικούς ίσως;) νόμους στην ίδια και την οικογένειά της, προκειμένου να συμμορφωθούν με τους αυστηρούς κανόνες της κοινωνίας. Δίνεται έτσι η εντύπωση ότι οι πατέρες, τους οποίους ποτέ δεν βλέπουμε, εξακολουθούν να ελέγχουν απόλυτα τις ζωές των γυναικών. Παρά τη σκληρή πραγματικότητα που παρουσιάζεται, η “μαγευτική”, πνευματική πλευρά του Γιάνατσεκ, που εντοπίζεται στα ορχηστρικά του μέρη και στις ώριμες όπερές του, είναι παρούσα, ακόμα κι αν αυτό συμβαίνει σε έναν πολύ χαμηλότερο βαθμό συγκριτικά με το υπόλοιπο έργο του. Σε αυτήν την παραγωγή επιδιώκουμε να συνδυάσουμε και τα δύο, τόσο τις πραγματικές συνθήκες μιας άκαμπτης κοινωνίας, με όλες τις σκοτεινές της πλευρές, όσο και τις ευτυχισμένες αναμνήσεις μιας εποχής φαινομενικά χαμένης. Παράλληλα, εξερευνούμε την αίσθηση πνευματικότητας μιας εμπειρίας διαφορετικής, που αντιπροσωπεύεται από τη Φύση και το Σύμπαν».
Όπερα
Λέος Γιάνατσεκ
Γενούφα
Μουσική διεύθυνση: Λουκάς Καρυτινός
Σκηνοθεσία: Νίκολα Ράαμπ
ΠΡΕΜΙΕΡΑ 14 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2018
14, 19, 21, 24, 27 Οκτωβρίου 2018
2 Νοεμβρίου 2018
ΚΥΚΛΟΣ ΓΙΑΝΑΤΣΕΚ
ΚΥΚΛΟΣ 20ός ΑΙΩΝΑΣ
Αίθουσα Σταύρος Νιάρχος Εθνικής Λυρικής Σκηνής
Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος
Ώρα έναρξης: 20.00 (Κυριακές στις 18.30)
Σκηνικά-κοστούμια: Γιώργος Σουγλίδης
Φωτισμοί: Νταβίντ Ντεμπρινέ
Κινησιολογία: Φώτης Νικολάου
Διεύθυνση χορωδίας: Αγαθάγγελος Γεωργακάτος
Γριά Μπούρυγια: Ινές Ζήκου
Λάτσα: Φρανκ Βαν Άκεν
Στέβα: Δημήτρης Πακσόγλου
Νεωκόρισσα (kostelnička): Τζούλια Σουγλάκου
Γενούφα: Μαρία Μητσοπούλου
Επιστάτης: Γιάννης Γιαννίσης
Δήμαρχος: Δημήτρης Κασιούμης
Σύζυγος του Δημάρχου: Μαργαρίτα Συγγενιώτου
Κάρολκα: Άρτεμις Μπόγρη
Αγρότισσα Κόλουσινα: Μπαρούνκα Πράιζινγκερ
Μπάρενα: Βαρβάρα Μπιζά
Γιάνο: Μιράντα Μακρυνιώτη
Με την Ορχήστρα και τη Χορωδία της ΕΛΣ